Συνέντευξη του Προέδρου της ΕΟΚΕ Γιώργου Ντάση

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή είναι απ’ τις σημαντικότερες επιτροπές της ΕΕ, αφού όχι μόνο γνωμοδοτεί σχετικά με την προτεινόμενη κοινοτική νομοθεσία αλλά και ανοίγει το διάλογο με τις κοινωνικές ομάδες των κρατών μελών για όλα τα θέματα που αφορούν τους πολίτες. θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ΕΟΚΕ είναι η «γέφυρα» που ενώνει τους ευρωπαίους πολίτες με τα θεσμικά όργανα της Ευρώπης. Στις αρχές Οκτωβρίου Πρόεδρος αυτής της Επιτροπής εξελέγη με συντριπτική πλειοψηφία ο Έλληνας Γιώργος Ντάσης. Ενεργός πολίτης από πολύ μικρή ηλικία ο Γιώργος Ντάσης γνωρίζει καλά την Ευρώπη αφού για πάρα πολλά χρόνια από διαφορετικά μετερίζια έχει εκπροσωπήσει τους έλληνες εργαζόμενους. Η A.V μίλησε με τον κ. Ντάση για την πολλαπλή κρίση που έπληξε βαθιά την εμπιστοσύνη των πολιτών στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα.

1. Σήμερα οι πολιτικές λιτότητας που εφαρμόζει η ΕΕ καταρρακώνουν την κοινωνία και την απομακρύνουν από το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Η επιτροπή, της οποίας πρόσφατα εκλεχτήκατε Πρόεδρος, έχει ακριβώς αυτό το σκοπό. Να λειτουργεί ως «γέφυρα» ανάμεσα στους ευρωπαϊκούς θεσμούς και την κοινωνία των πολιτών. Ποια θα είναι η πολιτική που θα ακολουθήσετε για να μειώσετε αυτό το χάσμα;

Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια η οικονομική κρίση έχει δημιουργήσει και κρίση εμπιστοσύνης των πολιτών απέναντι στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα και αυτό είναι πολύ σοβαρό. Είναι εξίσου σοβαρό με την οικονομική κρίση. Η εμπιστοσύνη των πολιτών απέναντι στους ευρωπαϊκούς θεσμούς και στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση δεν μπορεί να ανακτηθεί ούτε με δηλώσεις, ούτε με προθέσεις. Μπορεί να ανακτηθεί με συγκεκριμένα μέτρα που θα πείσουν τον πολίτη ότι η ΕΕ είναι εκεί για τους πολίτες της. Τέτοια συγκεκριμένα μέτρα η ΕΟΚΕ έχει ήδη προτείνει και θα συνεχίσει να επεξεργάζεται συγκεκριμένες προτάσεις. Να γίνω πιο σαφής. Μία από τις τελευταίες προτάσεις που κάναμε και υιοθετήθηκε με ισχυρή πλειοψηφία από την ολομέλεια της ΕΟΚΕ, είναι η καθιέρωση ενός ελάχιστου εισοδήματος για τους ευρωπαίους πολίτες με τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού ταμείου. Στόχος της πρότασης μας είναι να μην αφήνονται πολίτες που ζουν στην επικράτεια της ΕΕ να αργοπεθαίνουν από το κρύο και από τη πείνα. Να υπάρχει μέριμνα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε να μπορούν αυτοί οι πολίτες να επιβιώσουν σε αυτή τη περίοδο της οξύτατης κρίσης. Έχουμε προτείνει να φορολογηθούν οι χρηματοπιστωτικές συναλλαγές για να χρηματοδοτηθεί αυτό το ταμείο και μάλιστα το προτείναμε σε ανύποπτο χρόνο. Η πρώτη απάντηση που λάβαμε ήταν ότι δεν είναι δυνατόν να γίνει κάτι τέτοιο σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Δύο χρόνια αργότερα διαπιστώσαμε, με σημαντική ηθική ικανοποίηση, ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε πρόταση προς αυτή τη κατεύθυνση. Η πρόταση μας, αφορούσε τη φορολόγηση των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών με ένα ελάχιστο φόρο της τάξης του ενός λεπτού στα χίλια ευρώ. Υπολογίσαμε ότι με αυτόν τον ελάχιστο φόρο η ΕΕ θα μπορούσε να εξασφαλίσει ένα ποσό της τάξης των 50-55 δις ευρώ το χρόνο. Ποσό που εξασφαλίζει την χρηματοδότηση των διαρθρωτικών ταμείων. Επιπλέον αν θέλουμε να αυξήσουμε την παρέμβαση των διαρθρωτικών πολιτικών, εμείς θα λέγαμε να διπλασιαστούν οι πόροι των διαρθρωτικών ταμείων.

