Τα κόμματα που αντιπροσωπεύουν (ή ισχυρίζονται ότι αντιπροσωπεύουν), τον αστικό χώρο υπέστησαν στις εκλογές αυτές την τρίτη διαδοχική και συντριπτική εκλογική ήττα μέσα σε οκτώ μόλις μήνες από τον κ. Τσίπρα και τους συμμάχους του. Παρά το γεγονός ότι αποδείχθηκε πέραν πάσης αμφιβολίας και για τον τελευταίο Έλληνα πολίτη ότι οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ έλεγαν θηριώδη ψέματα κι ότι επέδειξαν πρωτοφανή κυβερνητική ανικανότητα σε όλους τους τομείς με τους οποίους πρόλαβαν να ασχοληθούν, νίκησαν κατά κράτος τους αντιπάλους τους. Τα κόμματα που υποστήριξαν το Ναι στο δημοψήφισμα πήραν στην ουσία περίπου 500 χιλιάδες λιγότερες ψήφους απ’ ό,τι τον Ιανουάριο, οι περισσότερες εκ των οποίων κατέληξαν στην αποχή μάλλον παρά στην συμπολίτευση.
Πού οφείλεται η δεινή αυτή ήττα; Από τα στοιχεία των exit poll προκύπτει με σαφήνεια ότι οι άνεργοι, οι φοιτητές και οι υπάλληλοι του ιδιωτικού τομέα έδωσαν τη νίκη στον κ. Τσίπρα με άθροισμα των νυν κυβερνητικών εταίρων μεγαλύτερο κατά 22, 16 και 10 μονάδες αντιστοίχως, σε σχέση με το άθροισμα των τριών κομμάτων του Ναι. Μόνο σημείο μαζικής υπεροχής των τελευταίων (συν 14 μονάδες), ήταν οι συνταξιούχοι, οι οποίοι ψηφίζουν επηρεασμένοι (περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο τμήμα του εκλογικού σώματος) από την διαχρονική συναισθηματική ταύτιση με το κόμμα τους.
Η διαγενεακή και ταξική αυτή αποδοκιμασία δεν είχε να κάνει όπως αποδείχθηκε (και από την αποχή), με το μνημόνιο ή τον λαϊκισμό των ψεύτικων υποσχέσεων ή την επικοινωνιακή ελκυστικότητα του κ. Τσίπρα, αλλά πολύ περισσότερο με την αναξιοπιστία του (λεγόμενου) «αστικού χώρου» και την αδυναμία του να συγκινήσει το εκλογικό σώμα, σε μια εκλογή που ο φόβος της ολοκληρωτικής καταστροφής –που λειτούργησε τον Ιανουάριο- είχε πλέον υποχωρήσει. Ποιο ήταν το κύριο αίτιο της ήττας; Κατά τη γνώμη μου το έλλειμμα ηθικού πλεονεκτήματος, που έχει την βάση του στο μοντέλο που υπηρέτησαν οι δύο κύριοι (διαχρονικά) εκφραστές του λεγόμενου «αστικού χώρου». Το μοντέλο του παρασιτικού, «κοτζαμπάσικου», συντεχνιακού καπιταλισμού που οδήγησε την χώρα στην καταστροφή που βιώνουμε όλα αυτά τα τελευταία χρόνια.
Ποιες ήταν οι αξίες που ανέδειξε το μοντέλο αυτό; Οι ακριβώς αντίθετες αξίες από αυτές που χαρακτηρίζουν μια ανερχόμενη αστική κοινωνία. Αντί για την αποταμίευση, την επένδυση και την παραγωγή η άκρατη κατανάλωση, αντί για την ανταμοιβή της εργασίας ή ανταμοιβή της απάτης, αντί για την ανάδειξη των καλύτερων η ανάδειξη αυτών που δεν είχαν ηθικούς φραγμούς. Η ηγεσία της κοινωνίας, που προέρχεται κατά κανόνα από τα αστικά στρώματα, πρόδωσε τις διαχρονικές αξίες του αστικού χώρου. Από κάθε άποψη. Οι διανοούμενοι αντί να ασκούν κριτική κυνηγούσαν μερτικό. Οι τραπεζίτες αντί να προειδοποιούν για το χειρότερο δάνειζαν τους χειρότερους. Τα μέσα ενημέρωσης αντί να ελέγχουν την εξουσία διεκδικούσαν το μέγιστο δυνατό από τις κραιπάλες της. Το πολιτικό σύστημα αντί να είναι παράδειγμα προς μίμηση –επιδεικνύοντας ευθύνη, σοβαρότητα και πραγματικό πατριωτισμό- ήταν παράδειγμα προς αποφυγή. Η κοινωνική αλληλεγγύη από ηθικό καθήκον μετατράπηκε σε φερετζέ μαζικών και προκλητικών συντεχνιακών ρουσφετιών, που εξαιρούσαν κατά κανόνα τους πιο αδύναμους. Οι επιχειρηματίες –όσοι δεν ήταν κομματικοδίαιτοι ή δεν επιζητούσαν την θαλπωρή της μονοπωλιακής προστασίας- ήταν κλεισμένοι στο καβούκι τους απέχοντας από τα κοινά. Άφησαν έτσι το χώρο στους υπόλοιπους οι οποίοι απέκτησαν θηριώδη πολιτική επιρροή και την μεταχειρίστηκαν αναλόγως. Ο δημόσιος χώρος ξεχείλισε από τα λύματα της διαφθοράς και τα απόνερα της κομματικής και προσωπικής συναλλαγής.
Ο αστικός χώρος πρόδωσε λοιπόν τις αξίες του και αναπόφευκτα τιμωρείται γι' αυτό από το υπόλοιπο κοινωνικό σώμα με μια μαζική ψήφο ταξικής και διαγενεακής αποδοκιμασίας. Όσο δεν το συνειδητοποιεί αυτό, όσο δεν ασκεί την αναγκαία αυτοκριτική, όσο δεν αναζητεί την ίασή του και την επάνοδό του στις αυτονόητες αξίες που δικαιολογούν κοινωνικά τον καθοδηγητικό του ρόλο σε μια σύγχρονη κοινωνία, ο συσχετισμός δεν πρόκειται να αλλάξει. Γιατί η πολιτική, στερημένη από την κοινωνική της χρησιμότητα, δεν χάνει μόνο το ηθικό της νόημα, χάνει προπαντός τη δυνατότητα να συγκινεί και να κινητοποιεί τους πολίτες. Χωρίς τους οποίους, ως γνωστόν, εκλογές δεν κερδίζονται.
11°
