Μια φανταστική ιστορία διεθνούς πολιτικής με αφορμή την επικείμενη συνάντηση Τραμπ - Πούτιν στην Αλάσκα.
Ακόμα και ο πιο ευφάνταστος συγγραφέας πολιτικών θρίλερ δεν θα μπορούσε να περιλάβει στο μυθιστόρημά του όσα είδαμε να συμβαίνουν στο παγκόσμιο στερέωμα τα τελευταία χρόνια και ιδίως τους τελευταίους μήνες.
Ποια αχαλίνωτη φαντασία θα μπορούσε να σκεφτεί την εισβολή στο Καπιτώλιο, την απόπειρα δολοφονίας και τις συνθήκες διάσωσης του Ντόναλτ Τραμπ, την αμφισβήτηση της εθνικής κυριαρχίας συμμάχων κρατών όπως η Δανία και ο Καναδάς, την εχθρότητα απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση που διατυπώνει ο Αμερικανός Πρόεδρος με κάθε ευκαιρία, την απρεπή συμπεριφορά απέναντι στον φιλοξενούμενο Πρόεδρο της Ουκρανίας στην πρώτη συνάντηση στο Λευκό Οίκο ή την ιδεοληπτική εμμονή του Τραμπ στην επιβολή (παράνομων) εισαγωγικών δασμών, που έχουν οδηγήσει σε διάβρωση του διεθνούς συστήματος εμπορίου και απειλούν την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη; Κανένα μυαλό, όσο νοσηρό και τολμηρό κι αν είναι, δεν θα μπορούσε να προβλέψει τέτοια σενάρια. Ζούμε στην εποχή που η πραγματικότητα της διεθνούς πολιτικής ξεπερνάει τη φαντασία.
Στις 15 Αυγούστου στις 10:30 τοπική ώρα, το προεδρικό αεροσκάφος Ilyushin Il-96-300PU προσγειωνόταν στο αεροδρόμιο Πετροπαβλόφσκ-Καμτσάτσκι στη ρωσική Άπω Ανατολή. Όλο το τεχνικό προσωπικό του αεροδρομίου βρισκόταν σε επιφυλακή αλλά και πολλοί αξιωματούχοι των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων είχαν σπεύσει στο αεροδρόμιο για να χαιρετήσουν τον Πρόεδρο Πούτιν. Η 15η Αυγούστου δεν είναι εξάλλου αργία στη Ρωσία. Η εκκλησία της Ρωσίας ακολουθεί το Ιουλιανό ημερολόγιο, ώστε η Κοίμηση της Θεοτόκου εορτάζεται όταν το δικό μας ημερολόγιο δείχνει 28 Αυγούστου.
Η επαρχία Κράι Καμτσάτκα βρίσκεται στο ανατολικότερο σημείο της ρωσικής ομοσπονδίας και έχει ιδιαίτερη στρατηγική σημασία, αφού αποτελεί το κέντρο του ρωσικού Στόλου Υποβρυχίων του Ειρηνικού, ενώ έντονη είναι και η παρουσία της Πολεμικής Αεροπορίας. Αυτό το αεροδρόμιο χρησιμοποιεί συνήθως ο Πρόεδρος Πούτιν για της αεροπορικές του μετακινήσεις στην Άπω Ανατολή. Το προεδρικό αεροσκάφος, εκτός από μεταφορικό μέσο, έχει σχεδιαστεί ως ιπτάμενο κέντρο επιχειρήσεων και διοίκησης με αντιηλεκτρονικά αντίμετρα, σύστημα επικοινωνιών μάχης, αντιβαλλιστική προστασία και αυτονομία λειτουργίας σε κρίσεις.