Θα συνεχίσουμε σε αυτή τη κατεύθυνση. Έχουμε όμως πάντα κατά νου ότι ο θεσμός, του οποίου έχω τη τιμή να προεδρεύω, είναι ένας συμβουλευτικός θεσμός, που ψηφίστηκε από τη Συνθήκη της Ρώμης το 1957, και ο ρόλος του δεν είναι να ευλογεί ότι γίνεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά να γνωμοδοτεί πάνω σε προτεινόμενες ενέργειες ή νομοθεσίες από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Επίσης να γνωμοδοτεί προς τα αποφασίζοντα όργανα που σήμερα είναι το Συμβούλιο Υπουργών και ως ένα μεγάλο βαθμό το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Θα συνεχίσουμε σε αυτή τη κατεύθυνση ελπίζοντας ότι προτάσεις που δεν έχουν υιοθετηθεί, όπως για παράδειγμα η αμοιβαιοποίηση του χρέους των χωρών, να γίνουν πραγματικότητα. Χώρες που αντιμετωπίζουν οξύτατα προβλήματα δημοσιονομικής φύσης να μην γίνονται έρμαια και όμηροι των λεγόμενων αγορών, αυτών δηλαδή που κάνουν ότι επενδύουν χρήματα, ενώ ουσιαστικά προσπαθούν να πιάσουν από το λαιμό χώρες που βρίσκονται σε δύσκολη δημοσιονομική και οικονομική κατάσταση.

2. Ωστόσο το γεγονός ότι η υιοθέτηση των προτάσεων αργεί τόσο πολύ, επιβεβαιώνει ότι η Ευρώπη αργεί να πάρει αποφάσεις . Αποτέλεσμα αυτής της βραδύτητας είναι η αύξηση των εθνικών εγωισμών και της αδιαλλαξίας. Πιστεύετε ότι η Ευρώπη αν δεν αλλάξει είναι καταδικασμένη να διαλυθεί;

Η βραδύτητα στη λήψη αποφάσεων στην ΕΕ δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Πιστεύω ότι μπορεί να επισπευστεί η λήψη αποφάσεων σ’ ένα σχετικά σημαντικό βαθμό. Όμως το κυριότερο πρόβλημα έγκειται περισσότερο στο γεγονός ότι η ΕΕ σε πάρα πολλά θέματα δεν ομιλεί με μια φωνή. Για παράδειγμα στον ΟΗΕ δεν υπάρχει η φωνή της ΕΕ. Υπάρχουν οι φωνές των κρατών μελών. Φωνές που δεν είναι πάντα στην ίδια κατεύθυνση. Δυστυχώς δεν έχουμε μια φωνή και σε άλλα βήματα, όπως στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, δεν έχουμε μια φωνή στην εξωτερική πολιτική. Για να επισπευστούν οι αποφάσεις, χωρίς να σημαίνει ότι κάποιος θα αποφασίζει ερήμην των άλλων, θα πρέπει να προσαρμοστούν οι θεσμοί. Για να γίνει αυτό χρειάζεται η ομόφωνη συμφωνία των κρατών μελών. Στη σημερινή συγκυρία αυτό φαίνεται πολύ δύσκολο, για να μην πω ακατόρθωτο. Με αποτέλεσμα οι λαϊκιστές, οι ξενόφοβοι, αυτοί που καλλιεργούν το μίσος να κερδίζουν έδαφος. Το βλέπουμε σε κάθε εκλογική αναμέτρηση στα κράτη μέλη. Εδώ παίζει μεγάλο ρόλο η ενημέρωση που παρέχεται στους πολίτες. Δυστυχώς έχουμε διαπιστώσει ότι σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της δικής μας, υπάρχει η τάση από τους πολιτικούς να εθνικοποιούν τις επιτυχίες που έχουμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο και να αποδίδουν ευθύνες στην ΕΕ για ότι δεν πάει καλά. Ελπίζω οι πολιτικοί να κατανοούν το μεγάλο λάθος που κάνουν. Όταν προσπαθούν κάθε φορά να καταστήσουν υπεύθυνη την ΕΕ για ότι κακό συμβαίνει στη χώρα μας- αντίστοιχα και άλλοι πολιτικοί στις χώρες τους- έχει σαν συνέπεια ο κόσμος να πιστεύει ότι αν κλείσουν τα σύνορα όλα τα προβλήματα θα λυθούν. Να διώξουμε τους ξένους. Με δυο λόγια να καλλιεργούμε το μίσος. Δεν το λένε ανοιχτά αλλά στο τέλος αυτός είναι ο συλλογισμός. Να κάνουμε πόλεμο με το γείτονα και έτσι όλα θα πάνε καλύτερα. Αν συνεχίσουμε προς αυτή τη κατεύθυνση είναι ότι χειρότερο, ότι τραγικότερο μπορεί να συμβεί στους ευρωπαϊκούς λαούς.

