Η ιστορία του τουρισμού, από τον πρώιμο αριστοκρατικό χαρακτήρα του μέχρι τη σύγχρονη εποχή
Ο «τουρισμός», με την έννοια που αντιλαμβανόμαστε τον όρο σήμερα, είναι ένα φαινόμενο που εμφανίζεται κατά τον 19ο αιώνα. Ενώ το φαινόμενο παρατηρείται από την αρχαιότητα, με ένα ολόκληρο λογοτεχνικό είδος - την ταξιδιωτική λογοτεχνία - να είναι αφιερωμένο στην καταγραφή της εξερεύνησης ξένων τόπων για ψυχαγωγικούς και άλλους σκοπούς, σίγουρα ήταν ένα σπορ για τα πιο πλούσια κοινωνικά στρώματα. Η Ελλάδα, καθώς υπήρξε συχνά από την εποχή του Παυσανία και νωρίτερα αντικείμενο ταξιδιωτικών λογοτεχνικών έργων, ήταν ανέκαθεν ένας από τους πιο γοητευτικούς τουριστικούς προορισμούς, μαζί με την Αίγυπτο, την Ιταλία και τη Μέση Ανατολή. Η υπόνοια ότι ένα ταξίδι αναψυχής ενέχει κάτι το ελιτίστικο ή και αποικιοκρατικό ακόμα, σίγουρα έχει σχέση με την ιστορία του φαινομένου. Σήμερα, ωστόσο, ο τουρισμός είναι πολύ σημαντικός για τις οικονομίες ορισμένων χωρών, συμπεριλαμβανομένης βέβαια και της Ελλάδας.
Στο έργο του «Πέερ Γκιντ» (1876), ο Νορβηγός δραματουργός Ερρίκος Ίψεν βάζει τον ομώνυμο κεντρικό χαρακτήρα του έργου — που έχει μεν ρομαντικές καταβολές, αλλά είναι τελικά δειλός και φυγόπονος, και λειτουργεί πάντα για προσωπικό του όφελος αντί για την υπεράσπιση ενός υψηλότερου ιδεώδους — να επεξεργαστεί την ιδέα να ταξιδέψει στην Ελλάδα. Ακούγοντας πως οι Έλληνες έχουν εξεγερθεί ενάντια στον οθωμανικό ζυγό, αρχικά χαίρεται (όπως θα χαιρόταν ο κάθε φιλελεύθερος ρομαντικός) και φαντάζεται τον εαυτό του στα τείχη της Τροίας, στην αρχαία Αθήνα, στις Θερμοπύλες, στο στενό που υπερασπίστηκε ο Λεωνίδας, διαβάζοντας τα αρχαία φιλοσοφικά κείμενα και ακολουθώντας τα βήματα του Σωκράτη. Όταν όμως συνειδητοποιεί πως αυτό σημαίνει πως η Ελλάδα βρίσκεται σε πόλεμο, αποφασίζει, για την ώρα, να αφήσει τον Ελληνισμό κατά μέρους.
Με παρόμοιο τρόπο, οι τουρίστες σήμερα διαλέγουν τους προορισμούς που θα επισκεφθούν ανάλογα με την πολιτική, οικονομική και κλιματική κατάσταση που επικρατεί εκεί. Αν κάποιοι είχαν σκοπό να ταξιδέψουν στο Ιράν πριν τη σύγκρουσή του με το Ισραήλ, είναι πολύ πιθανό να άλλαξαν τα σχέδιά τους ύστερα από τα τελευταία γεγονότα. Επίσης, ύστερα από την μεγάλη φωτιά στη Σμύρνη, είναι πιθανό πολλοί τουρίστες να ακύρωσαν τα εισιτήριά τους, επιλέγοντας άλλους, πιο ασφαλείς καλοκαιρινούς προορισμούς. Η έννοια του «τουρισμού» διαφέρει άρδην από αυτή του «προσκυνήματος». Ενώ κάποιος θα ταξιδέψει στην Τήνο για να κάνει ένα τάμα, ή στα Ιεροσόλυμα για να επισκεφθεί τον Ναό του Παναγίου Τάφου, ακόμα και υπό τις πιο αντίξοες συνθήκες, ο τουρίστας δεν θα διακινδυνεύσει τη ζωή του για να πάει διακοπές σε ένα συγκεκριμένο μέρος. Θα επιλέξει πολύ απλά να πάει αλλού.
15°
