Ο εκσυγχρονισμός του Κώστα Σημίτη δεν ήταν «μακέτο»
Ο εκσυγχρονισμός αποτελούσε μια συνεχή διαδικασία ριζοσπαστικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων με στόχο τη διασφάλιση της ανάπτυξης της χώρας και της ευημερίας της κοινωνίας
Κώστας Σημίτης: Ο εκσυγχρονισμός της χώρας κατά τη διάρκεια της θητείας του - Μια βράβευση που άξιζει στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμούς στις 6-11
Πέρασε μια εικοσαετία σχεδόν από τότε που ο Κώστας Σημίτης δεν είναι πλέον στο τιμόνι της χώρας. Είκοσι πολύ δύσκολα και πολύ κρίσιμα χρόνια στη διάρκεια των οποίων η Ελλάδα είδε τον «χάρο» της οριστικής πτώχευσης και της εξόδου από την ΕΕ κυριολεκτικά με τα μάτια της. Πολλές φορές η συλλογική μνήμη ανέτρεξε στην οκταετία Σημίτη όλα αυτά τα χρόνια. Στις μέρες που κλείδωνε την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας με την ένταξή της στη ζώνη του ευρώ, στις μέρες που εξασφάλιζε την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ και έβαζε τις βάσεις για τη λύση του –άλυτου ακόμα– Κυπριακού, τις μέρες που υλοποιούσε τα μεγάλα έργα –«μακέτα» σύμφωνα με τους πολιτικούς του αντιπάλους– που άλλαξαν διεθνώς την εικόνα της χώρας.
Η διαχρονική προσφορά του Κώστα Σημίτη ήταν διπλή. Με τη συνέπεια και την εργατικότητά του, με την προσήλωσή του στην εκπλήρωση των μικρών και μεγάλων στόχων που έθετε και, κυρίως, με την επιμονή του στην αποτελεσματικότητα, άλλαξε το παράδειγμα της πολιτικής στη χώρα. Πολλοί έσπευσαν να τον υποτιμήσουν συνειδητά αποκαλώντας τον «ο λογιστής με το μπλοκάκι», ωστόσο, η πραγματικότητα τους υποχρέωσε να αλλάξουν γνώμη πολύ γρήγορα. Γιατί ο «λογιστής» πρωθυπουργός πέτυχε να εμφυσήσει στην ελληνική κοινωνία το όραμα μιας σύγχρονης Ελλάδας δεμένης στο άρμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, όραμα που υπηρέτησε πιστά σε όλη τη διάρκεια της πρωθυπουργίας του.
Ο εκσυγχρονισμός της χώρας δεν υπήρξε ούτε απλή ούτε και ανώδυνη διαδικασία. Ήταν μια περίοδος συνεχών συγκρούσεων απέναντι σε κατεστημένες νοοτροπίες και συντεχνιακά συμφέροντα που κρατούσαν την Ελλάδα –σε πολλές περιπτώσεις εξακολουθούν να την κρατούν ακόμα– καθηλωμένη σε ένα ξεπερασμένο και επώδυνο παρελθόν. Δεν μπορεί να λησμονήσει κανείς ότι η περίοδος Σημίτη ακολούθησε την σκοτεινή περίοδο του Αυριανισμού που είχε βυθίσει τη χώρα στον λαϊκισμό, ούτε και το γεγονός ότι οι πολιτικές δυνάμεις τόσο της αριστεράς όσο και της δεξιάς πολέμησαν το εκσυγχρονιστικό εγχείρημα τόσο στη διάρκεια της διακυβέρνησης Σημίτη όσο και μετά από αυτήν επιχειρώντας να ανατρέψουν τις κατακτήσεις του και να το αποδομήσουν.
Η στάση της αριστεράς ήταν ιδιαίτερα απογοητευτική. Δύο μήνες μόλις μετά την ορκωμοσία του ως πρωθυπουργού, ο Κώστας Σημίτης, μιλώντας στο συνέδριο του «Συνασπισμού» τον Μάρτιο του 1996, απηύθυνε δημόσιο κάλεσμα για τη συγκρότηση μιας πολύμορφης και πολυσυλλεκτικής κεντροαριστερής παράταξης με συγκεκριμένο σχέδιο και στόχους για τη χώρα. Ήταν η πρώτη φορά που άλλαζε ουσιαστικά η υποτιμητική πασοκική ρήση «Το ΠΑΣΟΚ και οι λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις» και η αριστερά εκαλείτο να συμμετάσχει υπεύθυνα και ισότιμα στη χάραξη της μελλοντικής πορείας της χώρας. Δυστυχώς, η τότε «Τσοχατζοπουλική» ηγεσία του Συνασπισμού απέρριψε την πρόταση συνεχίζοντας τον προδιαγεγραμμένο από την περίοδο εκείνη συριζαϊκό κατήφορο της αριστεράς.
