White Lotus στην πραγματική ζωή: Η τουριστική σεζόν στην Ελλάδα, οι αμοιβές των εργαζομένων και οι επισκέπτες των καταλυμάτων
Η άκρως επιτυχημένη, για τρίτη συνεχόμενη σεζόν, τηλεοπτική σειρά «White Lotus» δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις: Βαθιά πλούσιοι, τέρμα εκκεντρικοί, αλλά και εξαιρετικά κακομαθημένοι παραθεριστές που διαπλέκονται μεταξύ τους με εξωπραγματικές ίντριγκες και που με τον έκλυτο βίο και την αλαζονική, μικροπρεπή ή και αυτοκαταστροφική, κατά περίπτωση, συμπεριφορά τους ταλαιπωρούν κυριολεκτικά τους εργαζόμενους των ultra luxurious ξενοδοχείων που επισκέπτονται, κάνοντας τη δουλειά τους να φαντάζει μία διαρκής ψυχοφθόρα διαδικασία, ένα επαναλαμβανόμενο "yes sir/madam" που εξουθενώνει και σπάει τα νεύρα.
Με έναν υποδόριο, πλην ευδιάκριτο και σκωπτικό τρόπο, η σειρά αναμοχλεύει με την αναμφίβολη σεναριακή και δραματουργική της δεινότητα, μεταξύ άλλων, όψεις της ταξικής ταυτότητας και των κοινωνικών ανισοτήτων που αναδύονται μέσα από τις σχέσεις των δύο άκρων του καπιταλιστικού συστήματος, των προνομιούχων παραθεριστών και των ταπεινών υπαλλήλων, οι οποίοι πολλές φορές - μάλλον ως υπηρέτες και όχι ως εργαζόμενοι 0 ικανοποιούν κάθε παράδοξη επιθυμία των «αφεντικών» τους.
Μία εύπλαστη σχέση, που ενώ εξωτερικά τη χαρακτηρίζουν η τυπικότητα και η ευγένεια που επιτάσσει η εξυπηρέτηση του πελάτη στον κόσμο της παροχής υπηρεσιών και, δη, των πολυτελών του διεθνούς jet set, στην πραγματικότητα κρύβει μέσα της αντικρουόμενα συναισθήματα με ολοφάνερο ταξικό πρόσημο: Από τη μία πλευρά την περιφρόνηση του κεφαλαίου προς τις χαμηλές κοινωνικά τάξεις και από την άλλη την απέχθεια του εργατικού κόσμου προς αυτούς που απολαμβάνουν επιδεικτικά τον πλούτο, χωρίς να τον παράγουν οι ίδιοι.
Πιστός φαν της σειράς και άρτι αφιχθείς και ο ίδιος από οικογενειακές διακοπές σε ξενοδοχείο που για τις δικές μου οικονομικές δυνατότητες είναι ό,τι πιο κοντινό μπορώ να βιώσω σε συμπαθητικό κατάλυμα με πισίνα, μπαίνω στον πειρασμό για κάποιους ευρύτερους αναλογικούς συσχετισμούς, όχι κατ' ανάγκη ταξικούς, που θα μπορούσαν να γίνουν ανάμεσα στη μυθοπλασία και την πραγματικότητα και που καταδεικνύουν γενικότερες κακές τουριστικές συμπεριφορές ορισμένων, τόσο προς εργαζόμενους του ξενοδοχειακού κλάδου όσο και προς άλλους παραθεριστές.
Ένα από τα θέματα του επαγγελματικού κλάδου που αναφέρεται σε δημόσιες συζητήσεις με εξόχως αρνητική χροιά είναι οι χαμηλές αμοιβές των εργαζομένων. Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής («Διάρθρωση και Κατανομή των Αμοιβών στην Ελλάδα για το έτος 2022»), στον κατεξοχήν τουριστικό τομέα των υπηρεσιών παροχής καταλύματος και των υπηρεσιών εστίασης οι μέσες ετήσιες μεικτές αποδοχές (άνδρες και γυναίκες) το 2022 ανέρχονταν σε 12.032 ευρώ, πολύ χαμηλότερα έναντι του μέσου όρου όλων των οικονομικών δραστηριοτήτων (19.654 ευρώ). Δηλαδή, τα τουριστικά επαγγέλματα δεν είναι όσο προσοδοφόρα θα αναμενόταν σε ατομικό επίπεδο για τους εργαζόμενους, παρότι το (ακριβό για τους πελάτες) εγχώριο τουριστικό προϊόν συμβάλλει τα μέγιστα στο ΑΕΠ της χώρας (κατά 17,3 δισ. ευρώ -18,5%- το 2022 και κατά 19,7 δισ. ευρώ -19,2%- το 2023).
