Αν εξαιρέσουμε τα σαβαρέν —τους «μπαμπάδες», όπως τούς λέμε στη Σαλονίκη—, δεν υπάρχει πιο ιερό πράγμα σ’ αυτή τη ζωή από τον κενό χρόνο· αυτόν που δεν κάνεις τίποτε· όταν απλά υπάρχεις· όταν ίσα που αναπνέεις. Αυτές είναι οι πιο δικές μας - δικές μας στιγμές, αυτές που δεν τις χρωστάμε σε κανέναν και δεν (θα έπρεπε να) μπορεί να μας τις πάρει, ούτε καν να τις αναστατώνει, κανείς.
Ναι, δεν χρειάζεται να διαβάζουμε το τελευταίο μυθιστόρημα που αγάπησε ξαφνικά όλο το τένις, για όνομα του καλού Θεού, δεν χρειάζεται καν να βλέπουμε τον Φρανκενστάιν τού ντελ Τόρο, δεν χρειάζεται να σκεφτόμαστε πόσο τέλεια είναι που ματαιώθηκε λόγω ασθενείας το call των 4:30, δεν χρειάζεται να κρατάμε ντε και καλά το κινητό — δεν· χρειάζεται· ΤΙΠΟΤΑ. Είμαστε μόνο εμείς, η λεπτή άμμος που κυλά σε αργή κίνηση στην κλεψύδρα του χρόνου, και άντε το πολύ-πολύ καμιά γάτα, που κοιμάται στην απέναντι πολυθρόνα, μόνη όπως κι εμείς, τυλιγμένη στο δικό της κουκούλι κενού χρόνου, και ονειρεύεται τις χρυσαφένιες, μπορχεσιανές ραβδώσεις της τίγρης.
Εκτός… εκτός, τι να πούμε: εκτός κι αν έχουμε μανία και φόβο βαθύ με το κούφιο πέρασμα του χρόνου, και θέλουμε να τον γεμίζουμε με πράγματα. Εκτός από τότε. Τότε εντάξει, δεν πειράζει. Με τι πράγματα; Ω, με τα γνωστά: με κρασί, με ποίηση ή με αρετή, με ό,τι μάς κάνει κέφι. Άρα, ναι, γιατί όχι, ίσως και να πιάσουμε τελικά εκείνο το βιβλίο που λέγαμε, ίσως να βάλουμε να δούμε τον δίμετρο Ελόρντι, τον κοντούλη Άιζακ και τη ρέντνεκ Μία Γκοθ. Ίσως μάλιστα να πιάσουμε όντως το ρημαδοκινητό, αν και όχι για να δούμε άλλα χίλια βιντεάκια, αλλά για να βάλουμε ν’ ακούσουμε κάνα podcast. Bingo.
Υπάρχουν κάμποσοι λόγοι γι’ αυτό, αλλά —επειδή αγαπάμε τους ανθεκτικούς οργανισμούς, αυτούς που δεν το βάζουν κάτω— εμάς μάς αρέσει και ξεχωρίζουμε έναν κάπως περιφερειακό: είναι το μέσο εκείνο που κουβαλάει την πιο μεγάλη σιγουριά των ειδικών ότι είναι φούσκα, ότι θα τελειώσει, ότι θα σβήσει, ότι νά, πεθαίνει όπου να ’ναι, ήδη ψυχορραγεί. Όλα αυτά λέγονται πράγματι κάπου 20 χρόνια τώρα, αλλά κοίτα να δεις που τα podcast, όχι απλώς δεν ψυχορραγούν, όχι απλώς δεν είναι φούσκα, αλλά είναι μακράν η πιο δυναμικά ανερχόμενη μορφή ψηφιακού περιεχομένου τα τελευταία μπόλικα χρόνια. Να πούμε βέβαια κι ένα οφειλόμενο μπράβο στην πανδημία εδώ, που τα στήριξε και τα εκτόξευσε πάνω από τη στρατόσφαιρα, μαζί με το πλαστικό χρήμα, τα e-shop, και την Αγία Τηλε-Εργασία. Ευχαριστούμε, Covid.
Οπότε, ναι: όταν έχεις όρεξη, απλώς πατάς το Play στα αγαπημένα σου.
Καλύπτουν ένα σημαντικό κενό στη λεγόμενη «αγορά περιεχομένου», κι ας είναι η λέξη «περιεχόμενο» η απεχθέστερη της νεογλώσσας μας.
Προσφέρουν ουσιαστική ενημέρωση (αρκετά από αυτά) και ψυχαγωγία (πάρα πολλά), παρέχοντας συχνά βαθιά ανάλυση των θεμάτων, σε αντίθεση με τις γρήγορες, επιφανειακές πληροφορίες που κυριαρχούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και, πλέον, και στα περισσότερα παραδοσιακά ΜΜΕ.
