Γίνεται πολύς λόγος για το πού οδεύει ο δυτικός πολιτισμός και το πολυσέλιδο βιβλίο του Μισέλ Ονφρέ με τον τίτλο «Παρακμή» προοριζόταν να γίνει μπεστ-σέλερ: ο Ονφρέ ποζάρει ως ο Νίτσε και ο Σπένγκλερ του 21ου αιώνα. Όμως «παρακμή» δεν συμβαίνει όταν άλλοι, ξένοι και κατώτεροι πολιτισμοί αμφισβητούν και επιτίθενται σε έναν προηγμένο πολιτισμό που έχει περιθώριο παρακμής (για να παρακμάσεις, πρέπει πρώτα να ακμάσεις)· παρακμή συμβαίνει όταν ο πολιτισμός χάνει την αυτοπεποίθηση και τον προσανατολισμό του. Η παρακμή δεν είναι αναπόδραστη και μοιραία.
Στην Ευρώπη χάνουμε την αυτοπεποίθηση και τον προσανατολισμό μας κάτω από την επίδραση μιας πρωτοφανούς αντιευρωπαϊκής προπαγάνδας που προέρχεται τόσο από την Ανατολή ― η οποία εφαρμόζει τη δική της στρατηγική χωρίς να κρύβει τις προθέσεις της για εξισλαμισμό και παγκόσμιο χαλιφάτο ― όσο κι από εμάς τους ίδιους· από κόμματα και δυνάμεις με ασυνάρτητες αναλύσεις και προτάσεις. Οι απομονωτιστές ―οι επιτυχημένοι αρχιτέκτονες του Brexit και οι αποτυχημένοι, προς το παρόν, του Frexit και του Grexit― συναντιούνται με τους χειρότερους εχθρούς τους, τους ισλαμιστές: αμφότερες οι πλευρές εύχονται να εξασθενήσει η Ευρώπη και να διαλυθεί. Έτσι, η Μαρίν Λε Πεν απαιτεί να απομακρύνουν την ευρωπαϊκή σημαία από τηλεοπτικό στούντιο ― «αυτή την πατσαβούρα της ολιγαρχίας» ― και κανείς από τους δημοσιογράφους δεν έχει το θάρρος να της δείξει την πόρτα. («Η σημαία μένει, εσείς φεύγετε».)
Η προεκλογική περίοδος στη Γαλλία και ό,τι θα επακολουθήσει επιβεβαιώνει παλιές αλήθειες: το πώς το κοινό επηρεάζεται από ψέματα και υπερβολές, το πώς χειραγωγείται από την πολιτική δημαγωγία όπως χειραγωγείται από τη διαφήμιση: είμαστε περισσότερο καταναλωτές παρά πολίτες ― άλλωστε, η αριστερά που κυριαρχεί στον δημόσιο λόγο, αν και είχε ξεκινήσει προβάλλοντας τον άνθρωπο-πολίτη, βρίσκεται στην πρωτοπορία του αγώνα για την αγοραστική δύναμη· αυτό την ενδιαφέρει πρωτίστως.
Η εικόνα της «παρακμής» που ζωγραφίζουν τα πολιτικά άκρα, αλλά και αριστεροί διανοούμενοι σαν τον Μισέλ Ονφρέ, είναι εσφαλμένη και δόλια: η Γαλλία έχει ανάγκη από απλές μεταρρυθμίσεις που να συμβαδίζουν με τις σημερινές της ανάγκες― το τελευταίο πράγμα που έχει ανάγκη είναι η μοιρολατρία, και μάλιστα μετά από ένα τόσο μακρύ ιστορικό ρήξεων. Η ιστορία των ρήξεων μπορεί να τελειώσει εδώ· ο δρόμος των μεταρρυθμίσεων και της συναίνεσης μπορεί να γίνει η αληθινή της επανάσταση.
Ποια είναι επιτέλους τα προβλήματα της Γαλλίας; Κατ’ αρχάς, ο βαθύς διχασμός της που μοιάζει ξανά και ξανά με φαιδρές επαναλήψεις της γαλλικής επανάστασης και της Τρομοκρατίας, με την αντιπαράθεση μεταξύ μοναρχικών και ρεπουμπλικανών και μεταξύ Ροβεσπιέρου και Νταντόν. Κάτι δεν πάει καθόλου καλά όταν η εγχώρια φασιστοειδής αριστερά, μαζί με αναρχικούς και βανδάλους συσπειρώνεται κάτω από «αντιφασιστικά» συνθήματα για να διαμαρτυρηθεί για τα εκλογικά αποτελέσματα. Σπάζοντας βιτρίνες, οι διαδηλωτές κραυγάζουν «Ο φασισμός δεν θα περάσει» και «Ούτε χολέρα, ούτε πανούκλα» (χολέρα θεωρείται ο Εμανουέλ Μακρόν, πανούκλα η Μαρίν Λε Πεν, ή το αντίστροφο): τι σημαίνει αυτό αν όχι ψυχική διαταραχή του όχλου; Πολλά αριστερά μέσα ενημέρωσης τούς ενθαρρύνουν: στον χώρο, στον ζωολογικό κήπο, της αριστεράς υπάρχει κάλυψη και αλληλοϋποστήριξη ― Βάλτε φωτιά στον κόσμο!