Ο σχεδιασμός της πτήσης του Προέδρου Πούτιν για την ιστορική συνάντησή του με τον Αμερικανό Πρόεδρο Ντόναλτ Τραμπ στην Αλάσκα είχε γίνει με ιδιαίτερη προσοχή, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις γεωπολιτικές πτυχές, ώστε να εξασφαλιστεί η απόλυτη ασφάλεια της πτήσης. Η πτήση προς Αλάσκα ξεκίνησε στις 14 Αυγούστου από το αεροδρόμιο Βνούκοβο (Vnukovo) στα προάστια της Μόσχας, εκεί όπου βρίσκεται το ειδικό σμήνος αεροπορικών μέσων της ρωσικής προεδρίας και η κεντρική βάση για τα επίσημα κρατικά αεροπορικά μέσα της Ρωσίας. Η διαδρομή που επελέγη προέβλεπε πτήση μέχρι τη ρωσική Άπω Ανατολή, εξ ολοκλήρου σε ρωσικό εναέριο χώρο, στη συνέχεια πτήση πάνω από τον Βερίγγειο Πορθμό σε διεθνή εναέριο διάδρομο και τέλος είσοδο στον εναέριο χώρο των ΗΠΑ (Αλάσκα), σύμφωνα με την άδεια της αμερικανικής Federal Aviation Authority (FAA) που είχε δοθεί διά της διπλωματικής οδού. Δεν υπήρχε, συνεπώς, ανάγκη για διέλευση από άλλες χώρες.
Όλα εξελίσσονταν ομαλά και σύμφωνα με τον σχεδιασμό. Έπειτα από 9 ώρες πτήσης, το προεδρικό αεροπλάνο προσγειώθηκε για ανεφοδιασμό στο αεροδρόμιο Πετροπαβλόφσκ-Καμτσάτσκι και αναχώρησε έπειτα από μία ώρα για την τρίωρη πτήση που θα έφερνε τον Πρόεδρο Πούτιν στο Διεθνές αεροδρόμιο Τζούνο (Juneau) στην πρωτεύουσα της Αλάσκας.
Όταν το προεδρικό αεροπλάνο απείχε λιγότερο από μία ώρα από τον προορισμό του συνέβη το αναπάντεχο. Σταμάτησε απότομα να λειτουργεί ένας από τους τέσσερις κινητήρες, ενώ ο δεύτερος άρχισε να τυλίγεται στις φλόγες. Μία ακόμα περίπτωση όπου η πραγματικότητα ξεπερνά τη φαντασία. Οι έμπειροι πιλότοι κατόρθωσαν να ισορροπήσουν το αεροσκάφος έπειτα από τους πρώτους δυνατούς κραδασμούς, αλλά βλέποντας τη φωτιά στον δεύτερο κινητήρα να εξαπλώνεται, αναζήτησαν το πλησιέστερο αεροδρόμιο για αναγκαστική προσγείωση. Σε ελάχιστα λεπτά ήρθαν σε επαφή με τον πύργο ελέγχου και πήραν άδεια αναγκαστικής προσγείωσης. Σε λιγότερο από 15 λεπτά το προεδρικό αεροσκάφος τροχοδρομούσε στο διεθνές αεροδρόμιο Whitehorse / Erik Nielsen του Καναδά, ενώ οι πυροσβεστικές αντλίες του αεροδρομίου πλησίαζαν το Ιλιούσιν. Οι δυο πιλότοι αντάλλαξαν χειραψία συγχαρητηρίων, γιατί είχαν κατορθώσει να αποφύγουν τα χειρότερα. Δεν μπορούσαν, βεβαίως, να φανταστούν τη συνέχεια.
Ο Πρόεδρος Πούτιν και η συνοδεία του μεταφέρθηκαν στην αίθουσα επισήμων του αεροδρομίου, ενώ ενημερώθηκε πάραυτα ο Καναδός Πρωθυπουργός και ο Υπουργός Εξωτερικών. Η αμερικανική πλευρά, που είχε ήδη παρακολουθήσει με αγωνία την αναγκαστική πορεία του ρωσικού αεροσκάφους, επικοινώνησε άμεσα με τις καναδικές αρχές και ενημέρωσε ότι σκόπευε να στείλει αμερικανικό αεροσκάφος για να παραλάβει τον Πρόεδρο Πούτιν και τη συνοδεία του. Ήταν φανερό ότι το Ιλιούσιν θα έπρεπε να μείνει για μεγάλο διάστημα στο έδαφος για τις απαραίτητες επισκευές και ελέγχους.