Η έλλειψη συμπληρωματικών παροχών, όπως στέγαση και διατροφή, που θα μπορούσαν να αυξήσουν εμμέσως τις αποδοχές των εργαζομένων, ο αυξημένος φόρτος εργασίας και τα εξαντλητικά ωράρια, καθώς και η εργασιακή ανασφάλεια λόγω του εποχικού, όπως είπαμε, χαρακτήρα του τουρισμού, συμπληρώνουν την εικόνα ενός ιδιότυπου εργασιακού τομέα, ο οποίος απ' έξω φαίνεται λαμπερός - καλοκαίρι, ξεγνοιασιά και διακοπές, γαρ -, αλλά στον πυρήνα του είναι εξουθενωτικός και, σε τελική ανάλυση, ολίγον ελκυστικός. Εξ ου και μετανάστες είναι αυτοί που συχνά καλύπτουν κενά σε θέσεις που δεν επιλέγει πλέον ο τοπικός πληθυσμός. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, οι εργαζόμενοι βιώνουν οι ίδιοι ή γίνονται μάρτυρες κακών τουριστικών συμπεριφορών που όχι μόνο δεν τους αφήνουν ανεπηρέαστους, αλλά επιπλέον αυξάνουν τον δείκτη δυσκολίας της καθημερινής εργασίας τους (μειώνοντας, αντιστρόφως ανάλογα, τον δείκτη της υπομονής και της χαράς που μπορεί να αντλούν από αυτή).
Ένοικοι που μιλούν δυνατά στο κινητό περιφερόμενοι σε κοινόχρηστους χώρους, μην τυχόν και μας ξεφύγει κάτι από την (sorry, αδιάφορη) συνομιλία τους· που αφήνουν πετσέτες πάνω στις ξαπλώστρες για να τις καπαρώσουν από τις 9 το πρωί, ενώ ακόμα τρώνε πρωινό και σκοπεύουν να πάνε για μπάνιο μετά τη χώνεψη (δύο και τρεις ώρες αργότερα)· που μετακινούν αυθαίρετα ξαπλώστρες από άλλες ομπρέλες (και τις αφήνουν έτσι μόλις φύγουν) για να βολευτούν καλύτερα οι ίδιοι, να ψάχνονται οι υπόλοιποι και να έχουν, κατόπιν, έξτρα δουλειά οι υπάλληλοι· που με τη δυνατή μουσική από τα φορητά ηχεία τους διασκεδάζουν οι ίδιοι, βασανίζοντας τους γύρω και ηχορυπαίνοντας τον χώρο· που αφήνουν κάθε πρωί το δωμάτιό τους σαν βομβαρδισμένο τοπίο για να τραβούν τα μαλλιά τους και να υποχρεώνονται σε διπλό κόπο οι καθαρίστριες που επωμίζονται το καθημερινό σιγύρισμα· που δημιουργούν ατελείωτες ουρές στο πρωινό επειδή δεν τους αρκεί μια γρήγορη ματιά στις διαθέσιμες επιλογές, που κάθε μέρα είναι πάνω-κάτω οι ίδιες, αλλά χρειάζεται κάθε φορά να το φιλοσοφούν εάν, τι και πόσο θα φάνε· που έχουν την απαίτηση να παραγγέλλουν πράγματα που δεν υπάρχουν στον κατάλογο ή/και σε ώρες που το μπαρ και το εστιατόριο κλείνουν, φτάνοντας μέχρι και σε καβγάδες με το προσωπικό· που απευθύνουν αιτήματα στο προσωπικό με επιτακτικό ύφος, συχνά χωρίς καν να τους κοιτούν στα μάτια· που προκλητικά θεωρούν ότι στις διακοπές τα παιδιά τους παύουν να έχουν ανάγκη από έλεγχο και πειθαρχία και ότι ως δια μαγείας αποκτούν το ελεύθερο να κάνουν ό,τι τα διασκεδάζει, ασχέτως εάν τυχόν αγνοούν κανόνες ασφαλείας στην πισίνα ή προκαλούν ζημιές, φασαρία και ενόχληση εις βάρος των άλλων ενοίκων (που και εκείνοι μπορεί να έχουν παιδιά και να έχουν δώσει ανάλογα χρήματα για λίγες -μετρημένες- δόσεις ξεκούρασης).
Είδα με τα μάτια μου φέτος, δε, και το εξής αμίμητο: Γυναίκα που ήρθε αργοπορημένη στο πρωινό και δεν έβρισκε καρέκλα για να κάτσει στο τραπέζι της παρέας της, απλώς άρπαξε μία ενός άλλου από διπλανό τραπέζι μόλις σηκώθηκε για τον μπουφέ, κάνοντας μετά, όταν εκείνος επέστρεψε και προσπαθούσε να καταλάβει με ποιον μαγικό τρόπο είχε εξαφανιστεί το κάθισμά του, προκλητικά την αδιάφορη.
