- CITY GUIDE
- PODCAST
-
29°
Η Ρουμανία ακροβατεί με ένα ιστορικό και τραγικό πισωγύρισμα
Γιατί οι ρουμανικές προεδρικές εκλογές της Κυριακής είναι οι κρισιμότερες των τελευταίων 18 ετών;


Προεδρικές εκλογές στη Ρουμανία: H πολιτική κρίση και η επόμενη μέρα στη χώρα
Πίσω στο 2007, όταν η Ρουμανία εισερχόταν και επισήμως ως κράτος μέλος, στο πλαίσιο της –ιστορικής, αν και πλέον κάπως διφορούμενης– ευρείας διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία συντελέστηκε στα μέσα των 00s, φαινόταν πως έκλεισε οριστικά ένας μαρτυρικός κύκλος για την πρώην χώρα του Συμφώνου της Βαρσοβίας, η οποία βίωσε τον όλεθρο του ψυχροπολεμικού σοσιαλισμού ίσως περισσότερο από κάθε άλλη. Έκτοτε, παρότι η Ρουμανία –όπως και τα περισσότερα κράτη-μέλη του πρώην Ανατολικού Μπλοκ– δεν αποτέλεσε ποτέ υπόδειγμα κράτος-μέλος της ΕΕ, δεν υπήρξε ποτέ η παραμικρή αμφιβολία σχετικά με τη γεωπολιτική και αξιακή αφοσίωση της χώρας στην ευρωπαϊκή ενοποίηση και την περεταίρω ενίσχυση των διατλαντικών σχέσεων.
Ωστόσο, την προσεχή Κυριακή, η θέση της Ρουμανίας εντός του σκληρού πλέον πυρήνα της ΕΕ –μετά και την προβληματικά καθυστερημένη είσοδό της στη Σέγκεν– ενδεχομένως να ανακοπεί, εφόσον ο ευρωσκεπτικιστής και φιλορώσος οικονομολόγος και ακτιβιστής Τζορτζ Σιμιόν επικρατήσει έναντι του μετριοπαθούς φιλοευρωπαϊστή αντιπάλου του, πολιτικά ανεξάρτητου, και δημάρχου του Βουκουρεστίου, Νικούσορ Νταν. Υπενθυμίζεται πως στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, ο Σιμιόν συγκέντρωσε το εντυπωσιακό 40.96%, με τον Νταν να συγκεντρώνει το 20.99%, επικρατώντας οριακά του εξίσου μετριοπαθούς –και επίσημου υποψηφίου του κεντροδεξιού Εθνικού Φιλελεύθερου Κόμματος– Κριν Αντονέσκου. Με δεδομένες τις ιδιαιτερότητες του ρουμανικού ημι-προεδρικού συστήματος, το οποίο δίνει ωστόσο περισσότερες εξουσίες στην προεδρία, οι Ρουμάνοι ψηφοφόροι βρίσκονται ενώπιον μιας επιλογής, η οποία ενδεχομένως να αποτελέσει το κρισιμότερο σταυροδρόμι της χώρας στη σύγχρονη ιστορία της.
Ρουμανία: Ο επαναληπτικός πρώτος γύρος των προεδρικών εκλογών και το μακροβούτι στο χάος
Πριν καν προσδιοριστεί το τελικό τους αποτέλεσμα, οι τρέχουσες προεδρικές εκλογές στη Ρουμανία έχουν ήδη καταστεί ως οι μακράν επεισοδιακότερες στη σύγχρονη ιστορία της χώρας. Ο λόγος είναι πως, ο αρχικός πρώτος γύρος, ο οποίος πραγματοποιήθηκε στις 24 Νοεμβρίου του 2024, ακυρώθηκε, καθώς ο ανεξάρτητος, και εξίσου ευρωσκεπτικιστής και φιλορώσος, Καλίν Γκεοργκέσκου, ο οποίος είχε επικρατήσει οριακά, στερήθηκε της δυνατότητα του να διεκδικήσει τη ρουμανική προεδρία, λόγω μιας σειράς παραμέτρων. Συγκεκριμένα, οι ρουμανικές αρχές ακύρωσαν τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου, στερώντας από τον Γκεοργκέσκου το δικαίωμα του εκλέγεσθαι, καθώς υπήρξαν ισχυρότατες ενδείξεις προσπάθειας της ρωσικής κυβέρνησης ώστε να επηρεάσουν το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών, ωθώντας τον ανεξάρτητο ευρωσκεπτικιστή στην προεδρία της χώρας. Αναπόφευκτα, ακολούθησε το απόλυτο χάος· οι οπαδοί του αποκλεισθέντος υποψηφίου προχώρησαν σε μαζικές διαδηλώσεις διαμαρτυρίας, ενώ η πολιτική σκηνή της χώρας διχάστηκε απότομα ανάμεσα στις φιλό-ευρωπαϊκές και τις ευρωσκεπτικισιτκές κοινοβουλευτικές δυνάμεις, με τα επίπεδα του κοινωνικού διχασμού να θυμίζουν εκείνα των σκοτεινότερων κεφαλαίων της ρουμανικής ιστορίας. Παράλληλα, η κυβέρνηση της χώρας, υπό τον Σοσιαλδημοκράτη πρωθυπουργό Μαρσέλ Τσολάκου, κατέρρευσε, βυθίζοντας περαιτέρω τη Ρουμανία στην πολιτική αβεβαιότητα, ενόψει της επανάληψης του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών στις 4 Μαΐου.