Η δεξιά παράταξη δεν μπόρεσε να συγχωρήσει στον Σημίτη ότι ήταν αυτός που ολοκλήρωσε το ευρωπαϊκό όραμα του Κωνσταντίνου Καραμανλή με την ένταξη της Ελλάδας στη ζώνη του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος
Η δεξιά παράταξη στάθηκε εξ αρχής απέναντι στο εκσυγχρονιστικό εγχείρημα. Δεν μπόρεσε ίσως να συγχωρήσει στον Σημίτη ότι ήταν αυτός που ολοκλήρωσε στην πράξη το ευρωπαϊκό όραμα του Κωνσταντίνου Καραμανλή με την ένταξη της Ελλάδας στη ζώνη του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος. Πολύ περισσότερο δεν του συγχώρησε την ουσιαστική πρόοδο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, τη δεσμευτική για την Τουρκία συμφωνία στο Ελσίνκι και, κυρίως, την προώθηση μιας βιώσιμης λύσης του Κυπριακού προβλήματος σε συνεργασία με τον Πρόεδρο Γλαύκο Κληρίδη. Γι' αυτό, άλλωστε, μετά την άνοδο του Κώστα Καραμανλή στην εξουσία, τινάχτηκαν όλα αυτά στον αέρα. Νωπή είναι τέλος η εικόνα των διαδοχικών προέδρων και πρωθυπουργών της ΝΔ να στριμώχνονται στις ουρές για να υπογράψουν υπέρ της αναγραφής του θρησκεύματος στις ταυτότητες χαϊδεύοντας τ’ αυτιά της Εκκλησίας.
Σε όλη τη διάρκεια της πολιτικής του διαδρομής ο Κώστας Σημίτης παρέμεινε ανυποχώρητος στις αρχές του, με όποιο προσωπικό κόστος κι αν είχε η στάση του αυτή. Κατέβαινε από το κυβερνητικό τρένο του ΠΑΣΟΚ όταν διαφωνούσε πολιτικά και ξανανέβαινε κάθε φορά που ο Ανδρέας Παπανδρέου αποφάσιζε να του αναθέσει να συμμαζέψει και να βάλει σε τάξη τα οικονομικά της χώρας. Στο κρίσιμο συνέδριο που αποφάσισε για τον διάδοχο του Ανδρέα δήλωσε χωρίς περιστροφές πως «αν δεν βγω πρόεδρος, θα παραιτηθώ από πρωθυπουργός». Και εξελέγη πανηγυρικά πρόεδρος από τους συνέδρους που ήξεραν ότι κανένας άλλος δεν θα μπορούσε να ανταποκριθεί με αξιοσύνη στα καθήκοντα του πρωθυπουργού και να κρατήσει το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία. Κι αργότερα, μετά το πέρας της πρωθυπουργική του θητείας, παρέμεινε σταθερός στις απόψεις και την κριτική του, ακόμα και όταν αυτό του κόστισε τη διαγραφή του από την ΚΟ του κόμματός του!
Αρκεί να αναλογιστούμε ποια θα ήταν η τύχη της χώρας στη διάρκεια της μεγάλης κρίσης αν η Ελλάδα δεν είχε ενταχθεί στον σκληρό πυρήνα της ευρωζώνης
Ο απολογισμός της περιόδου της διακυβέρνησης του Κώστα Σημίτη είναι πλούσιος σε εμπειρίες και συμπεράσματα από τις νικηφόρες πολιτικές μάχες που έδωσε αλλά και τις μάχες που έχασε. Αρκεί να αναλογιστούμε ποια θα ήταν η τύχη της χώρας στη διάρκεια της μεγάλης κρίσης αν η Ελλάδα δεν είχε ενταχθεί στον σκληρό πυρήνα της ευρωζώνης. Και ταυτόχρονα, έχουμε πλέον συνειδητοποιήσει πόσο πιο ανθεκτική θα ήταν η ελληνική οικονομία απέναντι στην κρίση αν το τσουνάμι του λαϊκισμού δεν είχε αποτρέψει την υλοποίηση εμβληματικών μεταρρυθμίσεων, αν το πολιτικό σύστημα και η κυβέρνηση που διαδέχτηκε στην εξουσία Σημίτη είχαν λάβει σοβαρά υπ’ όψη τους τις αυστηρές του προειδοποιήσεις για τους κινδύνους που παραμόνευαν.
Ο εκσυγχρονισμός δεν ήταν για τον Κώστα Σημίτη μια σημαία ευκαιρίας ούτε ένα επικοινωνιακό προεκλογικό σύνθημα. Δεν ήταν ένα «μακέτο» όπως έλεγαν υποτιμητικά ορισμένοι αντίπαλοί του. Αποτελούσε μια συνεχή διαδικασία ριζοσπαστικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων με στόχο τη διασφάλιση της ανάπτυξης της χώρας και της ευημερίας της κοινωνίας. Αξίζει να αναγνωριστεί γενναιόδωρα η προσφορά του και να τιμηθεί από τους πολίτες γι αυτήν.
15°