Δημιουργούν στενή σύνδεση και εμπιστοσύνη μεταξύ δημιουργού και ακροατή, καθώς στηρίζονται στη φωνή, τη συγκολλητική ουσία πομπού και δέκτη.
Είναι βολικά και ευέλικτα. Κάτι εντελώς και απολύτως καινούργιο.
Οι ακροατές τα επιλέγουν γιατί μπορούν να τα ακούσουν οπουδήποτε και οποτεδήποτε, μετατρέποντας τον «χαμένο χρόνο» σε παραγωγικό ή ψυχαγωγικό: σε αντίθεση με το ραδιόφωνο, μπορείς να ακούσεις το podcast που θέλεις οδηγώντας, τρέχοντας, κάνοντας διάδρομο, σιδερώνοντας, βάζοντας ηλεκτρική, στο σπίτι, στο μετρό, στο βουνό και στη θάλασσα, σε αερόστατο ή σε υποβρύχιο.
Οι περισσότεροι ακροατές είναι Gen Z και Millennials.
Τα ακούν όμως όλες οι ηλικίες.
Τα podcast λειτουργούν όπως τα βιβλία ή οι σειρές: αν και τα ακούμε με τα αυτιά μας, ανοίγουν μπροστά στα μάτια μας έναν κόσμο αφηγήσεων και γνώσης.
Μπορεί να είναι μονόλογοι, συζητήσεις, συνεντεύξεις, οι αφηγήσεις.
Υπάρχουν podcast σχετικά με την Πολιτική, την Ενημέρωση, την Εκπαίδευση, τον Αθλητισμό, την Υγεία, το Ευ Ζην, την (κάθε είδους) Ψυχαγωγία — και υπάρχουν και τα True Crime, που είναι και ο αυτοκράτορας των podcast.
Αν και αποκλειστικά ηχητικά (άλλωστε, τα podcast είναι η σύγχρονη εκδοχή του ραδιοφώνου, φτιαγμένη για τον ρυθμό και τις συνήθειες του ψηφιακού κόσμου), προσαρμόστηκαν και πλέον είναι διαδεδομένα και τα video podcast (vodcast).
Τα podcast δίνουν φωνή σε οποιονδήποτε: δεν χρειάζεσαι στούντιο, λεφτά, γνώσεις, σπόνσορες — μόνο ένα μικρόφωνο, μια ιδέα και μια φωνή που έχει κάτι να πει. Ή έτσι πιστεύεις εσύ.
Είναι μια νέα μορφή αφήγησης, ανάμεσα στο ραδιόφωνο, τη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο.
Η ετήσια διαφημιστική δαπάνη στα podcast, μόνο στις ΗΠΑ, ξεπερνά τα 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια — υπάρχουν όμως και άλλες πηγές εσόδων: χορηγίες, συνδρομές, πωλήσεις προϊόντων, live events κλπ. Ίσως είναι άλλα τόσα λεφτά. Ίσως πολύ περισσότερα.
Υπάρχουν περίπου 4,5 εκατομμύρια podcast συνολικά στον πλανήτη, αν και από αυτά είναι ενεργά (ήτοι, ανεβάζουν τουλάχιστον 1 επεισόδιο το τρίμηνο) μόλις το 15%, δηλαδή —και πάλι— περίπου 700.000 διαφορετικά πόντκαστ.
Κάθε χρόνο ανεβαίνουν ονλάιν πολλά εκατομμύρια επεισόδια συνολικά.
Δεν είναι πια ένα περιθωριακό μέσο, αλλά ένα οικοσύστημα με αμέτρητες φωνές, άπειρους ανεξάρτητους δημιουργούς, πολλές χιλιάδες επαγγελματίες παραγωγούς, εκατοντάδες δίκτυα και εταιρείες μάρκετινγκ που επενδύουν σημαντικά ποσά.
Ακόμα μάλλον δεν είδαμε τίποτα. Αυτή η ιστορία θα εξελιχθεί κι άλλο.