Κοντολογίς, άνθρωποι που το οπτικό τους πεδίο αγνοεί επιδεικτικά την ύπαρξη άλλων, εργαζόμενων και παραθεριστών, γύρω τους, άρα και την ανάγκη για συνύπαρξη με κανόνες· που αδιαφορούν για οτιδήποτε θα μπορούσε να τους κάνει κοινωνικά πιο ευαίσθητους κατά τη διάρκεια των διακοπών τους· που ταξιδεύουν χωρίς τον απαιτούμενο σεβασμό στις αποσκευές τους. Που θεωρούν ότι η συμπεριφορά που ενδεχομένως επιδεικνύουν στο σπίτι ή στον μικρόκοσμό τους μπορεί να είναι αποδεκτή και στον τόπο που παραθερίζουν, ή που λανθασμένα πιστεύουν ότι επειδή νοικιάζουν κάποιον χώρο διαμονής εντός ενός καταλύματος, αυτομάτως αναφύεται ευκαιρία για ελευθέρια συμπεριφορά χωρίς συνέπειες ή για τη δημιουργία καταστάσεων, που όσο υπομονετικοί να είναι οι υπόλοιποι ένοικοι και όσο εκπαιδευμένο να είναι το προσωπικό στην αποκλιμάκωσή τους, δεν παύει να θεωρούνται απαράδεκτες, αγενείς και να προκαλούν αδικαιολόγητο άγχος, υψηλή πίεση και ανησυχία σε όλους, αλλά πολύ περισσότερο σε όσους εκείνη τη στιγμή βγάζουν κοπιαστικά - πολλές φορές υπό αφόρητες συνθήκες καύσωνα και παρατεταμένης ορθοστασίας - το ψωμί τους.
Συνήθως, όσο μεγαλύτερη και πολυπληθέστερη είναι η ξενοδοχειακή εγκατάσταση, τόσο ευκολότερα εκδηλώνονται τέτοιες συμπεριφορές. Ίσως επειδή σε μικρότερα καταλύματα ευνοείται η ανάπτυξη προσωπικών σχέσεων και το αίσθημα της ντροπής λειτουργεί, ευτυχώς, ως ανασχετικός παράγοντας. Από την άλλη, μερικές φορές τείνει να επικρατεί το κάπως υποτακτικό και πεπαλαιωμένο δόγμα «ο πελάτης έχει πάντα δίκιο», με αποτέλεσμα το management των ξενοδοχείων να επιλέγει την υπερβολική ανοχή ή την αντιμετώπιση τέτοιων συμπεριφορών ακροθιγώς, αντί της διατύπωσης αυστηρών παρατηρήσεων, κάτι που κάνει το προσωπικό να νιώθει ότι «δεν έχει πλάτες» και ότι, συνεπώς, πρέπει να υπομένει τις παραξενιές και τις ακρότητες του καθενός. Τέλος, ας μη γελιόμαστε: Κάπου, κάπως, κάποτε, όλοι ίσως έχουμε υποπέσει σε ανάλογες ενοχλητικές ή απρεπείς συμπεριφορές. Η βασική διαφορά είναι ανάμεσα σε αυτούς που το καταλαβαίνουν, μετανιώνουν και διορθώνονται και σε αυτούς που συνεχίζουν απτόητοι.
Τα τουριστικά καταλύματα είναι ένας τόπος ολιγοήμερης συνύπαρξης ενός ετερόκλητου πλήθους παραθεριστών, όπου κοινός παρονομαστής των κοινωνικο-οικονομικών, κοσμοθεωρητικών, κ.λπ. διαφορών μεταξύ τους οφείλει να είναι ο σεβασμός, αφενός, στον κόπο των σκληρά εργαζομένων, αλλά χαμηλά αμειβόμενων υπαλλήλων που στο background προσφέρουν αδιάκοπα υπηρεσίες σε όσους, από πλεονεκτικότερη οικονομική θέση, έχουν τη δυνατότητα να πληρώνουν 200+ ευρώ τη διανυκτέρευση, αφετέρου, στην ανάγκη όλων των ενοίκων για ηρεμία, χαλάρωση και ξεκούραση. Στοιχεία που τόσο λείπουν στη διάρκεια του χρόνου και για την απόλαυση των οποίων επενδύεται σημαντικό μέρος του εισοδήματος ή των οικονομιών μας και εύλογα θέλουμε να πιάσουν τόπο.
11°
