Ο καθηγητής Λεωνίδας Καστανάς μοιράζεται την εμπειρία του από την τηλεκπαίδευση κι εξηγεί πώς μπορεί να ζωντανέψει το διαδικτυακό μάθημα.
Άγνωστο και δύσκολο το άθλημα της τηλεκπαίδευσης. Άγνωστο διότι σε επίπεδο σχολείου σχεδόν κανένας δεν είχε ασχοληθεί ή εκπαιδευτεί επαγγελματικά στο παρελθόν. Δύσκολο διότι απαιτεί κάποια πράγματα που δεν συνθέτουν έναν κοινό και γνώριμο τόπο για την εκπαιδευτική κοινότητα, τους δασκάλους και τους καθηγητές. Δεν επιτρέπει τον αυτοσχεδιασμό ή την ολιγωρία. Δεν επιτρέπει την απόσπαση προσοχής της τάξης σε θέματα της καθημερινότητας, ας πούμε στο αποτέλεσμα ενός μεγάλου ντέρμπι. Ούτε απαιτεί από τον δάσκαλο πολύτιμο χρόνο για να ησυχάσει τα παιδιά. Το «Μute all» διαρκεί dt.
Ως δάσκαλος οφείλεις να είσαι προετοιμασμένος και πολύ καλά οργανωμένος. Με όλα σου τα εργαλεία ανοικτά. Ώστε να κερδίσεις την προσοχή τους για 50 ολόκληρα λεπτά, χωρίς να βαρεθούν και να πέσουν στον ύπνο ή να φύγουν κρατώντας όμως τη σύνδεση ανοικτή (για να μην πάρουν απουσία). Ο στόχος σου είναι να μάθουν. Το ζήτημα δεν είναι να παραμείνουν on line αλλά και να μάθουν. Δεν υπάρχει εναλλακτική. Αυτή απαιτεί πολλές ώρες δουλειάς ακόμα και για τους έμπειρους, που σε νορμάλ συνθήκες δεν χρειάζεται να μελετούν κάθε φορά πριν μπουν στην τάξη. Ποια είναι τα όπλα σου, λοιπόν, δάσκαλε, και ποια η τακτική σου;
Κάνεις share στην οθόνη το σχολικό βιβλίο, το διαβάζεις και εξηγείς; Αν τα σχολικά ήταν γραμμένα για να τα καταλαβαίνουν οι μαθητές, δεν θα κυκλοφορούσαν τα άπειρα βοηθήματα και η ελληνική εκπαίδευση θα ήταν διαφορετική. Δυστυχώς δεν είναι. Τείνω να καταλήξω ότι υπάρχει μια κάποια είδους «πρόθεση» σ’ αυτό, δηλαδή στην έκδοση σχεδόν μόνο κακών εγχειριδίων, ακατάλληλων για τους μαθητές. Υπερβολικό; Ναι, αλλά δείχνει το μέγεθος της παθολογίας. Συνεπώς γράφεις εσύ εκ των προτέρων τη θεωρία, με τα σχήματα, τα παραδείγματα, τις λυμένες ασκήσεις και τις εργασίες, ό,τι δηλαδή θα έγραφες στον πίνακα, αλλά και πολλά παραπάνω. Την υποστηρίζεις δε με υλικά που βρίσκεις στο διαδίκτυο ή κατασκευάζεις μόνος. Εγώ ως φυσικός έχω στη διάθεσή μου άπειρα θαυμάσια βίντεο στο YouTube από όλον τον κόσμο για να κάνω επίδειξη πειραμάτων. Κάτι που πιθανό να μην έχω δυνατότητα να κάνω στην αίθουσα. Όλα αυτά βέβαια αναρτώνται στην πλατφόρμα e-class ώστε ο κάθε μαθητής να τα κατεβάζει, να τα εκτυπώνει και να τα μελετά όπως αυτός θέλει. Αν τα αντέγραφε από τον πίνακα, πιθανό να ήταν ελλιπή και κακογραμμένα. Εκτός και αν ο δάσκαλος φοβάται ότι μπορεί να κάνει λάθη και να εκτεθεί, αφού υπογράφει κατά κάποιον τρόπο το pdf που αναρτά.
Μα μήπως το να προβάλλεις πράγματα ήδη γραμμένα είναι κάπως ανιαρό; Και γι’ αυτό υπάρχει λύση. Έχεις πληκτρολογήσει σε ένα αρχείο word εκφωνήσεις ερωτήσεων και ασκήσεων. Τις προβάλλεις στην οθόνη, ζητάς απόψεις και ιδέες λύσεων και στη συνέχεια δίνεις απαντήσεις, δηλαδή τις λύνεις «ζωντανά». Κάνεις τη σελίδα του word πίνακα τάξης. Και είναι και καλύτερος αφού δεν έχει ούτε φθορές ούτε σκόνη. Ε αυτό απαιτεί μια επιδεξιότητα στην ψηφιακή γραφή, ένα σχεδιαστικό πρόγραμμα για να κάνεις κάποιο διάγραμμα ή σχήμα και βέβαια χρήση μαθηματικών εξισώσεων, συμβόλων κλπ. Όλα υπάρχουν σε ποικιλία και μαθαίνονται, αν βέβαια θέλεις. Αν το μάθημα το αγαπάς, αν σε κόφτει, αν πονάς….
