Ξαναγυρνάμε στα χρόνια της Χολέρας

Οι συμβολισμοί είναι απαραίτητοι για να «διακοσμήσουν» τις στιγμές. Στην κορυφή του λόφου Kahlenberg της Βιέννης παρατέθηκε η συνέντευξη τύπου η οποία επισφράγισε την κυβερνητική συνεργασία μεταξύ των υπερσυντηρικών με τους ακροδεξιούς οι οποίοι κατάφεραν να σχηματίσουν κυβέρνηση. Σε αυτό το ύψωμα εκτυλίχθηκε η τελική πράξη της λύσης της πολιορκίας της Βιέννης από τους Οθωμανούς. Στα αρτοποιεία  των Παρισίων ξεφούρνιζαν τα περίφημα κρουασάν με τα οποία ο πρωτοπόρος ζαχαροπλάστης που τα πρωτοζύμωσε συμβόλιζε το τέλος της «ερυθράς ημισελήνου» του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς κάτω από τα τείχη της πρωτεύουσας των Αυστριακών. Τότε οι Πολωνοί είχαν προστρέξει για να σώσουν την Καθολική Ευρώπη από την οθωμανική λαίλαπα. Ο νεότερος καγκελάριος της σημερινής Ευρώπης, κ. Κουρτς, δεν θα μπορούσε να μη μνημονεύσει τις σχέσεις αυτές. Η καθολική Αυστροουγγαρία και η ακόμη καθολικότερη Πολωνία ξανασυναντιούνται με άλλοθι την ισλαμοφοβία, η οποία αντικατέστησε τον αντισημιτισμό στη σύγχρονη ευρωπαϊκή πολιτική κουλτούρα, αλλά και τον αντικομμουνισμό τον οποίο αντικαθιστά το μεταναστευτικό. Τα ιδεολογικά όπλα στη φαρέτρα είναι πάντα διαθέσιμα όταν η πολιτική στρέφεται προς τα ακροδεξιά. Στη Βιέννη, τη Βουδαπέστη και τη Βαρσοβία η Ευρώπη παραμιλά και η ευρωπαϊκή δημοκρατία δυσκολεύεται να παραδεχτεί το ιστορικό της λάθος. Για ένα αντιρωσικό γινάτι οι χώρες αυτές εντάχθηκαν στην ΕΕ. Το Βερολίνο είχε την εντύπωση πως με αυτόν τον τρόπο θα κυριαρχούσε. Τα κατάφερε. Δεν πέρασε πολύς καιρός για να έλθουν στην επιφάνεια όλα τα ανακλαστικά που ήταν ενεργά, τότε, μεταξύ 1910 και 1914, που προκάλεσαν την καταστροφή. Ως «υπνοβάτες» όλοι εμείς παρακολουθούμε τη Βιέννη να απειλεί με παροχή υπηκοότητας στους ιταλούς πολίτες, αυστριακής καταγωγής, στο Νότιο Τιρόλο. Ούτε η Άγκυρα δεν τόλμησε να προτείνει κάτι τέτοιο για τις «Γκρίζες Ζώνες» της στο Αιγαίο. Ο Κουρτς με τους ακροδεξιούς του φίλους μπορεί. Στην Ουγγαρία ο Όρμπαν πανηγυρίζει, η Λεπέν στη Γαλλία ζει την «ιστορικότητα της στιγμής» και ο ξανθός ακροδεξιός στην Ολλανδία, ο Geert Wilders, χειροκροτεί, ενώ σύσσωμη η ευρωπαϊκή Ακροδεξιά που συνεδρίασε στην Πράγα το Σαββατοκύριακο που μας πέρασε εκστασιάστηκε μπροστά στον πολιτικό θρίαμβο που συντελέστηκε στην Αυστρία.