Δυστυχώς δεν υπάρχει ακόμη στα σχολεία μάθημα ευρωπαϊκής ιστορίας. Κατά τη γνώμη μου θα έπρεπε οι 28 Υπουργοί Παιδείας να καθίσουν γύρω από ένα τραπέζι και να βάλουν τις βάσεις για τη διαμόρφωση ενός μαθήματος ευρωπαϊκής ιστορίας. Να διδαχτούν οι νέοι για το τι υπέφεραν οι πρόγονοι μας στην Ευρώπη από τους πολέμους και από το μίσος. Να διδαχτούν επίσης αυτά τα λίγα αλλά σημαντικά που προσέφερε η ΕΕ από το 1952 μέχρι σήμερα.

3. Αναφερθήκατε στην ξενοφοβία και στο κλείσιμο των συνόρων. Πέρα από τα κράτη μέλη και η ίδια η ΕΕ φαίνεται να έχει απομακρυνθεί από τις ιδρυτικές αρχές της. Ενδιαφέρεται για την ελεύθερη διακίνηση των προϊόντων αλλά όχι των ανθρώπων, και αναφέρομαι στους πρόσφυγες. Έχετε χρόνια εμπειρία από την Ευρώπη. Πως οδηγηθήκαμε εδώ;

Αυτό που συμβαίνει με τους πρόσφυγες είναι εξαιρετικά θλιβερό. Οι κυβερνήσεις διαφόρων χωρών μελών της ΕΕ αρνούνται την ελάχιστη αλληλεγγύη σε συνανθρώπους μας, οι οποίοι προσπαθούν να ξεφύγουν από το θάνατο, τη μιζέρια και τη φτώχια. Οι ίδιοι αυτοί κυβερνήτες ή οι προκάτοχοι τους έχουν ζητήσει και έχουν επωφεληθεί από την αλληλεγγύη των άλλων ευρωπαϊκών λαών. Είναι τραγικό να διαπιστώνουμε ότι οι ευρωπαϊκές χώρες, που όπως πολύ σωστά είπατε, έχουν ως ένα από τα θεμέλια τους την αλληλεγγύη, να αρνούνται αυτή την αλληλεγγύη σε συνανθρώπους τους. Είναι απογοητευτικό να διαπιστώνουμε ότι, σύμφωνα με τη λογική κάποιων, θα πρέπει την αλληλεγγύη να την επωμιστούν οι χώρες με τις μικρότερες δυνατότητες. Μέσα σε αυτές είναι και η Ελλάδα. Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι οι λεγόμενες Συμφωνίες του Δουβλίνου, όπως διατυπώθηκαν και όπως υπογράφθηκαν, ήταν τρομερό λάθος. Δεν είναι κάτι που το λέω σήμερα, το έχω πει εδώ και πολλά χρόνια, χωρίς βέβαια να διανοηθώ την τρομερή ανθρωπιστική κρίση που βιώνουμε. Είχα διατυπώσει συστάσεις στο γεγονός ότι τα σύνορα της ΕΕ δεν μπορούν να αποτελούν φροντίδα μόνο των νότιων και μεσογειακών κρατών και κυρίως Ελλάδας και Ιταλίας. Προσπαθώ να πείσω τους συναδέλφους απ’ όλες τις περιφερειακές χώρες ότι έχουμε κοινό συμφέρον να απαιτήσουμε τη διαμόρφωση ευρωπαϊκής πολιτικής άμυνας και φύλαξης των συνόρων. Όσο δε για τις χώρες μεγάλες και μικρές που δεν έχουν εξωτερικά σύνορα, πρέπει να πειστούν ότι και αυτές έχουν κάθε συμφέρον να συμβάλλουν καθοριστικά τόσο στη φύλαξη των συνόρων όσο και στον ανθρώπινο πόνο που προέκυψε από τους πολέμους και τις καταστροφές στις γειτονικές χώρες. Άλλωστε ας