Πώς ελέγχεις τους μαθητές σου; Σε κάθε άνοιγμα δίνεις ένα γρήγορο τεστάκι πολλαπλής επιλογής παίρνοντας τις απαντήσεις του καθενός στο chat, ή και προφορικά, όπως θα το έκανες στην αίθουσα. Επίσης τους μοιράζεις διαγωνίσματα μέσω του e-class ή του transfer, τα οποία σου γράφουν στο σπίτι, μετά σκανάρουν τις απαντήσεις και σου τις στέλνουν στο mail για διόρθωση. Εγώ είχα φτιάξει από το παρελθόν και ένα blog για δάσκαλους και μαθητές. Την άλλη μέρα τους μοιράζεις με τον ίδιο τρόπο τις λύσεις και τον βαθμό τους. Κοντολογίς τόσο εσύ όσο και οι μαθητές βρίσκεστε σε μια διαρκή επικοινωνία, κίνηση και εγρήγορση. Ώστε κανείς να μη νιώθει παρατημένος, ξεχασμένος και μόνος. Και αν κάποιο παιδί έχει ένα ιδιαίτερο μαθησιακό πρόβλημα, πάντα υπάρχει τρόπος να το συζητήσεις όπως θα το έκανες και στον χώρο του σχολείου.
Κάπως έτσι κάνω εγώ το μάθημα από απόσταση. Σίγουρα άλλοι συνάδελφοι έχουν ανακαλύψει «άλλα κόλπα» πολύ καλύτερα. Μπορεί το ζωντανό να είναι αναντικατάστατο αλλά και το διαδικτυακό μπορεί να ζωντανέψει και να προσφέρει πολλά, αν ο δάσκαλος ξέρει το άθλημα και έχει διάθεση να ψάξει, να πειραματιστεί και να κοπιάσει. Όχι μόνο στα 50 λεπτά της σύνδεσης αλλά πολύ περισσότερο εκτός αυτής. Στον πριν και το μετά. Απαιτεί βέβαια όπως πάντα τη συμμετοχή του μαθητή, που είναι ζητούμενη τόσο εντός όσο και εκτός της σχολικής αίθουσας. Πολλοί θα πουν ότι κάποιοι μαθητές συνδέονται και μετά κοιμούνται. Το ξέρω, αλλά σάμπως οι ίδιοι δεν κοιμούνται και μέσα στην τάξη; Στο χέρι σου είναι να τους κερδίσεις. Τα περισσότερα παιδιά μας ξέρουν να εκτιμούν.
Οι δάσκαλοι που την έψαχναν, που ήθελαν να προσφέρουν, έτσι από φιλότιμο και πατριωτισμό και έκαναν αληθινό μάθημα διά ζώσης. θα κάνουν τα ανάλογα και εξ αποστάσεως. Και γράφω «φιλότιμο και πατριωτισμό», διότι ως γνωστόν κανείς μα κανείς δεν ελέγχει ούτε αξιολογεί το τι κάνουμε στην τάξη. Απαγορεύεται δια νόμου. Ενώ τώρα είμαστε εκτεθειμένοι. Τα λόγια αλλά και τα γραπτά μας καταγράφονται, ταξιδεύουν γρήγορα και έξω από την τάξη και μπορούν να μας εκθέσουν. Ε και; Ο γιατρός δεν εκτίθεται όταν δίνει θεραπεία; Ο χτίστης όταν σου φτιάχνει το σπίτι ή ο μηχανικός το αυτοκίνητο; Γι’ αυτήν την «έκθεση» υπήρξε προσπάθεια απαξίωσης ή και άρνησης της τηλεκπαίδευσης με διάφορα επιχειρήματα. Πάντα «προοδευτικά» βεβαίως. Αλλά σήμερα λειτουργούν απρόσκοπτα 300.000 ψηφιακές τάξεις και τα δεδομένα δείχνουν ότι και όσοι μαθητές δεν είχαν τα μέσα τα βρήκαν, με τη βοήθεια της πολιτείας, και προσαρμόστηκαν. Άλλοι ακόμα σκηνοθετούν σχολικές τάξεις σε κρύες ταβέρνες με μπουφάν, κινητά και κολοκύθες. Ό,τι μπορεί ο καθένας.
Έχουμε καθήκον να συνεχίσουμε την αποστολή μας και θα το κάνουμε σε συνθήκες lockdown, ακόμα και πολέμου. Ας είναι καλά η ευλογημένη τεχνολογία, η αδελφοσύνη και η φαντασία των ανθρώπων. Εδώ δεν θα νικήσουμε. Είμαστε ήδη νικητές.
9°
