Σνούπι, ένα σέτερ στο νοσηλευτικό προσωπικό

Ο Σνούπι, ένα αγγλικό σέτερ, δύο ετών, προσελήφθη στο Ινστιτούτο Κιουρί στο Παρίσι ως μέλος του νοσηλευτικού προσωπικού. Η διεύθυνση του νοσοκομείου, το οποίο ειδικεύεται στον καρκίνο, πήρε το σκυλί από καταφύγιο ζώων προκειμένου να βοηθήσει ψυχολογικά τους ασθενείς. «Θεραπευτικά» σκυλιά έχουν χρησιμοποιηθεί ήδη σε γηροκομεία όπου έχει αποδειχθεί ότι μειώνουν το άγχος και την κατάθλιψη. Αλλά είναι η πρώτη φορά που ένα σκυλί εγκαθίσταται σε νοσοκομείο καρκινοπαθών. 

Ο Σνούπι φαίνεται να έχει καταπραϋντική επίδραση όχι μόνο στους ασθενείς αλλά και στο νοσηλευτικό προσωπικό: αν και βρίσκεται ακόμα στο στάδιο της εκπαίδευσης, είναι υπομονετικός, δεν κάνει την παραμικρή ζημιά και δεν ανεβαίνει στα κρεβάτια. Οι ασθενείς αναφέρουν ότι η παρουσία του τους καθησυχάζει στη διάρκεια των χημειοθεραπειών, κάνοντάς τους παρέα και περνώντας από τον έναν στον άλλον με σταθερά φιλική διάθεση. Το Ινστιτούτο Παστέρ μελετά επίσης τον ενδεχόμενο χρησιμοποίησης σκυλιών για τη διάγνωση του καρκίνου: σύμφωνα με τις τελευταίες έρευνες εκπαιδευμένα σκυλιά μπορούν να αναγνωρίσουν τον καρκίνο σε 8 στους 10 αρρώστους.

Ως θεραπευτικά σκυλιά και ως σκυλιά τυφλών εργάζονται συχνά τα Γκόλντερ Ριτρίβερ, τα Λαμπραντόρ και για Κάβαλιερ Κινγκ που έχουν ήρεμη και φιλική ιδιοσυγκρασία: αν και αυτό συμβαίνει σε όλο και ευρύτερη κλίμακα, δεν είναι κάτι καινούργιο. Κατά τον 19ο αιώνα η γνωστή Βρετανίδα φιλάνθρωπος και νοσοκόμα Florence Nightingale είχε παρατηρήσει ότι τα κατοικίδια βοηθούσαν τους ασθενείς στα ψυχιατρικά ιδρύματα κι ότι τα ευεργετικά αποτελέσματα αφορούσαν τόσο τους ενηλίκους όσο και τα παιδιά. Στη δεκαετία του 1930, ο Sigmund Freud είχε επιστρατεύσει το σκυλί του για να βελτιώσει την επικοινωνία με τους ασθενείς του: πίστευε ότι τα σκυλιά ανίχνευαν το άγχος καλύτερα από ό,τι ο ίδιος. Το 1976, η νοσοκόμα Elaine Smith ίδρυσε την πρώτη οργάνωση θεραπευτικών σκυλιών στην οποία τα σκυλιά εκπαιδεύονταν ώστε να διοχετευτούν σε διάφορα νοσοκομεία και ιδρύματα.

Το μυστικό είναι ότι τα σκυλιά είναι «φιλάνθρωπα» και συνδέονται εύκολα ακόμα και με αγνώστους, συνάπτοντας στενότερες σχέσεις με τους ανθρώπους παρά με ζώα του είδους τους. Έτσι, δημιουργούν αίσθημα οικειότητας και ασφάλειας. Αλλά βεβαίως δεν είναι όλα τα σκυλιά ίδια: για να γίνει κάποιο «θεραπευτής» πρέπει να έχει ήρεμο χαρακτήρα, να μην είναι μοναχικό ή δειλό, να προσαρμόζεται σε δυνατούς ήχους και σε απότομες κινήσεις, να μπορεί να επικεντρώνεται σε ένα πρόσωπο και καθήκον, να είναι εξοικειωμένο με μπαστούνια και αναπηρικά αμαξίδια.          

Σκυλιά θεραπευτές χρησιμοποιούνται στα κέντρα αποκατάστασης, στα γηροκομεία και στις μονάδες ψυχολογικής στήριξης μετά από καταστροφές ή άλλες τραγωδίες (π.χ. μαζικοί πυροβολισμοί, πολεμικές συγκρούσεις). Ενώ οι οδηγοί τυφλών έχουν ειδικές δεξιότητες —βοηθούν τους ανθρώπους σε διάφορες εργασίες στην καθημερινότητα— οι θεραπευτές είναι απλώς ζώα συντροφιάς με αυξημένο το αίσθημα της συντροφικότητας. Συχνά είναι αστεία, χνουδωτά και κάνουν υπέροχες αγκαλιές: βοηθούν να κοιμηθούν άνθρωποι που υποφέρουν από αϋπνία και υπερκινητικά παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες. Έχει παρατηρηθεί ότι άτομα που συμμετέχουν σε ψυχοθεραπευτικές ομάδες νιώθουν πιο άνετα να μοιραστούν τις εμπειρίες και τις σκέψεις τους όταν είναι παρόν το σκυλί τους. Το πανεπιστήμιο του Κονέτικατ έχει δημιουργήσει το πρόγραμμα «Paws to Relax», μέσω του οποίου σκυλιά βοηθούν τους φοιτητές στις εξετάσεις μειώνοντας το στρες. Παρόμοια προγράμματα κατά του στρες έχει η Νομική του Γέιλ, το Κονκόρντια (Γουισκόνσιν), τα πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο, της Σάντα Κρουζ και του Ριβερσάιντ στην Καλιφόρνια. Τα σκυλιά μπορούν να βοηθήσουν επίσης τους πάσχοντες από Αλτσχάιμερ και τα αυτιστικά παιδιά τα οποία φαίνεται ότι εκφράζονται λεκτικά με μεγαλύτερη άνεση στα σκυλιά παρά στους ανθρώπους. Όπως είναι γνωστό, η στοργή προς και από τα ζώα, ιδιαίτερα τα σκυλιά ευνοεί την απελευθέρωση ορμονών, όπως σεροτονίνη, προλακτίνη και οξυτοκίνη, που έχουν θετική επίδραση στην ψυχική διάθεση.

Είναι αυτονόητο ότι τα σκυλιά που επισκέπτονται ασθενείς, ή που ζουν σε θεραπευτήρια ελέγχονται σχολαστικά ως προς την καθαριότητα και τις ασθένειες· ακόμη και ως προς το μήκος των νυχιών τους. Σήμερα, στις περισσότερες χώρες του κόσμου οι σκύλοι «οδηγοί τυφλών» γίνονται δεκτοί σε χώρους όπου δεν επιτρέπεται η είσοδος σε ζώα, αλλά δεν ισχύει η ίδια νομοθεσία για τα σκυλιά θεραπευτές. Ωστόσο, στην καμπίνα του αεροπλάνου, μπορεί ο επιβάτης να δηλώσει «φοβία» για την πτήση και να ζητήσει να συνοδευτεί από το σκυλί του μέσα στην καμπίνα.