μην ξεχνάμε ότι αρκετοί απ’ αυτούς τους πολέμους, για να μην πω όλοι, ξέσπασαν με ευθύνη άλλων. Τον πόλεμο στο Ιράκ τον προκάλεσαν οι ΗΠΑ με κύριο σύμμαχο το Ηνωμένο Βασίλειο. Στη Λιβύη το ίδιο, αλλά αυτή τη φορά με σύμμαχο τη Γαλλία. Σε κάθε περίπτωση δεν μπορούν οι περιφερειακές χώρες και δεν πρέπει να επωμιστούν το βάρος των συνεπειών αυτής της ανθρωπιστικής κρίσης.

4. Αναφερθήκατε προηγουμένως στο λάθος των πολιτικών να εκμεταλλεύονται προς όφελος τους τα καλά της Ευρώπης και να την δαιμονοποιούν για όλα τα δεινά. Αυτό σημαίνει ότι από τους πολιτικούς των κρατών μελών έχει χαθεί το όραμα για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση;

Δε νομίζω ότι είναι θέμα οράματος. Σε όλες τις εποχές υπήρχαν οραματιστές και μη. Δυστυχώς δεν μπορώ να μπω στο πετσί των πολιτικών. Η εντύπωση που έχω είναι ότι εκείνο που προέχει για πάρα πολλούς είναι η επανεκλογή τους και όχι το κοινό συμφέρον. Ιδιαίτερα όταν μιλάμε για ειρήνη, όταν μιλάμε για ένα αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο, όταν μιλάμε για την επιβίωση των λαών, μιλάμε για το γενικό κοινωνικό συμφέρον. Όταν ένας πολιτικός έχει ως πρώτο στόχο την επανεκλογή του τότε μοιραία θα κάνει τραγικά λάθη. Κυριολεκτικά πριονίζει το κλαδί πάνω στο οποίο κάθεται.

5. Ποιο είναι το δικό σας όραμα για την Ευρώπη;

Το όραμα μου δεν είναι τωρινό. Είναι από δεκαετίες. Είναι να αφήσω στα παιδιά μου και στα παιδιά όλου του κόσμου μια κατάσταση που θα είναι σαφώς καλύτερη απ’ αυτή που γνώρισα εγώ σαν παιδί. Να εξηγήσω στα παιδιά ότι για να έχουν αυτή την καλύτερη κατάσταση θα πρέπει να γνωρίζουν από πού προέρχονται. Να γνωρίζουν πως καταφέραμε να είμαστε πολύ καλά μέχρι το 2009 και για ποιους λόγους σήμερα αμφισβητείται η έννοια και το όραμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις. Η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση για να προχωρήσει θα πρέπει να πειστούν οι λαοί, και για να πειστούν οι λαοί θα πρέπει οι αποφάσεις που παίρνονται να έχουν επίκεντρο τον άνθρωπο. Εάν δεν πειστούν οι λαοί θα παρασυρθούν από λόγους που είτε άμεσα είτε έμμεσα καλλιεργούν το μίσος. Αυτό μας έχει διδάξει η ιστορία. Το επόμενο βήμα θα είναι δυστυχώς ο ένας να στραφεί εναντίον του άλλου. Αυτό θα είναι ότι χειρότερο μπορεί να μας συμβεί. Το όραμα μου είναι ακριβώς το αντίθετο. Να μπορέσουν τα παιδιά μας να ζήσουν σε μια ειρηνική Ευρώπη που να διασφαλίζει ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης.