Η είδηση της αναγκαστικής προσγείωσης έκανε σε λίγα λεπτά τον γύρο του κόσμου με έκτακτα δελτία ειδήσεων. Μία ώρα μετά την αναγκαστική προσγείωση, στο γραφείο του γενικού εισαγγελέα του Καναδά, που δεν είναι άλλος από τον υπουργό Δικαιοσύνης, έφτασε επίσημο έγγραφο του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ), που εδρεύει στη Χάγη, με το οποίο ο Καρίμ Χαν, ο εισαγγελέας του ΔΠΔ, ενημέρωνε τον Καναδό συνάδελφό του για το ένταλμα σύλληψης που εκκρεμεί εναντίον του Προέδρου Πούτιν από το 2023 και του ζητούσε να εγκρίνει τη διαδικασία έκδοσης του Ρώσου Προέδρου στην Ολλανδία. Ο Σον Φρέιζερ, ο Καναδός υπουργός Δικαιοσύνης, δεν χρειάστηκε πολύ χρόνο για να αντιληφθεί σε τι περιπέτεια είχε μπλέξει αυτός και η χώρα του. Είχε μόλις 3 μήνες στη θέση του Υπουργού και του Γενικού Εισαγγελέα, αλλά οι νομικές του σπουδές στον Καναδά και οι μεταπτυχιακές του στο Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο στο Λέιντεν της Ολλανδίας, όχι μακριά από τη Χάγη, του επέτρεπαν να αντιλαμβάνεται πλήρως το νομικό και πολιτικό βάρος του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου. Εξάλλου η χώρα του είχε πρωτοστατήσει μαζί με την Ευρωπαϊκή Ένωση στις προσπάθειες για την ίδρυση του ICC, παρά τη λυσσαλέα αντίδραση της Ουάσινγκτον.
Από τότε που εκδόθηκε το ένταλμα σύλληψης, ο Πούτιν είχε επισκεφθεί μία μόνο χώρα που είναι πλήρες μέλος του ΔΠΔ, τη Μογγολία. Η κυβέρνηση της Μογγολίας, μιας χώρας άμεσα εξαρτημένης από τη Μόσχα, ισχυρίσθηκε τότε ότι η υποχρέωση σύλληψης και έκδοσης δεν ισχύει έναντι εν ενεργεία Αρχηγού Κράτους που καλύπτεται από διπλωματική ασυλία. Το 2ο Προδικαστικό Τμήμα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου αποφάσισε ότι η Μογγολία παραβίασε τις υποχρεώσεις της αρνούμενη να συλλάβει τον Ρώσο Πρόεδρο. Ο Καναδάς είχε τότε επικροτήσει την απόφαση αυτή. Ανάμεσα στη νομική υποχρέωση και τη γεωπολιτική πραγματικότητα, η Μογγολία έκανε τη δική της επιλογή. Πώς θα μπορούσε όμως να χειριστεί ο Καναδάς την εξαιρετικά δύσκολη θέση στην οποία είχε βρεθεί;
Αν αποφάσιζε να εκδώσει τον Πούτιν στη Χάγη, ποιες θα ήταν οι επιπτώσεις για την ασφάλεια του Καναδά; Θα κινδύνευε με μια στρατιωτική δράση είτε από τη Ρωσία είτε ακόμα και από τις ΗΠΑ; Αν αθετούσε τις διεθνείς νομικές του υποχρεώσεις, όπως η Μογγολία, πώς θα έσωζε την αξιοπιστία της χώρας του, που διεκδικεί πρωταγωνιστικό ρόλο στην επιβολή του διεθνούς δικαίου;
Τα τραγικά διλήμματα που βασάνιζαν τον Καναδό Υπουργό και ολόκληρη την κυβέρνηση είχαν αρχίσει να ανεβάζουν και το δικό μου επίπεδο άγχους. Τι θα αποφάσιζα αν βρισκόμουν στη θέση τους; Για καλή μου τύχη, πριν αποφασίσω πώς θα χειριζόμουν μια τέτοια περίπλοκη κατάσταση, ξύπνησα.
15°
