«Βαρίδι» για την οικονομία η κλιματική αλλαγή - Ανησυχία και για τον τουρισμό

Με τον καθηγητή Ευθύμη Λέκκα να εκτιμάει ότι μόνο η ζημιά στην αγροτική παραγωγή στον θεσσαλικό κάμπο από την κακοκαιρία Daniel ανέρχεται στο 1 δισ. ευρώ, γίνονται φανερές οι καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και στην ελληνική οικονομία.

Η όλο και συχνότερη επέλαση φυσικών καταστροφών επιδρά αρνητικά στην ελληνική οικονομία τόσο βραχυπρόθεσμα (όπως το οικονομικό και δημοσιονομικό κόστος των μέτρων στήριξης των πληγέντων σε φωτιές ή πλημμύρες), όσο και μακροπρόθεσμα, σε όρους διατηρησιμότητας των υψηλών ρυθμών ανάπτυξης και δυνατοτήτων ανάπτυξης του τουριστικού προϊόντος.

Σύμφωνα με έρευνα από το 2011 της Επιτροπή Μελέτης Επιπτώσεων Κλιματικής Αλλαγής (ΕΜΕΚΑ) της Τράπεζας της Ελλάδας, ο τομέας που αναμένεται να πληγεί περισσότερο από την κλιματική αλλαγή είναι η γεωργία, ενώ οι επιπτώσεις στον τουρισμό και τα παράκτια συστήματα θα επηρεάσουν σημαντικά το εισόδημα των νοικοκυριών και την οικονομία συνολικά. Ιδιαίτερη σημασία έχει επίσης ο τομέας των υδάτινων αποθεμάτων, λόγω των συνεπειών του στη γεωργία και στην ύδρευση. 

Πώς τα ακραία καιρικά φαινόμενα επηρεάζουν αρνητικά την οικονομία

Παράλληλα, όπως αναφέρεται σε ρεπορτάζ του Οικονομικού Ταχυδρόμου, πρόσφατη έρευνα της ΤτΕ επισημαίνει πως τα ακραία καιρικά φαινόμενα επηρεάζουν αρνητικά τις παραγωγικές δυνατότητες του πρωτογενούς τομέα, προκαλούν απώλειες στον κεφαλαιακό εξοπλισμό, τις υποδομές και τα περιουσιακά στοιχεία (κτιριακό εξοπλισμό κ.λπ.), ενώ επηρεάζουν αρνητικά την παραγωγικότητα της εργασίας, το εισόδημα και την απασχόληση, τον πλούτο και, κατά συνέπεια, την κατανάλωση, τις επενδύσεις και την οικονομική μεγέθυνση.

Φαίνεται λοιπόν πώς ο κλιματικός παράγοντας μπορεί να αναδειχθεί σε βόμβα για τα θεμέλια της ελληνικής οικονομίας, την ώρα που τα αρμόδια υπουργεία προσπαθούν να εκτιμήσουν την οικονομική ζημιά που προκλήθηκε λόγω των πρόσφατων πυρκαγιών σε Αττική, Ρόδο, Έβρο, Βοιωτία, Φυλή, Ασπρόπυργο, Καβάλα και πολλές ακόμη περιοχές της χώρας

Όπως αναφέρουν πηγές του υπουργείο Οικονομικών στον Οικονομικό Ταχυδρόμο, δεν μπορεί να υπάρξει ακόμα εκτίμηση, αλλά η καταστροφή είναι εκατομμυρίων.

Ο μεσογειακός κυκλώνας Ιανός, το 2020, που είχε επηρεάσει πάλι τη Θεσσαλία είχε κόστος για τα δημόσια οικονομικά περίπου 700 εκατομμύρια. Εάν σκεφθούμε πως τώρα η οικονομική ζημιά είναι διπλάσια, μπορούμε να μιλάμε για ένα νέο κόστος δύο Ιανών για τα δημόσια οικονομικά της χώρας.

Η ετήσια δαπάνη για φυσικές καταστροφές

Πολύ μεγάλο μέρος των πόρων που δίνονται για τους πληγέντες είναι εθνικοί πόροι, όχι ευρωπαϊκοί, κυρίως από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, αλλά και μέσα από τον προϋπολογισμό. Στους πόρους αυτούς περιλαμβάνονται τόσο αποζημιώσεις στήριξης για αποκαταστάσεις και βελτιώσεις υποδομών όσο και αποζημιώσεις στους αγρότες.

Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, την περίοδο 2015 – 2018 το συνολικό κόστος ήταν στα 1,4 δισεκατομμύρια, ενώ από το 2019 ως το 2022 ανήλθε στα 3,4 δισεκατομμύρια. Το ’21 ήταν μια χρονιά αρκετά δύσκολη, ως συνέχεια των φυσικών καταστροφών του 2020 (Ιανός).

Σχετικά με την αρωγή σε επιχειρήσεις, τα ποσά υπερβαίνουν τα 26 εκατομμύρια ευρώ για το 2022, ενώ το 2016- 2017 δεν ξεπερνούσαν το μισό εκατομμύριο.