6. Σε λιγότερο από δυο μήνες έχουμε στο Παρίσι την Παγκόσμια Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή. Να υποθέσω ότι είναι ίσως η πρώτη μεγάλη πρόκληση που έχετε ως Πρόεδρος της ΕΟΚΕ;

Δυστυχώς δεν είναι η πρώτη αλλά είναι μια από τις μεγάλες προκλήσεις και φυσικά η επιτροπή μας θα συμμετέχει ενεργά. Ήδη, ως Πρόεδρος της ΕΟΚΕ συμμετείχα σε μια ενδιαφέρουσα συνδιάσκεψη στο Παρίσι με τη συμμετοχή αντίστοιχων οργανισμών από την Αφρική και την Ασία. Η προστασία του περιβάλλοντος και τα μέτρα που πρέπει να παρθούν για την προστασία του πλανήτη, μας αφορά όλους. Πρέπει να είναι πρώτη προτεραιότητα αλλά από κει και πέρα πρέπει να δούμε και ποιος επωμίζεται το κόστος. Για παράδειγμα είμαστε όλοι υπέρ της παραγωγής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές, όμως σε πολλές χώρες το κόστος παραγωγής το έχουν επωμιστεί άδικα οι πολίτες. Κατά τη γνώμη μου αυτό δεν είναι ορθό. Δεν μπορεί το κόστος παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ να επιδοτείται, και το κόστος της επιδότησης να επιμερίζεται σε όλους τους καταναλωτές ηλεκτρικού ρεύματος. Δεν μπορεί να επιφορτίσουμε ένα νοικοκυριό που προσπαθεί να επιβιώσει και καταναλώνει λίγη ενέργεια με το κόστος της επιδότησης που δίνουμε για ΑΠΕ. Κανείς δεν μπορεί να διαφωνήσει ότι πρέπει να αυξηθεί θεαματικά η παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ αλλά ταυτόχρονα το κόστος των επενδύσεων θα πρέπει να κατανεμηθεί με δικαιότερο τρόπο.

Εκτός αυτού υπάρχει και το τεράστιο θέμα της επαναβιομηχανοποίησης της ΕΕ. Επί σειρά ετών οι βιομηχανίες σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως και στην Ελλάδα, έκλεισαν ή μεταφέρθηκαν αλλού. Πρέπει να παρθούν μέτρα ώστε να ανατραπεί αυτή η τάση. Όχι όμως με την επαναφορά ενός βιομηχανικού μοντέλου που επιβαρύνει το περιβάλλον, αλλά σε ένα σύγχρονο μοντέλο βιομηχανοποίησης που θα χρησιμοποιεί ενέργεια προερχόμενη από ΑΠΕ. Γι’ αυτό χρειάζονται επενδύσεις και νομίζω ότι ούτε οι μεγάλες χώρες μπορούν να ανταπεξέλθουν σε τέτοιου είδους επενδύσεις. Ωστόσο για εκείνο για το οποίο είμαι βέβαιος είναι ότι δεν μπορεί η Ευρώπη των 500 εκατομμυρίων κατοίκων, η Ευρώπη με τον τεράστιο όγκο εμπορικών συναλλαγών, η Ευρώπη που ήταν και παραμένει πρωτεργάτης στο σεβασμό των δικαιωμάτων του ανθρώπου, αυτή η Ευρώπη να μην μπορεί σαν σύνολο να επενδύσει πολύ σοβαρά στον τομέα της επαναβιομηχανοποίησης της. Στην κατεύθυνση της βιομηχανίας όμως που χρησιμοποιεί καθαρή ενέργεια.