Πρέπει να παρακολουθούνται πολιτικοί ή είναι παράνομο και αντισυνταγματικό;

Ασχέτως με την κατάληξη της υπόθεσης στην οποία φέρεται να εμπλέκεται η πρώην Ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ Εύα Καϊλή, είναι τέτοια η συγκυρία ώστε να προσφέρεται για την επανέναρξη μιας συζήτησης σχετικά με το αν πρέπει να παρακολουθούνται ή όχι οι πολιτικοί και κυρίως μέσω ποιας διαδικασίας.

Ο Πρωθυπουργός επιχείρησε εξαρχής να θέσει τα όρια της συζήτησης. Η φράση του «αν το ήξερα, δεν θα το επέτρεπα» αναφορικά με την παρακολούθηση Ανδρουλάκη, ήταν μια έμμεση αποδοχή της άποψης ότι οι πολιτικοί δεν πρέπει να παρακολουθούνται. Άποψη την οποία έχει εκφράσει επίσης μια πλειάδα συνταγματολόγων ερμηνεύοντας τους νόμους και το σύνταγμα. Είναι προφανές ότι δεν έχω ούτε τη νομική γνώση, ούτε φυσικά τη διάθεση να αντιπαρατεθώ μαζί τους.

Η υπόθεση Καϊλή όμως επαναφέρει τη συζήτηση στην ουσία της. Όχι δηλαδή στο τι προβλέπουν οι νόμοι ή στον τρόπο ερμηνείας τους. Αλλά στο αν όντως πρέπει να παρακολουθούνται πολιτικοί. Τη μία άποψη την είχε εκφράσει πολύ γλαφυρά η Εισαγγελέας της ΕΥΠ κυρία Βασιλική Βλάχου λέγοντας «θα παρακολουθούσα ακόμη και την Πρόεδρο της Δημοκρατίας εάν θεωρούσα πως πάει να “πουλήσει” την πατρίδα».

Η άλλη άποψη, ως πενταπόσταγμα νομικής γνώσης και ερμηνείας, είναι ότι οι πολιτικοί δεν πρέπει να παρακολουθούνται. «Παράνομη και αντισυνταγματική» είχε χαρακτηρίσει την παρακολούθηση Ευρωβουλευτή ο Νίκος Ανδρουλάκης, αφού προηγουμένως είχε συμβουλευτεί τουλάχιστον δύο συνταγματολόγους.

Το ερώτημα παραμένει ωστόσο διότι, πέρα από την ερμηνεία των νόμων, έχει σημασία το σκεπτικό πίσω απ’ αυτούς. Δεν είναι δα και γραμμένοι στην πέτρα. Η «εκλογή» δεν μπορεί να αποτελεί καταφύγιο για παραβατικούς. Αλίμονο. Ακόμη και η ίδια η «βουλευτική ασυλία» έχει χρησιμοποιηθεί ελάχιστα ως κίνητρο για να κάνουν οι βουλευτές τη δουλειά τους ενώ αντίθετα έχει γίνει κατάχρησή της (και δη με συντεχνιακό τρόπο) ακόμη και για ποινικές υποθέσεις.

Άλλωστε εκλεγμένοι υπήρξαν μερικοί από τους πλέον σκοτεινούς πολιτικούς της πρόσφατης ιστορίας. Από την εγκληματική οργάνωση της Χρυσής Αυγής, μέχρι τον Κιμ Γιονκ Ουν οι πολιτικοί αυτοί ήταν εκλεγμένοι. Ο δεύτερος μάλιστα με ποσοστό 99%.  Εκλεγμένος ήταν ακόμη και ο Χίτλερ.