Στη Γαλλία την προηγούμενη εβδομάδα ανέλαβε τα ηνία της παραδοσιακής συντηρητικής παράταξης των Ρεπουμπλικάνων ο  Laurent Wauquiez. Οι πολιτικές του θέσεις ανταποκρίνονται σε εκείνες που κυριαρχούν στην παραδοσιακή ευρωπαϊκή Δεξιά η οποία συνθλίβεται από τα ποσοστά των ακροδεξιών σχηματισμών. Ο νέος αρχηγός των Γάλλων συντηρητικών πήρε το μάθημά του. Υιοθέτησε ένα πολιτικό λεξιλόγιο και ένα πρόγραμμα που θυμίζει τόσο πολύ αυτό της Μαρίν Λεπέν. Ευελπιστεί να συγκεντρώσει τα ποσοστά της γαλλικής Ακροδεξιάς στις επόμενες αναμετρήσεις. Στην ίδια λογική κινούνται και οι Χριστιανοκοινωνιστές της Βαυαρίας αλλά και πολλά στελέχη της Μέρκελ. Κοινός  πολιτικός παρανομαστής το προσφυγικό - μεταναστευτικό και η ισλαμοφοβία. Κάποτε το ιδεολογικό κενό στην άνοδο του φασισμού εν είδει άλλοθι το συμπλήρωνε ο αντισημιτισμός. Ποια ήταν άραγε με ιστορικά δεδομένα η πολιτική αφετηρία του αντισημιτικού φαινομένου στην Ευρώπη του Μεσοπολέμου; Θυμηθείτε. Πρώην Αυστροουγγαρία, Πολωνία, Γερμανία, Κροατία, Τσεχοσλοβακία. Ποιοι πρωτοστατούν σήμερα στην ακροδεξιά στροφή στην ΕΕ με σύνθημα το προσφυγικό και την ισλαμοφοβία; Οι χώρες του Βίζεγκραντ. Η πολιτική γεωανθρωπολογία της σύγχρονης Ακροδεξιάς είναι ακριβώς η ίδια. Με ενέσιμες δόσεις και από μία Βόρεια και Κεντρική Ευρώπη η οποία ασφυκτιά ανάμεσα στα οικονομικά αδιέξοδά της λόγω παγκοσμιοποίησης και ανισοτήτων, αλλά και λόγω πολιτικής πενίας του πολιτικού αντίποδα. Των δημοκρατικών  - φιλοευρωπαϊκών σχηματισμών. Σε ποιους γεωπολιτικούς χώρους δίνεται αυτή η σύγχρονη ιδεολογική μάχη; Στους ίδιους. Στην Ανατολική Ευρώπη (Ουκρανικό) και τα Δυτικά Βαλκάνια. Εκεί ανταγωνίζονται οι κύριες ευρωπαϊκές δυνάμεις της Δύσης με τη Ρωσία. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα αυτής της σύγκρουσης από το 1910 έως το 1914; Η προβοκάτσια του Σαράγιεβο. Η «Μαύρη Χείρα» του Βελιγραδίου οπλισμένη από τη ρωσική διπλωματία προκειμένου να αντιμετωπιστεί ο ανταγωνισμός των Αυστριακών με τους Γάλλους και τους Εγγλέζους για τους εμπορικούς δρόμους της Δύσης προς την Εγγύς Ανατολή. Ας αναρωτηθούμε τι συμβαίνει σήμερα στην ίδια γεωπολιτική πλατφόρμα αντικαθιστώντας τους εμπορικούς δρόμους με τις ενεργειακές διαδρομές, τους αγωγούς και τα ηλεκτρικά και επικοινωνιακά δίκτυα. Τότε η Ευρώπη «Υπνοβατούσε». Την περίοδο του Μεσοπολέμου επίσης. Η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται. Απλώς επανέρχεται με κύκλους. Ούτε καν σαν φάρσα. Πάντα ως τραγωδία. Ο λόγος είναι απλός. Όταν το σύστημα δεν παράγει κέρδη τότε καταφεύγει στη σύγκρουση. Όποιος εμπιστευτεί τα διαγράμματα που ερμηνεύουν τα δεδομένα της Οικονομίας σήμερα θα ανατριχιάσει. Οι καμπύλες την τελευταία δεκαετία και πάντως μετά το 2008 είναι οι ίδιες με εκείνες τις παραμονές του πρώτου πολέμου, την επαύριον της κρίσης του 1929 και λίγο πριν το δεύτερο πόλεμο. Τα γεωπολιτικά διακυβεύματα δυστυχώς είναι τα ίδια με τάσεις επέκτασης των ζωνών ενδιαφέροντος ανατολικά. Πολύ περισσότερο ανατολικά.