* * *
Όπως αναγνωρίζουν άπαντες, στο σάιτ τής Voice βρίσκει κανείς μερικά από τα καλύτερα ελληνικά podcast, πράγμα που μας χαροποιεί ιδιαιτέρως. Για κάποιον όμως που θέλει μερικές ακόμη προτάσεις αγγλόφωνωνpodcast, κατά κύριο δε λόγο καινούργιων, απευθυνθήκαμε σε μία ειδικό επί (και αυτού) του θέματος, την αγαπημένη μας φίλη Surfin’Bird, a.k.a.Σαπφώ Καρδιακού. Την ευχαριστούμε πολύ για τον χρόνο της. Νά τι μας είπε:
Στην Αθήνα οι δημόσιες συγκοινωνίες επιτάσσουν το slow living. Οι ατελείωτες αναμονές μεταξύ δρομολογίων ενθαρρύνουν την ενδοσκόπηση στις πηγμένες από αργοπορημένους και νευριασμένους επιβάτες αποβάθρες. Στα ασφυκτικά γεμάτα βαγόνια, δε, όπου το ρεφρέν, «Μη σπρώχνετε, δεν χωράμε» συνοδεύει τούς στίχους: «Κι εμείς πρέπει να πάμε στη δουλειά, / περιμέναμε εννιά λεπτά», απαιτείται ένα επίπεδο διαλογισμού προσβάσιμο μόνο σε όσους πέτυχαν την πραγμάτωση του Νταρμαντάτου. Εμείς πάλι οι πεζοί θνητοί, που κύριο μέλημά μας στη διάρκεια της διαδρομής είναι οι αναπνοές ενόσω θώρακας και τραχεία πιέζονται από τα μπάκπακ των συνεπιβατών μας που τους λείπει η αίσθηση πολιτισμού και προσωπικού χώρου, καταφεύγουμε σε άλλου είδους αποσπάσεις. Άλλες φορές η αγαπημένη μας μουσική ταξιδεύει το μυαλό πέρα από τις θορυβώδεις ράγες τού μετρό, και άλλες τα podcast βοηθούν τον ιδρώτα τής δυσαρέσκειας και της κλειστοφοβίας να εξατμιστεί πριν φτάσουμε στην σταθμό αποβίβασης.
Στο πιο πρόσφατο αγαπημένο μου podcast ο οικοδεσπότης είναι ο τελευταίος άνθρωπος που θα περίμενε κανείς. Ο Βρετανός ηθοποιός Bill Nighy είναι γνωστή μορφή στους σινεφίλ. Τον απολαμβάνουμε συχνά σε παραγωγές κάθε κατηγορίας. Τον θυμάστε σίγουρα σαν τον ξαναζεσταμένο ροκά του «Love actually», ήταν ο Davy Jones στους «Πειρατές της Καραϊβικής», οι φαν τής Florence Welch τον είδαν δίπλα της στο βίντεο κλιπ «Free», ενώ δανείζει τη φωνή του εδώ και χρόνια σε animation και video games. Από τον Οκτώβριο μας κάνει παρέα με το podcast «Ill-advised», δηλαδή «Απερίσκεπτο». Ο τίτλος αποδίδει εκατό τοις εκατό τη φύση του οικοδεσπότη και το περιεχόμενο. Ο Nighy δίνει υποκειμενικές συμβουλές στα προβλήματα των ακροατών μέσα από την προσωπική του κοσμοθεωρία και τον διαθέσιμο χρόνο του. Απαντά σοβαρότατα —με τη χαρακτηριστική βαθιά φωνή του— σε ερωτήσεις σχετικές με την ψιλοκουβέντα και πώς να την αποφύγουμε εμείς οι εσωστρεφείς (ναι, ο Bill είναι ένας από μας), σχετικά με την κοινωνικότητα των άλλων και με ποιο τρόπο τη διαχειριζόμαστε αναίμακτα κλπ. κλπ. Δίνει συμβουλές για τα καλύτερα πουκάμισα, για τους λόγους που μπορεί να μας αγνοεί το άλογό μας (!) και για το πώς γίνεται το σωστό air guitaring! Στο τέλος των επεισοδίων, ο Nighy προτείνει ιδιαίτερες επιλογές τραγουδιών και ένα βιβλίο από το οποίο διαβάζει λίγες αράδες. Είκοσι πέντε λεπτά βάλσαμου στην γρατζουνισμένη μας ψυχή — σας συνιστώ το «Ill-advised» με όλη μου την καρδιά.