Διότι αν ο εκλεγμένος πολιτικός απολαμβάνει πλήρους ασυλίας ή έστω εξαρτάται από τις διαθέσεις των συναδέλφων του (για την άρση της ασυλίας), τότε είναι περίπου βέβαιο ότι η εκλογή θα γίνει το έπαθλο που θα κυνηγούν κάθε λογής παραβατικοί ώστε να συνεχίζουν απρόσκοπτα τις βρομοδουλειές τους. Με τα χρήματα που έχουν αποκομίσει από τις παράνομες δραστηριότητές τους και την πειθώ της βίας, θα καταφέρνουν μάλλον εύκολα να κατακτούν πολιτικές θέσεις και δι’ αυτών να βρίσκονται στο απυρόβλητο για να συνεχίζουν τη δράση τους.

Έχει συμβεί αρκετές φορές στο πρόσφατο παρελθόν με μεγιστάνες, οι οποίοι αγοράζουν ουσιαστικά την πολιτική τους σταδιοδρομία, επιχειρώντας να «ξεπλύνουν» τοιουτοτρόπως διάφορες δραστηριότητές τους.

Την περασμένη εβδομάδα, το ελληνικό κοινοβούλιο με τις ψήφους της πλειοψηφίας κατέστησε πιο δύσκολη (κατ’ άλλους πιο αμερόληπτη) τη διαδικασία της εντολής για παρακολούθηση. Αντιλαμβάνομαι ότι στόχος ήταν να διασφαλιστεί (όσο γίνεται) ότι η εκτελεστική εξουσία δεν θα κάνει κατάχρηση των παρακολουθήσεων για να αποκομίσει πολιτικά οφέλη. Όμως δεν θα πρέπει να απεμπολήσει η χώρα ένα όπλο που μπορεί να φανεί εξαιρετικά χρήσιμο για την εθνική ασφάλεια.

Ιδίως καθώς τα απολυταρχικά καθεστώτα που απειλούν την σταθερότητα σε διάφορες περιοχές του πλανήτη (και κυρίως στην περιοχή μας), δεν έχουν κανένα πρόβλημα να παρακολουθήσουν οποιονδήποτε, χωρίς δικλείδες ασφαλείας.

Η αντιπολίτευση ωστόσο, δεν συμφωνεί με τις επιλογές της Κυβέρνησης, διά των οποίων καθίσταται δυσκολότερη η παρακολούθηση. Θέλει ακόμη πιο σφιχτό πλαίσιο λέει. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι ήταν η σημερινή αξιωματική αντιπολίτευση, ο ΣΥΡΙΖΑ εκείνος που είχε απλοποιήσει τις διαδικασίες ελέγχου, αναθέτοντας σε έναν και μόνο εισαγγελέα το δικαίωμα να αποφασίζει ποιος θα παρακολουθείται.

Υπάρχουν και φωνές από τη μείζονα αντιπολίτευση που αναφέρουν ότι θα πρέπει να γίνει εντελώς διαφανής η διαδικασία. Δεν μπορώ να φανταστώ τι νόημα θα είχε η παρακολούθηση υπόπτων που θα μπορούσαν να μάθουν άμεσα αν παρακολουθούνται ή ακόμη χειρότερα τι νόημα έχουν οι παρακολουθήσεις κατόπιν εγκρίσεων από μια σειρά ατόμων. Όσο περισσότεροι γνωρίζουν, τόσο λιγότερο αποτελεσματικός θα είναι ένας μηχανισμός. Και διαβλητός επίσης.

Τα προϊόντα της παρακολούθησης άλλωστε δεν μπορούν εύκολα να χρησιμοποιηθούν αν δεν αφορούν κάποιο μεγάλο θέμα εθνικής ασφάλειας ή κάτι παρόμοιο. Φαντάζεστε για παράδειγμα μια εφημερίδα να δημοσιεύει προσωπικές στιγμές απιστίας ενός πολιτικού για να τον πλήξει; Πιθανόν να το φαντάζεστε στην Ελλάδα του 2023, ωστόσο η Δικαιοσύνη είναι εκείνη που μπορεί να καθορίσει τα όρια και η χώρα να μην απεμπολήσει ένα διαχρονικό όπλο άσκησης αποτελεσματικής πολιτικής, προστατεύοντας τα εθνικά συμφέροντα.