Μια εθνογραφική βόλτα στην Πάρνηθα

Bρισκόμαστε σε χαμηλή πτήση. Μια βουβαμάρα επικρατεί μέσα στις μικρές μεταλλικές κάψουλες του τελεφερίκ, καθώς το πευκόφυτο βουνό γλιστρά κάτω από τα πόδια μας σαν θαλάσσιος βυθός. Υπάρχουν, αλήθεια, αλεπούδες εκεί κάτω; Αγριόχοιροι κι ελάφια; Πιο πέρα, το Λεκανοπέδιο της Αττικής μέσα στο αμφίσημο χειμωνιάτικο φως, με ορατή την Αίγινα, τη Σαλαμίνα…

Ένα καινούργιο στρώμα σιωπής εγκαθίσταται καθώς η ατμοσφαιρική πίεση στα χίλια μέτρα επηρεάζει τον κοχλία του αυτιού και εξαλείφει τον περιρρέοντα θόρυβο. Για κάποιον λόγο, όσο  διαρκεί η άνοδος, μιλάμε ψιθυριστά. Σίγουρα κάτι προσδοκούμε.

Ο τριώροφος πολυέλαιος από χρωματιστό γυαλί στον χώρο της εισόδου μάς έχει προϊδεάσει για ανείπωτα μεγαλεία στον χώρο του καζίνο, όπου κατευθυνόμαστε.

Φτάνοντας στον χώρο της ρεσεψιόν, ανακαλύπτουμε πως πρόκειται για παραπλάνηση. Η εσωτερική διακόσμηση –μοκέτες, οι πίνακες στους τοίχους– δείχνουν μάλλον σαν να προσπαθούν να μην προσβάλλουν κανέναν, να κρατούν το πόστο τους χωρίς να προβαίνουν σε δηλώσεις. Πώς αλλιώς εξάλλου θα μπορούσαν  να συγχρωτιστούν με τις κραυγαλέες μηχανές σε παράταξη λαβύρινθου στις κυρίως αίθουσες;

Με την εγγραφή μας ως μελών μάς έχουν χαριστεί κουπόνια για δωρεάν ποτό, έκπτωση στο φαγητό, λαχειοφόρος κλήρωση (αργά το βράδυ!) συν ένα μικρό ποσόν σαν προτροπή για να ξεκινήσουμε το παιχνίδι. Μικρά διάφανα τεχνάσματα για να παρατείνουμε την παραμονή μας, στα οποία είμαστε αποφασισμένοι να μην υποκύψουμε. Έχει συμφωνηθεί, το πνεύμα αυτής της επίσκεψης είναι καθαρά εθνογραφικό.

Παρ’ όλα αυτά, γρήγορα αποπροσανατολιζόμαστε. Στους κουλοχέρηδες, οι διάδρομοι από λαμπερές οθόνες, διαφορετικές αλλά πανομοιότυπες, απομυζούν τη μνήμη. «Έχουμε ξαναπεράσει από εδώ;» Η περιπλάνηση φέρνει τα βήματά μας ξανά και ξανά στην αίθουσα με τα τραπέζια. Και όσο για τους ανθρώπους σε συνομιλία με τις μηχανές, λίγο δείχνουν να ενδιαφέρονται για τον περίγυρό τους. Η κοινωνικότητα σε αναστολή. Μέσος όρος ηλικίας, γύρω στα πενήντα. Οι πιο πολλοί σε κατάσταση ελαφριάς ύπνωσης. Το προσωπικό περιφέρεται διακριτικά, έτοιμο να λιπάνει τις διαδικασίες. Κάμερες, θεατές και αθέατες.

Ένας περίκλειστος κόσμος όπου το φυσικό φως δεν έχει πρόσβαση και η διάρκεια του χρόνου επιμηκύνεται αφύσικα. Διαπιστώνουμε ότι έχουμε πάνω από μία ώρα που βρισκόμαστε εδώ, κρατώντας νοερά σημειώσεις. Αποφασίζουμε να βγούμε στην επιφάνεια.

Αναδυόμαστε από την πίσω είσοδο του κτιρίου στην πραγματικότητα του βουνού. Το κρύο μάς χαστουκίζει για να ξυπνήσουμε. Υπάρχουν ακόμα εδώ αποθέματα χιονιού, τέσσερις –πέντε;– εβδομάδες μετά την τελευταία μνημειώδη χιονόπτωση. Δεν είμαστε αρκετά ζεστά ντυμένοι, δεν έχουμε τα σωστά παπούτσια, παρ’ όλα αυτά χαράζουμε πορεία μέσα από τον βραχώδη θαμνότοπο στην κορυφή της Πάρνηθας. Αφήνουμε πίσω μας το κτιριακό συγκρότημα που, από αυτή τη γωνία, δείχνει σαν παροπλισμένο δημόσιο κτίριο περασμένης δεκαετίας. Σαν ένα ακόμη αυθαίρετο σε περίοπτη θέση.

Πληγωμένη βαριά από τη φωτιά του 2007, κι ενώ ήταν σε διαδικασία ανάρρωσης, το 2021 η Πάρνηθα πλήγηκε ξανά. Η κορυφή της κάηκε και κατόπιν αποψιλώθηκε προληπτικά, κι έτσι η περιοχή πίσω από το καζίνο, όπου περιηγηθήκαμε, ήταν ένα νεκροταφείο δέντρων. Κάποιοι από τους πεσμένους κορμούς, φιλοτεχνημένοι από τη φωτιά σε γλυπτά μεγάλης εκφραστικότητας. Πτυχώσεις που έμοιαζαν υφασμάτινες ή ερπετοειδείς αναδύονταν μέσα από κατάμαυρα στόματα. Μια συναρπαστική ποικιλία από μορφώματα που καμιά ανθρώπινη πρόθεση δεν θα μπορούσε να έχει δημιουργήσει. Ενδιάμεσα, μικρές φωλιές χιονιού.

Το μουντό φως και το κρύο μάς σπρώχνουν πίσω στη φιλική θερμοκρασία του κτιρίου. Εκμεταλλευόμαστε το κουπόνι του δωρεάν ποτού για να ζεσταθούμε, όμως δεν θέλουμε να μείνουμε άλλο σε αυτόν εδώ τον ανοίκειο μικρόκοσμο, τον τεχνητό σαν ενυδρείο.

Το τελευταίο άθλημα που μας επιφυλάσσει η μέρα είναι η εύρεση ταξί. Ενώ υπάρχουν κάποια παρκαρισμένα έξω από την κύρια είσοδο, οι οδηγοί  βρίσκουν προσχήματα για να μη μας εξυπηρετήσουν. Ένας μας το λέει ευθέως: «Εσείς δεν είστε παίκτες, ε;». Εκεί, αντιλαμβανόμαστε το διακύβευμα. Περιμένουν για μεγαλύτερο θήραμα, κάποιον που έχει κερδίσει μια καλή μπάζα και, μεθυσμένος από θρίαμβο, θα αφήσει ένα ανέλπιστα καλό πουρμπουάρ. 

Στο τρένο από την Κηφισιά, συγχαίρουμε ο ένας τον άλλο για τα λάφυρα της μέρας, έστω και αν είμαστε ανεξήγητα κουρασμένοι. Άραγε το υψόμετρο; Μια παρέα από αλβανόφωνους εφήβους λοιδορεί έναν καταταλαίπωρο χρήστη που ζητιανεύει. Μια ηλικιωμένη γυναίκα τον υπερασπίζεται λέγοντας ότι θα μπορούσε μια χαρά να ήταν εκείνη στη θέση του. Της χαμογελάμε θερμά, αλληλέγγυα.