Άλλο καινούργιο podcast με εξίσου βελούδινες φωνές είναι το «Once we were spacemen». Οι φίλοι τού sci-fi εκεί έξω πιθανότατα βλέπατε τη σειρά «Firefly». Αν και δεν συνεχίστηκε πέρα από τον πρώτο κύκλο, το διαστημικό γουέστερν διατηρεί και αυξάνει το καλτ κοινό του. Στα γυρίσματα γνωρίστηκαν δύο καθοριστικοί έκτοτε ηθοποιοί. Ο Nathan Fillion—διάσημος, πλέον, από τις επιτυχημένες σεζόν τής σειράς «Castle» και «The Rookie», και ακόμα πιο γνωστός από τις guest συμμετοχές σε μεγάλες παραγωγές, π.χ. σε ταινίες της Marvel και της DC— και ο άνθρωπος-ορχήστρα Alan Tudyk, τον οποίο γνωρίζουμε από τους δεκάδες ρόλους του σε fantasy, sci-fi και animation. Φίλοι από τις αρχές της χιλιετίας, συζητούν όπως συζητάμε όλοι με τους ανθρώπους που έχουν σημασία στη ζωή μας: ξεκινούν από ένα θέμα, πετάγονται στο άλλο, θυμούνται κάτι, επιστρέφουν για να το ξεχάσουν λίγο πριν τελειώσει ο χρόνος. Άγνωστες ιστορίες από τα χρόνια τους πριν την επιτυχία, απρόσμενα περιστατικά που τους σημάδεψαν, ατάκες και χιούμορ από δύο ταλαντούχους ηθοποιούς και τους καλεσμένους τους.
Για το podcast «Fail better» γράψαμε πριν καιρό. Ο David Duchovny των «X-Files» και του «Californication», ηθοποιός, συγγραφέας, τραγουδιστής και ποιητής, εξερευνά την αίσθηση της αποτυχίας υπό το πρίσμα των προσωπικών του αποτυχιών και των αποτυχιών των καλεσμένων του: από τον χώρο τής υποκριτικής, της επιστήμης, της μουσικής κ.ο.κ. Ο παραλίγο ακαδημαϊκός Duchovny συζητά, στοχάζεται, θυμάται με τη βοήθεια των διάσημων φίλων του σε συζητήσεις που ανακινούν τη λιμνάζουσα φαιά ουσία.
Μετά την αποτυχία, η χαρά! Στο «Joy, a podcast» έχουμε την πραγματική χαρά να απολαμβάνουμε τις διαλεκτικές ικανότητες του Craig Ferguson αφότου έκλεισε τη θητεία του στο «The Late Late Show». Στα υποκειμενικά μου μάτια και αυτιά, ο Ferguson ήταν ο καλύτερος παρουσιαστής τού franchise «The Late»-κάτι, μαζί με τον O’Brien. Φαινομενικά χαλαρός συζητητής, με ασεβές χιούμορ και κοφτερό μυαλό, ο Ferguson κρατάει την πόρτα ανοιχτή στη σύγχρονη εκδοχή της χαράς. Άλλοτε με καλεσμένους και άλλοτε απαντώντας στα ερωτήματα των ακροατών, διερευνά τι προκαλεί χαρά πλέον στην εποχή μας, πώς την ξαναβρίσκουμε όταν χαθεί, αν οι άντρες άνω των εξήντα πρέπει να φοράνε βερμούδες, και άλλα σοβαρά θέματα. Κουβέντες που γεμίζουν τις αποθήκες του γέλιου και του στοχασμού από έναν άνθρωπο με επίγνωση του εαυτού του και του κόσμου που τον περιβάλλει.
Το τέλος είναι αφιερωμένο στους comfort viewers. Μην πείτε όχι, ξέρω καλά πως, όταν τα πράγματα πηγαίνουν προς τον κατήφορο, μόλις χύνεται η τελευταία σταγόνα υπομονής, θέλετε μόνο ένα πράγμα: να κρυφτείτε κάτω από την πιο αφράτη σας κουβέρτα βλέποντας για εκατομμυριοστή φορά τις «Περιπέτειες του Ηρακλή Πουαρό» — όλους τους κύκλους, μαζί με τις τηλεταινίες. Στην περίπτωση που σκουραίνουν τα πράγματα όμως και δεν σας βρίσκεται τηλεόραση και αφράτη κουβέρτα, σας έχω! Το «The Labours of Hercule» είναι ένα podcast αφιερωμένο στην κλασική τηλεοπτική σειρά τού ITV. Οι οικοδεσπότες Adam Rocheκαι Frankie Pellatt ανατρέχουν σε όλα τα επεισόδια όλων των κύκλων και φτάνουν στη λύση των μυστηρίων αναλύοντας χαρακτήρες και πλοκή, με bonus αναπαραγωγή κομβικών σκηνών από τη σειρά. Εδώ θα φανεί πόσο προσεκτικοί θεατές είστε! Ποια επεισόδια θυμάστε; Σε ποιο σημείο καταλάβατε τον δολοφόνο; Ποια ατάκα τού Πουαρό χαράχτηκε στη μνήμη σας και την ανακαλείτε με κλειστά μάτια; Φορέστε τα ακουστικά σας και προθερμάνετε τα little gray cells σας.
14°
