Τι γίνεται όταν η αξιολόγηση στο Δημόσιο δεν είναι σε καμία περίπτωση εργαλείο προόδου
H δημόσια συζήτηση για την αξιολόγηση στο Δημόσιο που διεξάγεται εδώ και μερικές εβδομάδες έχει ως χαρακτηριστικό ότι αποτελεί ένα αμιγώς πολιτικό θέμα και σχεδόν καθόλου ένα διοικητικό ζήτημα. Η μεν κυβέρνηση ομνύει σε κάποιας μορφής αξιολογήσεις τις οποίες συνδέει με τιμωρίες και απολύσεις, η δε αντιπολίτευση τις αποκρούει και ψέγει την κυβέρνηση για τις επιλογές της.
H κατάσταση είναι σουρρεαλιστική, αφού συμβαίνουν διάφορα κωμικοτραγικά, προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι πολιτικές σκοπιμότητες, μεταξύ των οποίων και τα εξής:
Για να εξυπηρετηθεί η πολιτική σκοπιμότητα επιστρατεύτηκε η αξιολόγηση των υπαλλήλων του 2023, μη υπαρχουσών άλλων αξιολογήσεων. Είναι δηλωτικό της δυσκολίας του εγχειρήματος το ότι η στοχοθεσία του 2025 δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη, και μόλις πρόσφατα (20/5/2025) δόθηκε περαιτέρω παράταση για τη συλλογή της.
Η αξιολόγηση του 2023 συγκρίθηκε με την αξιολόγηση του... 2019 η οποία έγινε με βάση άλλο θεσμικό πλαίσιο και μέθοδο. Διαφορετικά κριτήρια αξιολόγησης, διαφορετικό δείγμα, διαφορετικά αποτελέσματα αλέθονται όλα μαζί προκειμένου να προκύψει το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.
Η αξιολόγηση των υπηρεσιών από τους πολίτες δεν είναι παρά κατ' ευφημισμό, αξιολόγηση. Πρόκειται για μια πρόχειρη έρευνα της κοινής γνώμης που προσφέρει τη δυνατότητα σε όσους μετείχαν να δηλώσουν την προσωπική τους εντύπωση από συναλλαγές με συγκεκριμένες υπηρεσίες. Επειδή στη συγκεκριμένη έρευνα δεν τηρήθηκε καμία μεθοδολογική αρχή διερεύνησης της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, δεν μπορούν να εξαχθούν συμπεράσματα που να γενικεύουν τις προσωπικές εμεπιρίες.
H αξιολόγηση, ωστόσο, δεν είναι ένα πολιτικό ζήτημα, άρα δεν θα έπρεπε να κριθεί με αμιγώς πολιτικά μέτρα.
Δεν μπορούν να συντρέχουν αλληλοαποκλειόμενες έννοιες και μέθοδοι. Ένας στόχος, για παράδειγμα, δεν είναι και δεν μπορεί να είναι ταυτόσημος με μια αρμοδιότητα. Η αξιολόγηση δεν μπορεί να είναι μια νησίδα ορθολογισμού σ’ ένα ανορθολογικό περιβάλλον (ψευτο)αρμοδιοτήτων.
Ούτε γίνεται να υιοθετούμε, από τη μια, μοντέλα εκπαίδευσης όσων υπολείπονται στην αξιολόγηση, προκειμένου να βοηθηθούν στην ανάπτυξή τους, ενώ από την άλλη εξαιρούμε από την αξιολόγηση ολόκληρες κατηγορίες εργαζομένων στο Δημόσιο και ο αριθμός εκείνων που αξιολογήθηκαν να μην ξεπερνάει τις 172.474 σε σύνολο 564.782.
Αντί, όμως, να γίνει μια ψύχραιμη απογραφή των προβλημάτων και των εμποδίων που συναντά η αξιολόγηση, επιχειρείται η πολιτικοποίηση και ιδεολογικοποίησή της. Έτσι, όμως, μια κατά τα λοιπά κρίσιμη διοικητική λειτουργία για την οργανωτική ανάπτυξη, μετατρέπεται σε εργαλείο διαχωρισμού και διχασμού όχι μόνον μεταξύ των υπαλλήλων αλλά και μεταξύ αυτών και των υπαλλήλων του ιδιωτικού τομέα.
Από την στιγμή που η αξιολόγηση εντάσσεται στην πολιτική αρένα, το ζήτημα δεν είναι, πια, η καλή ή κακή εφαρμογή της αλλά το κατά πόσον αποτελεί έναν μηχανισμό αυτο-διόρθωσης και συλλογικής ανάπτυξης ή ένα εργαλείο νομιμοποίησης διωγμών και αποκλεισμών εκείνων που υπολείπονται σημαντικά. Αυτοί μπορεί να είναι Δήμοι, νομικά πρόσωπα ή υπάλληλοι. Η Αριστερά θεωρεί ότι η αξιολόγηση στοχεύει στην ενσωμάτωση όλων, κατά το δυνατόν, ενώ η Δεξιά στη δημιουργία διχαστικού κλίματος μεταξύ εκείνων που μπορούν κι εκείνων που δεν μπορούν.
Κι αν αναλογιστεί κανείς ότι αυτά τα ερωτήματα και οι προβληματισμοί πρέπει να απαντηθούν σ’ ενα περιβάλλον πελατειακό στο οποίο χιλιάδες «δοτοί» υπάλληλοι και διευθυντικά στελέχη λειτουργούν στην αντίθετη κατεύθυνση της αξιότητας, της αποτελεσματικότητας, της αποδοτικότητας και της συμπεριληπτικότητας που υπηρετεί η αξιολόγηση, τότε καταλαβαίνει ότι η πιθανότητα να μεταστραφεί η αξιολόγηση από εργαλείο προόδου σε εργαλείο πελατειακών διευθετήσεων είναι μεγάλη.
12°