Εν τω μεταξύ, στο εξωτερικό δημιουργείται η εντύπωση ότι στη Γαλλία επικρατεί φτώχεια και εξαθλίωση· αλλά δεν είναι καθόλου αλήθεια: οι οικονομικές αντιθέσεις εντείνονται για πολλούς λόγους (οι περισσότεροι από τους οποίους είναι διαχειρίσιμοι) αλλά η ανάλυση περί φτώχειας και εξαθλίωσης είναι λανθασμένη. Η κρίση στη Γαλλία δεν είναι οικονομική, δεν είναι καν θεσμική· είναι ψυχολογική και ταυτοτική· είναι συνέπεια μιας επιβλαβούς νοοτροπίας.
Το δεύτερο πρόβλημα, για το οποίο ματαίως συζητάμε, είναι οι μη αφομοιωμένοι πρώην μετανάστες, οι μουσουλμάνοι πρώτης, δεύτερης ή και τρίτης γενιάς που δεν επιθυμούν να υπακούσουν στον γαλλικό νόμο και μισούν τη χώρα στην οποία πιθανότατα γεννήθηκαν. Δεν πρόκειται για «μεταναστευτικό» πρόβλημα, ούτε για πρόβλημα τρομοκρατίας που μπορεί να αντιμετωπιστεί με υπηρεσίες πληροφοριών, αστυνομία και δικαστήρια. Το πρόβλημα είναι δομικό, σχετίζεται με τη φύση της γαλλικής δημόσιας παιδείας και με την παρουσία τζαμιών που υποκαθιστούν το λαϊκό σχολείο και τον νόμο της γαλλικής δημοκρατίας. Οι περισσότεροι πολιτικοί μασάνε τα λόγια τους, επιδεικνύουν δειλία, δεν αναλαμβάνουν ευθύνη για τη μη αφομοίωση μεγάλων πληθυσμών και για τη μη εφαρμογή των δημοκρατικών αρχών στο γαλλικό έδαφος. Υπόσχονται «ασφάλεια» με τυφεκιοφόρους στους δρόμους. Αλλά η λύση δεν θα έρθει από τους τυφεκιοφόρους― θα έρθει από την αναδιάταξη των εμπορικών και διπλωματικών σχέσεων της Γαλλίας, καθώς και από την πολιτική παιδείας, επιβολής του νόμου και ένταξης αλλοθρήσκων.
Παραλλήλως, ο κατακερματισμός της κοινωνίας επιδεινώνεται από τη λατρεία των μειονοτήτων και την αποθέωση της επιλεγόμενης «διαφορετικότητας», με αποτέλεσμα να παρατηρείται τάση έξαλλης δημιουργίας νέων μειονοτήτων που υπερτονίζουν τις διαφορές τους από την υποτιθέμενη πλειοψηφία: π.χ. κοινότητες ομοφυλοφίλων (που εμφανίζονται «απέναντι» στους ετεροφιλόφυλους χωρίς ουδείς να επικρίνει την ετεροφοβία και τον μισογυνισμό τους), κοινότητες φυλετικές (που επίσης εμφανίζονται «απέναντι» στους λευκούς και τις οποίες λιγοστοί τολμούν να κατηγορήσουν για ρατσισμό, μισαλλοδοξία και μισογυνισμό), καθώς και κοινότητες ριζωμένες σε μια πολεοδομική ταυτότητα (π.χ. των περιβόητων παρισινών προαστίων και των «εύθραυστων» ζωνών). Όπως συνηθίζουμε να λέμε απαιτείται πολιτική βούληση ― η οποία λείπει. Αλλά δεν υπάρχει δημοκρατία χωρίς κοινή γλώσσα, κοινό πολιτισμό και κοινούς ηγέτες με πολιτική βούληση.
