Τον Δημήτρη Καζούρη τον είχα συναντήσει πριν από 4-5 χρόνια, πεπειραμένος υπερ-μαραθωνοδρόμος αυτός, εγώ φρέσκος ακόμα στους μαραθώνιους. Μου είχε κάνει εντύπωση όχι μόνο για το ότι ασχολιόταν με κάτι που ακόμα και σήμερα μου φαίνεται πέρα από τις ανθρώπινες δυνάμεις, αλλά και για τον ήρεμο τρόπο του. Έδειχνε άνθρωπο κατασταλαγμένο που ξέρει τι θέλει. Όταν τον ρώτησα πώς είναι δυνατόν κάποιος να μπορεί να τρέχει συνέχεια για 100-150 χιλιόμετρα μου απάντησε απλά: σταδιακές προσαρμογές. Και σαν γιατρός που είναι μου εξήγησε ότι με την προπόνηση το σώμα σιγά σιγά προσαρμόζεται στις απαιτήσεις μιας τόσο μεγάλης δοκιμασίας. Η συζήτηση αναπόφευκτα οδηγήθηκε και στο ζήτημα της ηλικίας, δεν ήταν κανένας νεαρός, κι έτσι ανακαλύψαμε ότι έχουμε γεννηθεί την ίδια ημέρα: 3 Φεβρουαρίου του 1955.
Τον θυμήθηκα ξανά προχθές όταν η φίλη μου η Μαρία, με αφορμή ένα βίντεο στο ίντερνετ, έθεσε ξανά το ζήτημα των επιπτώσεων στην υγεία από το "υπερβολικό" τρέξιμο. Ποιος καλύτερος να μου το εξηγήσει σκέφτηκα από έναν γιατρό υπερ-μαραθωνοδρόμο. Η αρχή της συζήτησης μας δεν ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντική. Όχι τουλάχιστον για όσους θέλουμε να πιστεύουμε ότι το τρέξιμο, για όσο χρόνο και για όσα χιλιόμετρα, μόνο καλό κάνει. Όπως μου εξήγησε τον Οκτώβριο έτρεξε τα 100 μίλια (!) στην Ροδόπη και του βγήκε μια χονδροπάθεια στο γόνατο. Για την ώρα κάνει θεραπεία και απέχει. Η συζήτηση ωστόσο δεν πήγε στα γόνατα αλλά στο ζήτημα του πρόωρου θανάτου. «Το θέμα μας έχει απασχολήσει επειδή είχαμε κάποιους θανάτους» μου λέει. Φαίνεται λοιπόν οτί από ένα σημείο και πέρα, το τρέξιμο μπορεί να προκαλέσει βλάβες. «Το πρόβλημα, μου εξηγεί, προκαλείται από τις οξειδώσεις. Για να καταλάβεις μετά από έναν αγώνα ούλτρα ο δείκτης φλεγμονής (CPK) που φυσιολογικά είναι στο 100-200, στους δρομείς μπορεί να φτάσει και τις 10.000. Μετά από ένα διάστημα επανέρχεται στα φυσιολογικά επίπεδα. Στο μεταξύ ωστόσο φαίνεται ότι η χοληστερίνη επικάθεται, σκέψου σαν το χανζαπλάστ, στα σημεία της φλεγμονής στις αρτηρίες. Αυτό σταδιακά, μετά από καιρό, μπορεί να δημιουργήσει αθηρωματική πλάκα».
Καθώς είμαι λίγο υποχόνδριος αναζήτησα στο ίντερνετ αν έχουν γίνει σχετικές έρευνες. Και ναι σε μια από αυτές προέκυψε ότι σε μια ομάδα 50 δρομέων που είχαν τρέξει συνεχώς επί 25 χρόνια τον «Twin Cities Marathon» οι αρτηρίες παρουσίαζαν τα ίδια επίπεδα πλάκας με μια αντίστοιχη ομάδα που δεν αθλούνταν καθόλου. Σαν η υπερβολική άσκηση να ακυρώνει τα γνωστά θετικά αποτελέσματα της ήπιας άσκησης. Με ένα πρόβλημα ωστόσο: η σύγκριση έγινε με μια ομάδα μη αθλούμενων που παρουσίαζε τους ίδιους παράγοντες κινδύνου καρδιοπάθειας με τους αθλητές. Με δεδομένο ότι η άθληση μειώνει τους παράγοντες κινδύνου, αυτό σημαίνει ότι η σύγκριση έγινε με μια ομάδα εξαιρετικά υγιών μη αθλητών. Περισσότερα για αυτή την συζήτηση μπορείτε να βρείτε σε αυτό το εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο: (http://www.runnersworld.com/sweat-science/will-running-too-much-kill-you).
