Γιατί αφήνουμε το σώμα μας να κοπιάσει; Γιατί μετατοπίζουμε συνεχώς τα όρια της αντοχής μας; Μήπως επιβεβαιώνουμε τη φυσική επιλογή μέσα στη εξελικτική πορεία που αύξησε την αντοχή μας περιορίζοντας τη δύναμη και την ταχύτητα για να επιβιώσουμε; Μήπως καταλήξαμε σε μια κοινωνία κόπωσης;
Στα τέλη του 19ου αιώνα και κυρίως μετά τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο τα τότε ερευνητικά ερωτήματα ήταν κατά πόσο η κόπωση επηρεάζει την απόδοση εργαζομένων, σωματικά και πνευματικά, με απώτερο σκοπό την αποφυγή ατυχημάτων. Τον 20στό αιώνα αρχίσαμε να μελετάμε και την αντοχή στην άσκηση, με πρώτες διατυπώσεις το δείκτη κόπωσης μέσα από τα ποσοστά γαλακτικού οξέος στο αίμα.
Οι φυσιολόγοι αναφέρουν ως αντοχή την ικανότητα του σώματος να αντιστέκεται για να διατηρήσει την ισορροπία σε επαναλαμβανόμενες προσπάθειες μυϊκές και καρδιο-αναπνευστικές χωρίς κόπωση. Για τους ψυχολόγους η ψυχική κινητοποίηση του ατόμου για να αντιμετωπίσει τη δυσφορία και τον πόνο που προκαλείται στη διάρκεια ενός αγώνα αντοχής αποκτά ενδιαφέρον. Ποια μπορεί είναι τα κίνητρα; Αποτελέσματα δείχνουν ότι η παρατεταμένη άσκηση εξαντλεί τα φυσιολογικά αποθέματα του οργανισμού. Σε συνδυασμό με την αφυδάτωση και τις υψηλές θερμοκρασίες του οργανισμού μειώνεται η αποτελεσματικότητα των νοητικών μας λειτουργιών (προσοχή, μνήμη, χρόνο αντίδρασης).
Οι δρόμοι αντοχής είναι συνυφασμένοι με την κόπωση. Ποιο σύστημα ελέγχει την ικανότητά του στην κόπωση δεν είναι ακόμα πλήρως κατανοητό. Είναι το καρδιο-αναπνευστικό σύστημα που δεν τροφοδοτεί επαρκώς το μυϊκό με οξυγόνο; Ή είναι η λειτουργία του εγκεφάλου που προσπαθεί να αναστείλει τη μυϊκή προσπάθεια για να αμυνθεί και να εξοικονομήσει ενέργεια;
Οι κοινωνιολόγοι διατυπώνουν ότι οι περισσότεροι άνθρωποι αισθάνονται στην καθημερινότητά τους εγκλωβισμένοι με τους κανόνες και τις ασφυκτικές υποχρεώσεις, και έχουν τη δίψα για ένα μεγάλο κατόρθωμα, μια δύσκολη μυϊκή προσπάθεια που θα τους επιστρέψει τη χαμένη αυτοπεποίθηση και στη διάρκειά της θα αποσπάσει το μυαλό από τα καθημερινά προβλήματα.
Το άτομο όμως που προπονείται κατάλληλα σε προσπάθειες αντοχής μπορεί να προσαρμοσθεί ευκολότερα και να αποδώσει σε διάφορες δύσκολες καταστάσεις. Όπως ακραίες περιβαλλοντικές συνθήκες, μολυσματικές ή χρόνιες ασθένειες, και καρδιαγγειακά νοσήματα. Είναι καλό να καταλάβουμε ότι η σημασία της προπόνησης είναι να αυξήσει την αντοχή μας και όχι στο τέλος να εξασθενίσει το σώμα.
Αν μπορούσαμε να βλέπαμε τι συμβαίνει στο σώμα μας κάθε στιγμή σε προσπάθειες αντοχής ίσως να εντυπωσιαζόμασταν από τις δυνατότητές του, ίσως και να τρομάζαμε με αυτά που θα διαπιστώναμε από τη χρήση που του κάνουμε. Κάτι τέτοιο ακόμα είναι δύσκολο – γνωρίζουμε πολλά, αγνοούμε ακόμα περισσότερα. Για αυτό ας κρατήσουμε την αισιόδοξη πλευρά και ας αφήσουμε τον καθένα μέσα στην ελευθερία του να επιλέξει την αντοχή που του ταιριάζει.
11°