Έντονη ανησυχία για τις επιπτώσεις της κακοκαιρίας και στον τουρισμό

Παράλληλα, την έντονη ανησυχία της εκφράζει η ομοσπονδία τουριστικών πρακτόρων της Ελλάδας, FedHATTA για την εξέλιξη της κακοκαιρίας Daniel, η οποία πλήττει πολλούς τουριστικούς προορισμούς της χώρας, έχοντας προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην εξυπηρέτηση των τουριστών.

Εξάλλου, η χρονική συγκυρία των πλημμυρών χαρακτηρίζεται ατυχής μετά από μια σεζόν που είχε στο επίκεντρο τις καταστροφικές πυρκαγιές στη Ρόδο και σε άλλους τουριστικούς προορισμούς, οδηγώντας σε μαζικές ακυρώσεις.

Σε επιστολή της προς τα αρμόδια υπουργεία, η FedHATTA υπογραμμίζει την απουσία συντονισμού για την έγκαιρη μεταφορά των τουριστών σε άλλες περιοχές που δεν επηρεάζονται από τα καιρικά φαινόμενα, ή στα αεροδρόμια της χώρας, προκειμένου να επιστρέψουν στις χώρες τους.

Από την κατάσταση αυτή απορρέουν ζητήματα όπως το επιπλέον κόστος διαμονής των τουριστών που βρίσκονται εγκλωβισμένοι σε περιοχές όπου υπάρχει αδυναμία μετακινήσεων λόγω της κακοκαιρίας, αλλά και απώλειας των αεροπορικών εισιτηρίων τους που αφορούσαν πτήσεις επιστροφής.

Ειδικότερα, μετά την πρωτοφανή νεροποντή των τελευταίων ημερών, και σύμφωνα με πληροφορίες από τα μέλη των Ενώσεων της Ομοσπονδίας τα οποία διακινούν τον εισερχόμενο τουρισμό της χώρας, λαμβάνονται μηνύματα ακραίων καταστροφών σε περιοχές της Ελλάδας όπως η Μαγνησία (Βόλος – Πήλιο), οι οποίες:

• Έχουν κρατήσει κλειστό το κεντρικό λιμάνι, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει τρόπος μετάβασης προς άλλες περιοχές.
• Έχουν κυριολεκτικά «εξαφανίσει» τα μικρότερα λιμάνια, τα οποία χρησιμοποιούνται παραδοσιακά για μεταφορά προς Σποράδες.
• Έχουν κοπεί κεντρικά αλλά και μικρότερα οδικά δίκτυα που συνδέουν τον Βόλο με άλλες περιοχές, αλλά και γέφυρες. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να απομονωθεί το Πήλιο, του οποίου αυτή την στιγμή δεν μπορεί να αξιολογηθεί το μέγεθος της ζημιάς που έχει υποστεί.
• Οι περισσότερες περιοχές δεν έχουν νερό και ρεύμα.
• Οικίες και τουριστικές επιχειρήσεις έχουν καταστραφεί πλήρως, αφού η παραλιακή γραμμή έχει «εξαφανιστεί» ολοσχερώς.
• Τουριστικά λεωφορεία έχουν εγκλωβιστεί ή υποστεί βλάβες, αφού έπεσαν σε ρέματα και είναι αδύνατο να ανασυρθούν.

Σε περιοχές της Μαγνησίας οι τουρίστες έχουν δηλώσει την επιθυμία να επιστρέψουν στην χώρα τους, αλλά δεν είναι εφικτό να πραγματοποιηθεί η μεταφορά τους, τόσο λόγω του κατεστραμμένου οδικού δικτύου, όσο και του λιμανιού που δεν λειτουργεί. Παρόμοιες ζημιές έχουν υποστεί η Θεσσαλία, η Φθιώτιδα, η Εύβοια, οι Σποράδες κ.α.

Επιπλέον, η FedHATTA επισημαίνει την ανάγκη εκπόνησης ενός σχεδίου ανακούφισης των επιχειρήσεων κάθε είδους, και δη των τουριστικών, στις πληγείσες περιοχές, προκειμένου αυτές να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Συγκεκριμένα, κρίνεται αναγκαία η παρέμβαση της Πολιτείας ώστε να υπάρξουν ειδικές ρυθμίσεις αλλά και ανακοπή των υποχρεώσεων των τουριστικών επιχειρήσεων των περιοχών αυτών και επαναφορά τους μετά τον Ιούνιο του 2024.

O πρόεδρος της FedHATTA, κ. Λύσανδρος Τσιλίδης, δήλωσε: «Σύσσωμη η Ομοσπονδία, σε κάθε δύσκολη συγκυρία που ταλανίζει τον ελληνικό τουρισμό, στηρίζει με όλες τις δυνάμεις της την Πολιτεία, ώστε να ανταποκριθεί στις ανάγκες των επαγγελματιών του οργανωμένου τουρισμού με την καλύτερη δυνατή λύση».