Γενικότερα πάντως τα στοιχεία που υπάρχουν είναι περιορισμένα, ορισμένα είναι αντιφατικά και αφήνουν πολλές γκρίζες περιοχές. Κυρίως ως προς το τι συνιστά υπερβολική άσκηση και από ποιο σημείο και πέρα ακυρώνονται και σε ποιο βαθμό τα οφέλη . Μια ενδιαφέρουσα διάσταση είναι και το ότι φαίνεται πως το τι συνιστά υπερβολικό τρέξιμο είναι συνάρτηση της φυσικής κατάστασης και του σωματικού βάρους του καθένα. Για άτομα που δεν είναι υπέρβαρα και ο δείκτης μάζας σώματος είναι κάτω από 25, τα οφέλη από το τρέξιμο δεν μειώνονται ακόμα και αν αθλούνται πολύ περισσότερο. Λογικό αν σκεφτεί κανείς οτι η καταπόνηση του οργανισμού ειναι πολύ μεγαλύτερη για τους υπέρβαρους. Περισσότερα εδώ
Σε μια μεγάλη έρευνα τέλος που δημοσιεύτηκε στο δελτίο της Αμερικανικής Ιατρικής Εταιρείας (JAMA) με συγκεντρωτικά στοιχεία για πάνω από 600.000 άτομα, προέκυψε οτι τα οφέλη της άσκησης προκύπτουν και για όσους αθλούνται ως και 10 φορές περισσότερο από το συνιστώμενη μίνιμουμ, τρέχουν δηλαδή 80 χιλιόμετρα την εβδομάδα, ενώ και για παραπάνω χιλιόμετρα η μείωση των οφελειών του τρεξίματος ειναι μικρή. Περισσότερα εδώ
Επιστρέφω στην συζήτηση με τον Δημήτρη Καζούρη. Ερώτηση πρώτη, τι θεωρούμε υπερβολική άσκηση; «Οποιαδήποτε διαδρομή πάνω από τα 20 χιλιόμετρα». Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι έτσι κι έτρεξες μαραθώνιο αποκτάς πρόβλημα. Η άποψη του Δημήτρη είναι ότι όσοι τρέχουν 1-2 μαραθώνιους τον χρόνο ουσιαστικά παίρνουν το 95% των θετικών της άσκησης. Έτσι κι αλλιώς μιλάμε για προβλήματα που θέλουν χρόνια για να εκδηλωθούν. Από την άλλη πλευρά βέβαια είναι σαφές ότι και οι μαραθωνοδρόμοι δεν είναι άτρωτοι στις καρδιοπάθειες. Πρέπει να προσέχουν την διατροφή τους, όπως όλοι, και πρέπει να κάνουν τις εξετάσεις που απαιτούνται. Εκτός από το τεστ κόπωσης και το ηλεκτροκαρδιογράφημα ιδιαίτερα σημαντική εξέταση θεωρεί το τρίπλεξ αρτηριών καθώς πολλές φορές είναι σε άτομα με λίγη αθηρωματική πλάκα που έχει δημιουργηθεί πρόβλημα στην διάρκεια της άσκησης από έναν μικρό θρόμβο που φεύγει.
1. Αν τρέχετε μόνο για λόγους υγείας δεν έχετε κανέναν λόγο να κάνετε υπερβολές. Μισή ώρα με 40 λεπτά την ημέρα είναι μια χαρά και μια μέρα ρεπό ίσως ακόμα καλύτερα.
2. Αν τρέχετε επειδή σας/μας αρέσει- και πολλοί που αναγκάστηκαν να διακόψουν το τρέξιμο εμφάνισαν συμπτώματα κατάθλιψης επισημαίνει ο Δημήτρης Καζούρης- τότε προσέχουμε όπως όλοι και κάνουμε τις απαραίτητες εξετάσεις. Και βέβαια δεν ξεχνάμε ότι ποτέ δεν μπορούμε να τρέξουμε περισσότερο από όσο (και από το τι) τρώμε.
