Οι κλισέ φράσεις που χρησιμοποιούνται στον δημόσιο λόγο για να εγκωμιάσουν προσωπικότητες.
Με το που ανακοινώθηκε ο θάνατος του Δάκη, ρεπόρτερ και πανελίστες ξεκίνησαν έναν άτυπο διαγωνισμό για το ποιος θα χρησιμοποιήσει περισσότερες φορές τη φράση «αιώνιος έφηβος» για να περιγράψει τον μακαρίτη. Η φράση αυτή θα ήταν απλώς άλλη μια επίδειξη της απέχθειας που έχουν οι άνθρωποι της ενημέρωσης και της ψυχαγωγίας για την πρωτοτυπία, άλλη μια επιβεβαίωση της αγάπης τους για το κόπι-πάστε (που θα έλεγε και ο αψύς Κρητικός) αν δεν ήταν και κάτι πολύ χειρότερο: ιδιαιτέρως προσβλητική για τον άνθρωπο στον οποίο αναφέρεται.
Ο έφηβος ειναι ένας ανώριμος άνθρωπος με τη διάθεση και την επιδερμίδα του έρμαιο στις ορμόνες. Είναι κάποιος που ξεροκέφαλα επιμένει για πράγματα για τα οποία δεν έχει ιδέα, που ζει μεγάλα δράματα για πράγματα ασήμαντα, που μπλέκεται σε δυσάρεστες καταστάσεις εξ αιτίας της απειρίας και της αφέλειάς του, που βάζει διαρκώς σε κίνδυνο τη σωματική του ακεραιότητα (και των γύρω του) επειδή έχει έλαχιστη αντίληψη της ίδιας της έννοιας του κινδύνου. Είναι μια προσωπικότητα υπο διαμόρφωση, ένας άνθρωπος σε αναζήτηση ταυτότητας και γεμάτος ανάσφαλεια, είναι κάποιος που αναγκάζεται να αντιμετωπίσει μια ιδιαιτέρως δυσκολη φάση της ζωής με ελάχιστα εφόδια καθώς τόσο οι γνώσεις όσο και η εμπειρία του είναι περιορισμένες. Αυτός είναι ο έφηβος. Ομολογώ ότι δεν καταλαβαίνω τι από όλα αυτά μπορεί κάποιος να θεωρήσει κολακευτικό για κάποιον που έχει περάσει τα 30 πόσο μάλλον τα 60 και τα 70.
Ειδικά στην περίπτωση του Δάκη νομίζω πως ο χαρακτηρισμός είναι πέρα για πέρα άδικος. Όσες φορές τον είχα δει καλεσμένο σε κάποια εκπομπή ή είχα διαβάσει κάποια συνέντευξή του έβλεπα έναν ώριμο, σοβαρό, ήρεμο, καλλιεργημένο και κατασταλαγμένο άνθρωπο με εμπιστοσύνη στον εαυτό του και το ταλέντο του. Έβλεπα δηλαδή το ακριβώς αντίθετο ενός εφήβου, πόσο μάλλον κάποιου που έχει την ατυχία να παραμείνει έφηβος παρά τα χρόνια που έχουν περάσει.
Ίσως η αιτία για την, κατά τα άλλα ακατανόητη, χρήση αυτού του προσβλητικού χαρακτηρισμού (που δηλώνει ότι κάποιος δεν έχει ωριμάσει, δεν έχει σοβαρευτεί, δεν έχει μάθει, δεν έχει αποκτήσει ταυτότητα και σιγουριά για τον εαυτό του) να είναι η (κουραστική πια) αποθέωση της νεότητας. Η διαρκής και απολύτως καταστροφική τοποθέτηση των νέων σε ένα βάθρο που όχι μόνο δεν άξίζουν, αλλά δεν τους κάνει κανένα καλό. Από την άλλη μπορεί τα πράγματα να είναι πιο απλά και να φταίει η επιπολαιότητα των ανθρώπων που έχουν δημόσιο λόγο. Στο κάτω-κάτω το «αιώνιος έφηβος» δεν είναι η μοναδική προσβλητική έκφραση που χρησιμοποιούν για να κολακεύσουν.
Εξίσου προσβλητική είναι η φράση «μεγάλο παιδί». Αν κάποιος έχει φτάσει τα 40 και τα 50 και φέρεται σα να είναι 10 τότε υπάρχουν άλλες λέξεις να τον περιγράψουν και καμία από αυτές όχι μόνο δεν είναι αλλά ούτε καν μοιάζει κολακευτική (η μέχρι πρσφάτως πιο συνηθισμένη προσφώνηση μεταξύ Ελλήνων έρχεται αμέσως στο νου).
Ένας άλλος χαρακτηρισμός που ακούω συχνά (και νιώθω ιδιατερα άβολα καθώς σκέφτομαι πόσο προσβεβλήμενος πρέπει να νιώθει αυτός στον οποίο απευθύνεται) είναι ο χαρακτηρισμός «Δον Κιχώτης» τον οποίο πολλοί συμπολίτες χρησιμοποιούν θέλωντας να πλέξουν το εγκώμιο κάποιου, ξεχνώντας (ή μη γνωρίζοντας που είναι και το πιθανότερο) ότι ο Δον Κιχώτης είναι ένας διαταραγμένος και βασανισμένος άνθρωπος που τα βάζει με κινδύνους οι οποίοι υπάρχουν μόνο στο άρρωστο μυαλό του. Μια τραγική φιγούρα χαμένη σε παραισθήσεις που μεταμορφώνουν ανεμόμυλους σε γίγαντες και ανυποψίαστους χωρικούς σε σατανικούς εχθρούς.
Φίλες, φίλοι και οι υπόλοιποι, αν θέλετε να περιγράψετε με θετικό τρόπο κάποιον υπάρχουν πολλοί τρόποι να το κάνετε. Μπορείτε να τον πείτε ευφυή, μπορείτε να τον πείτε ώριμο, μπορείτε να τον πείτε ταλαντούχο, προσγειωμένο, καλλιεργημένο, σοβαρό, πετυχημένο, καλόκαρδο, ευγενικό, σεμνό, έμπειρο και πολλές άλλες απλές και σαφείς λέξεις. Αν πάλι θέλετε κάτι πιο σύνθετο σκεφτείτε τι ακριβώς σημαίνει αυτό που πάτε να πείτε, πριν το πείτε. Όχι για άλλο λόγο, αλλά επειδή είναι κρίμα να θέλετε να πείτε καλό λόγο για κάποιον και να τον λέτε τρελό ή ανώριμο. Και μπράβο σας.
13°