Το τρίτο πρόβλημα είναι διαφορετικής τάξεως και έχει πολλά υποσύνολα: εξαιτίας του παραγωγικού και του κοινωνικού μοντέλου, παρατηρείται βιομηχανική καθυστέρηση (αν και όχι σε όλους τους τομείς), καθυστέρηση στην καινοτομία και στην εξαγωγή των προϊόντων καινοτομίας. Αυτή η καθυστέρηση γίνεται αφορμή για να καλλιεργηθούν εθνικιστικά, αντιευρωπαϊκά και αντιγερμανικά αισθήματα: αφού δεν είμαστε οι πρώτοι στην πόλη, ας κλειστούμε στον εαυτό μας για να γίνουμε οι πρώτοι στο χωριό. Ο εθνικισμός είναι μια αλυσίδα: όταν αναπτύσσεται σε μια χώρα, αναπτύσσεται και στην άλλη. Η εθνικιστική λογική δεν είναι λογική: με μερικές τολμηρές ρυθμίσεις, η ανταγωνιστικότητα μπορεί να βελτιωθεί, ειδικά σε παραδοσιακούς τομείς ― δεν χρειάζεται να είμαστε πρώτοι σε όλα! Στην ίδια τάξη προβλημάτων εντάσσεται η χαμηλή παραγωγικότητα των δημοσίων υπαλλήλων (με τις 35 ώρες εργασίες εβδομαδιαίως, με τη μονιμότητα και με το διάλειμμα για γεύμα στις 12 το μεσημέρι…) και η ανεργία η οποία αποτελεί περισσότερο πρόβλημα των εργαζομένων, μέσω των οποίων πληρώνονται τα επιδόματα ανεργίας, παρά των ανέργων που τα εισπράττουν χωρίς να είμαστε πέρα για πέρα σίγουροι ότι αναζητούν εργασία. Η «Μe-Generation» δεν αναζητεί απλώς εργασία: αναζητεί θέσεις κύρους και ανέλιξης· δεν κάνει οποιαδήποτε δουλειά· διαμορφώνεται φαινόμενο ομαδικού ναρκισσισμού που έχει επίσης τις ρίζες του στη διαφήμιση («Εγώ!» «Εγώ!» «Γιατί το αξίζω…»), στην ευρεία προπαγάνδα υπέρ των κακομαθημένων (άρα και μεγάλων καταναλωτών).
Το τέταρτο πρόβλημα είναι τα ελλείμματα του προϋπολογισμού και τα χρέη. Είναι εκπληκτικό το πώς ο Μπενουά Αμόν και ο Ζαν-Λυκ Μελανσόν υπόσχονταν αύξηση των κρατικών δαπανών· δεν έχω αντίρρηση, αλλά με τα λεφτά τίνος; Με τα λεφτά των μελλοντικών γενεών, των αγέννητων; Αυτούς θα επιβαρύνουμε; Ήδη οι Γάλλοι φορολογούνται κλιμακωτά μέχρι 45%· δεν τίθεται ζήτημα να τιμωρηθούν περισσότερο οι πλούσιοι ― όσοι μπορούν μετακομίζουν στο Βέλγιο και στο Λουξεμβούργο· όσοι δεν μπορούν κάνουν δεήσεις υπέρ ενός γαλλικού θατσερισμού.
Μερικές φορές ―συχνά― λείπει από τη δημόσια ζωή η σοβαρότητα του ενήλικου ανθρώπου. Δημοσιογράφος ρωτάει τον Εμανουέλ Μακρόν πόσο κάνει 5 Χ 9 και αντί να του πει «Ακούστε, έχω δουλειές, δεν μπορώ να παίζω μαζί σας την προπαίδεια», προσπαθεί να απαντήσει ― και κάνει λάθος στον πολλαπλασιασμό: δεν ήταν καλός στην αριθμητική, αλλά ήταν στη λογοτεχνία! Όχι, όχι, όχι: χρειάζεται περισσότερος αυτοσεβασμός· οι πολιτικοί ηγέτες γίνονται γελοίοι πολύ ευκολότερα απ’ ό,τι εμείς οι υπόλοιποι. Εξάλλου, έχουν σοβαρότερες δουλειές από τις δικές μας· τους εκλέγουμε για να κάνουν κάτι που έχει τεράστια ιστορική σημασία και επίδραση στη ζωή του καθενός: να αποτρέψουν τόσο τη δημαγωγία περί παρακμής, όσο και την ίδια την παρακμή.
«Βλέποντας τη σπουδαία δουλειά που γίνεται σε αυτές δομές, θα έλεγα ότι αυτή η επίσκεψη ήταν για μένα ένα δώρο Χριστουγέννων» τόνισε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας
9°
