Σε αυτές τις εκλογές ας μην επιλέξουμε την εκλογική σιωπή, αφού όσο λιγότεροι συμμετέχουν σε μια Δημοκρατία τόσο πιο αδύναμη εκείνη γίνεται.
Τα μεγαλύτερα εγκλήματα στην ιστορία δε γεννιούνται από το μίσος, αλλά από το υπόγειο ρεύμα της απάθειας. Το κοινό έδαφος ανάμεσα στην οικολογική καταστροφή και το Γ' Ράιχ π.χ. δεν είναι το μένος, είναι η αδράνεια μυριάδων ανθρώπων που ενώ μπορούσαν να κάνουν κάτι για να τα αποτρέψουν απλώς αδιαφόρησαν. Δεν προχώρησαν σε μικρές κινήσεις μεγάλης σημασίας (όπως μια ανακύκλωση), δεν αντέδρασαν σε πολιτικά έκτροπα που συνέβησαν έξω από την αυλή τους, δεν υπερασπίστηκαν όσους αδικούνταν μέσα σε αυτή. Το σύννεφο αδράνειας που έτσι συσσωρεύεται προοιωνίζει συχνά καταιγιστικές εξελίξεις. Το κακό τότε δεν αναβλύζει από τα βάθη κάποιου δαιμονισμένου μίσους. Αναβλύζει από τη ρηχότητα της απάθειας.
Στις εκλογές που έρχονται ας αντισταθούμε στην απάθεια. Ας πάμε να ψηφίσουμε. Τα τελευταία χρόνια η αποχή πρωταγωνιστεί στις κάλπες. Από το 2004, που ψήφισαν επτά εκατομμύρια άνθρωποι, φτάσαμε στο 2015, που προσήλθαν μόλις πέντε. Σε ελάχιστα χρόνια χάσαμε 2 εκατομμύρια ψηφοφόρους. Η εκλογική τους σιωπή ηχεί ως συναγερμός, αφού όσο λιγότεροι συμμετέχουν σε μια Δημοκρατία τόσο πιο αδύναμη εκείνη γίνεται.
Πολλοί δεν ψηφίζουν επειδή θεωρούν ότι η φωνή τους δεν μπορεί να αλλάξει τίποτα. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Η ψήφος μας καθορίζει σημαντικές πολιτικές πτυχές – όπως το εάν τρίτο ή τελευταίο κόμμα στη βουλή θα είναι ένα φιλοναζιστικό μόρφωμα. Άλλοι πάλι δεν ψηφίζουν επειδή θεωρούν ότι δεν έχει σημασία ποιος είναι πρωθυπουργός, «γιατί οι εντολές έρχονται απ’ έξω». Ακόμα κι αν αυτό ήταν όλη η αλήθεια (που δεν είναι, και η μισή αλήθεια ως συνήθως φτιάχνει ένα ολόκληρο ψέμα), το επιχείρημα είναι θαμπό. Μεταξύ δύο οποιονδήποτε επαγγελματιών που έχουν να διαχειριστούν «τις ίδιες ακριβώς εντολές» (δύο υπαλλήλων, δύο γιατρών ή δύο υδραυλικών) τα αποτελέσματα που θα φέρει ο ένας απ' τον άλλο μπορεί να απέχουν αβυσσαλέα. Αυτή η απόσταση στην επιλογή ενός πρωθυπουργού μπορεί να αποβεί ευεργετική ή καταστροφική για ολόκληρες γενιές. Και η επιλογή είναι αποκλειστικά δική μας.
Μια Δημοκρατία εξάλλου δεν τρέχει στον αυτόματο. Δεν είναι κάτι σαν φυσικό φαινόμενο. Συντηρείται απ' όλους μας στην πράξη και πρώτα από όλα από τη συμμετοχή μας στις κάλπες. Αν σήμερα μας φαίνεται «αυτονόητη», δε σημαίνει ότι θα είναι και αύριο (οι τεχνολογικές εξελίξεις της επιφυλάσσουν σημαντικές προκλήσεις) ή, πολύ περισσότερο, ότι ήταν και χθες. Μόλις το 1970 οι χώρες του πλανήτη με δημοκρατικό πολίτευμα έφταναν οριακά τις 32. Το 1910 δεν ξεπερνούσαν ούτε τις 11. Όσο πιο πίσω δε πηγαίνουμε τόσο λιγότερες συναντούμε.
Η Δημοκρατία δεν είναι η νόρμα της ιστορίας. Είναι ένα σποραδικό διάλειμμα της. Μολονότι κυριαρχεί εδώ και λίγες δεκαετίες έχει αποδείξει σε αυτό το διάστημα ότι είναι το καλύτερο πολιτικό σύστημα που έχει ποτέ υπάρξει. Έδωσε στην ανθρωπότητα τη μεγαλύτερη ελευθερία κι ισότητα που έζησε ποτέ, τους λιγότερους πολέμους που γνώρισε ποτέ, τη μεγαλύτερη μόρφωση που απέκτησε ποτέ, και τη μεγαλύτερη μεσαία τάξη που έφτιαξε ποτέ. Το όνειρο μυριάδων περασμένων γενεών που οραματίζονταν κατακτήσεις που φάνταζαν κάποτε άπιαστες σήμερα ενσαρκώνεται σε ένα «αυτονόητο» παρόν.
Στη χώρα μας όμως βιώνει πλέον βαθιά φθορά. H οικονομική κρίση έχει μετατραπεί σε κρίση Δημοκρατίας και όλοι οι σχετικοί δείκτες – η παγκόσμια κατάταξη μας στην Ελευθερία του Τύπου, στη διαφθορά ή στην ταχύτητα απονομής της Δικαιοσύνης – μας τοποθετούν στις τελευταίες θέσεις της Ευρώπης. Τo World Democracy Index του Economist (η εγκυρότερη σχετική αξιολόγηση διεθνώς) μας εντάσσει μάλιστα στις «Ελαττωματικές Δημοκρατίες» όχι στις «Πλήρεις» όπου ανήκαμε μέχρι το 2008.
Τα παραπάνω είναι κομμάτια ενός παζλ. Ενός παζλ που η μεγάλη του εικόνα δείχνει ότι απομακρυνόμαστε όλο και περισσότερο από μια υγιή Δημοκρατία. Οφείλουμε στον εαυτό μας τη συμμετοχή στις κάλπες εάν θέλουμε να την επαναφέρουμε. Γι’ αυτό στις εκλογές που έρχονται μη μείνεις απαθής. Πήγαινε και ψήφισε!
25°