Το ιδεολογικό οπλοστάσιο της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς βασίζεται στη δαιμονοποίηση της παγκοσμιοποίησης και στη διεθνοποίηση της αποσταθεροποίησης στην Εγγύς - Μέση και Κεντρική Ανατολή. Η χρήση ιδεολογημάτων με την ανάδειξη μειονοτήτων, θρησκευτικών δογμάτων ή πληθυσμιακών συνόλων ως «μείζονα εσωτερικό εχθρό» αποτελεί πάγια τακτική. Στο προ εβδομηκονταετίας παρελθόν δαιμονοποιήθηκε το εβραϊκό στοιχείο με μία παράλληλη διαδικασία στην Κεντρική Ευρώπη, την τσαρική Ρωσία (ΟΧΡΑΝΑ) και τη Σοβιετική Ένωση αμέσως μετά. Παράλληλα στη Δύση δαιμονοποιήθηκε και η αριστερή κουλτούρα. Εβραϊκό στοιχείο και αριστερή κουλτούρα αναδείχθηκαν ως ο «εσωτερικός εχθρός». Στο σύγχρονο πολιτικό αδιέξοδο δαιμονοποιείται το Ισλάμ μέσω της υπαρκτής τρομοκρατικής απειλής που η Δύση τροφοδότησε στην αρχή για να εισπράξει τα επίχειρα στη συνέχεια. Το μέγα άλλοθι που μεταφράζεται ως υπαρκτός κίνδυνος είναι το προσφυγικό, που η αποσταθεροποίηση διογκώνει σε μεγέθη που καταντά μη διαχειρίσιμη κατάσταση. Αναπόφευκτο αποτέλεσμα η υστερία. Συστατικό στοιχείο της ακροδεξιάς προπαγανδιστικής μηχανής είναι η αναπαραγωγής της υστερίας. Σε σημείο μαζικού ψεκασμού. Όπλο σε αυτήν τη διαδικασία είναι η παραγωγή ψευδών ειδήσεων. Το Διαδίκτυο αποτελεί το πυρηνικό οπλοστάσιο εκθετικού βαθμού στη διάπλαση των κοινωνιών ώστε να βιώνουν ως φυσιολογικό μέγεθος την υστερία έναντι του «εσωτερικού εχθρού».

Οι παραπάνω σκέψεις θα τύχουν σίγουρα της γνωστής αντιμετώπισης από όλους εκείνους που με τον έναν τρόπο ή τον άλλον νομίζουν πως η εθνική εσωστρέφεια, η περιχαράκωση σε σύνορα και η αναγωγή του «άλλου» σε εσωτερικό εχθρό λόγω εξωτερικής απειλής είναι το φάρμακο που διασφαλίζει τη σταθερότητα. Μέγα σφάλμα. Το μοτέρ της Ιστορίας λειτουργεί με άλλους νόμους. Όταν οι κοινωνίες νιώσουν αυτή την αλήθεια είναι πάντα αργά. Τότε ανακαλύπτεται εκ νέου η Δημοκρατία, η Λογική και η ανθρωπιά ως αντίδοτα στη φρίκη και την καταστροφή. Ο κύκλος των χαμένων ευκαιριών, δηλαδή. Μόνο που είναι αέναος αυτός ο κύκλος.