Τους βλέπεις, σφιγμένα πρόσωπα, χείλη στο χρώμα του μίσους, μια ζωή ποτισμένη από το φαρμάκι του φανατισμού. Και απορείς: πώς γίνεται να προκαλούν τέτοια μήνη δεκατέσσερα λεπτά ερασιτεχνικού βίντεο;
Όποια κι αν είναι η ιδιαιτερότητα της μουσουλμανικής πίστης, είναι δύσκολο να χωνέψεις πως όσα συμβαίνουν τις τελευταίες μέρες στη Μέση Ανατολή σχετίζονται με το πληγωμένο κύρος του Μωάμεθ. Όχι, όχι, ένας ξένος πρεσβευτής δεν μπορεί να πεθαίνει επειδή κάποιοι που εμφανίζονται ως κόπτες χριστιανοί στην καρδιά του δυτικού σταρ-σύστεμ (Καλιφόρνια), αποφάσισαν με το ανύπαρκτο ταλέντο τους να εξευτελίσουν έναν άλλο θεό.
«Ο όχλος δεν επιτίθεται εξαιτίας μιας προσβλητικής ταινίας», έγραφε τις προάλλες ο Ρος Ντούτχατ στους Νιου Γιορκ Τάιμς. «Αυτό που παρακολουθούμε είναι κυρίως μια άσκηση πολιτικής παλαιάς αντίληψης, με ένα χαζό βίντεο ως δικαιολογία για βία, η οποία θα εκδηλωνόταν ούτως ή άλλως με άλλη πρόφαση».
Στο μυαλό μού έρχεται η περιπέτεια του Σαλμάν Ρούσντι (η αυτοβιογραφία του οποίου κυκλοφόρησε προχθές και προσφέρει μια ακριβή περιγραφή τού τι σημαίνει να ζει κάποιος με την θανατική απειλή του αγιατολάχ στο κεφάλι του). Φυσικά, τότε τα πράγματα ήταν διαφορετικά, υπήρχαν οι ηγέτες του Ιράν που ήθελαν να κρατήσουν με αυτόν τον τρόπο ζωντανή την φλόγα της επανάστασής τους, υπήρχε το φιάσκο του πολέμου Ιράν-Ιράκ, υπήρχε η επιθυμία των ισλαμιστών του Πακιστάν να τεστάρουν τα διαπιστευτήρια του πρωθυπουργού της χώρας. Μα και πάλι, η πολιτική ενυπήρχε στο κάδρο του θρησκευτικού φανατισμού.
Το ίδιο συμβαίνει και τώρα, απλά το σχέδιο του πίνακα είναι διαφορετικό. Οι επιθέσεις τόσο στην Αίγυπτο όσο και στη Λιβύη προδίδουν προμελετημένες κινήσεις στα κυβερνώντα επιτελεία των συγκεκριμένων χωρών από ακραίες ισλαμιστικές ομάδες: τους σαλαφιστές στην Αίγυπτο και τους φιλικά προσκείμενους στην Αλ Κάιντα στην Λιβύη. Και το όλο κύμα βίας μοιάζει περισσότερο με την αιματηρή προσέγγιση της ρεάλ πολιτίκ και όχι με έξαρση της βίας του πλήθους. «Ο αντιαμερικανισμός παραμένει ένα θέμα που συσπειρώνει τις μάζες στον ισλαμικό κόσμο», γράφει ο Ντούτχατ. «Ωστόσο οι επιθέσεις δεν αφορούν την ανοχή των ΗΠΑ στον προσβλητικό, αντιθρησκευτικό λόγο. Για άλλη μια φορά, ήταν απλώς το πρόσχημα.
Ακριβώς όπως το 1989 ήταν ανούσιο οι πολιτικοί να συμπεριφέρονται λες και αν ζητούσε συγνώμη ο Ρούσντι θα υποχωρούσαν οι διαδηλώσεις, έτσι και τώρα είναι άσκοπο να συμπεριφερθούν λες και μια πιο περιοριστική πολιτική του YouTube θα είχε αλλάξει τα πράγματα».
Από τη μία λοιπόν έχεις μια ταινία αμφιβόλου αισθητικής που εμπαίζει τον Μωάμεθ. Κι από την άλλη ένα ολόκληρο σύστημα πολιτικών δυνάμεων που επενδύουν στο μίσος των πιστών. Η θρησκεία αποδεικνυόταν πάντα ένα χρυσό δεκανίκι για όσους επεδίωκαν να κοντρολάρουν τις μάζες. Παντού, όχι μονάχα στον μουσουλμανικό κόσμο. Απλά, εκεί το φαινόμενο είναι πιο έντονο λόγω του ανεπτυγμένου βαθμού ευθιξίας που περιβάλλει τη πίστη.
Ο Ντουτχάτ επισημαίνει ότι τα όσα διαδραματίζονται στην μετά την Αραβική Άνοιξη Μέση Ανατολή είναι το είδος του αγώνα για την εξουσία που συχνά λαμβάνει χώρα μετά από εξεγέρσεις: μεταξύ εκείνων που τάσσονται υπέρ του κοσμικού κράτους και φανατικών ισλαμιστών στη Βεγγάζη, μεταξύ της Μουσουλμανικής Αδελφότητας και των πιο ακραίων ισλαμιστών αντιπάλων τους στο Κάιρο, με παρόμοιες δυνάμεις να αντιπαρατίθενται από την Τυνησία έως την Υεμένη και την μουσουλμανική διασπορά στην Ευρώπη.
«Το να πλεύσουμε μέσα σε ένα τόσο ταραγμένο τοπίο απαιτεί λιγότερη αφέλεια απ’ όση επιδεικνύει ο Λευκός Οίκος του Ομπάμα και περισσότερη λεπτότητα από όση φαίνεται να υπόσχεται μια πιθανή κυβέρνηση Ρόμνεϊ», καταλήγει ο αρθρογράφος. Και το βέβαιο είναι ότι η μεγαλύτερη αστυνόμευση στο Διαδίκτυο δεν θα έκανε τα προβλήματα να εξαλειφθούν. Τουναντίον.
Εκατοντάδες άνθρωποι κραδαίνουν μαχαίρια σε ταραγμένες πλατείες, οι αμερικανοί στέλνουν στρατό για το γόητρο ενός χαμένου πρεσβευτή, όχι, το κύμα των οργισμένων αντιδυτικών διαδηλώσεων δεν έχει να κάνει με μια σαχλή ταινία.
Δυστυχώς, η χώρα οδεύει σε ένα ακόμα εφιαλτικό αδιέξοδο. Το πολιτικό προσωπικό έχει διαγράψει από τη μνήμη του τα χρόνια και τις σκληρές συνέπειες της κρίσης.
12°