Σε αυτό το σημείο, θα πρέπει να σημειωθεί πως, καθώς η χώρα διοικείται από υπηρεσιακή κυβέρνηση, ο νικητής του δεύτερου γύρου των προεδρικών εκλογών θα κληθεί να διορίσει τον επόμενο πρωθυπουργό της χώρας. Ωστόσο, αυτό σημαίνει πως μια, εξαιρετικά άβολη, θεσμική παραδοξότητα συγκεντρώνει πλέον σημαντικές πιθανότητες: εφόσον ο Τζορτζ Σιμιόν επικρατήσει του Νικούσορ Νταν, τότε θα πρέπει να προτείνει ένα πρόσωπο το οποίο θα είναι αποδεκτό από την τρέχουσα φιλοευρωπαϊκή πλειοψηφία εντός του ρουμανικού κοινοβουλίου. Με δεδομένα τα πολιτικά και προσωπικά χαρακτηριστικά του Σιμιόν, αλλά και την ευρύτερη πολιτική και κοινωνική ένταση, η οποία έχει καθηλώσει τη χώρα κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών, η προσδοκία μιας παραγωγικής συνεννόησης μεταξύ των φιλοευρωπαϊκών και των ευρσκεπτικιστικών-φιλορωσικών δυνάμεων της χώρας μπορεί μάλλον να χαρακτηριστεί τουλάχιστον αφελώς φιλόδοξη, αν όχι πλήρως εκτός πραγματικότητας. Σε αυτή τη συνθήκη έχει παίξει καθοριστικό ρόλο η προσέγγιση του Σιμιόν σε ό,τι αφορά τις προεδρικές εκλογές και τη σημασία που εκείνος αποδίδει σε αυτές ως ο φύσει, πλέον, υποψήφιος του φιλορωσικού τμηματος του ρουμανικού εκλογικού σώματος. Ήδη ως ιδρυτής του κόμματός του το 2019 –τη Συμμαχία για την Ένωση των Ρουμάνων– ο μόλις τριανταοχτάχρονος, σήμερα, Σιμιόν ασπάστηκε πλήρως την ευρύτερη ιδεολογική προσέγγιση του ανατολικό-ευρωπαϊκού φιλορωσικού συντηρητικού ρεύματος, του οποίου φύσει εκφραστής είναι ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν, ενώ έσπευσε να ασπαστεί τις θέσεις του Γκερογκέσκου, αμέσως μόλις ανακοινώθηκε και επισήμως ο αποκλεισμός του από τις επόμενες προεδρικές εκλογές.
Με άλλα λόγια, ο Σιμιόν έχει αναπτύξει ένα αξιοσημείωτο μομέντουμ, στο οποίο οφείλει και την εντυπωσιακή του επίδοση στον πρώτο γύρο του Μαΐου, λόγω δύο βασικών παραμέτρων: πρώτον, έχοντας γράψει αρκετά χιλιόμετρα στο ευρύτερο ιδεολογικό φάσμα του εγχώριου και περιφερειακού φιλορωσικού συντηρητισμού, έχει τη δυνατότητα να απευθυνθεί πειστικά στο –διόλου ευκαταφρόνητο– τμήμα της ρουμανικής κοινωνίας, το οποίο δεν θέλει ούτε να ακούει για τις Βρυξέλλες και τις ΗΠΑ της προ-Τραμπ εποχής. Δεύτερον, το γεγονός πως ο Γκεοργκέσκου στερήθηκε των πολιτικών του δικαιωμάτων μέσω μιας fast-track διαδικασίας, έχοντας όμως επικρατήσει στον αρχικό πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, δίνει στον Σίμιον τη δυνατότητα να δημιουργήσει ένα εξαιρετικά θελκτικό –προς το ακροατήριό του– αφήγημα, σύμφωνα με το οποίο η εγχώρια και ευρωπαϊκή ελίτ αποδεδειγμένα θέλει να στερήσει από τους Ρουμάνους πολίτες το δικαίωμά τους στην αυτοδιάθεση. Φυσικά, το γεγονός πως δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία πως το Κρεμλίνο όντως υποστήριζε απολύτως τον Γκεοργκέσκου, όπως συμβαίνει και στην περίπτωση του Σίμιον, αποτελεί μια άνευ αξίας λεπτομέρεια για τον Σιμιόν. Μένει να φανεί αν ο Νταν και οι λοιπές φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις κατάφεραν κατά τη διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων να ευαισθητοποιήσει τους Ρουμάνους ως προς τη σημασία της συγκεκριμένης συνθήκης.
Οι αβέβαιες εκτιμήσεις και η επόμενη μέρα για τη Ρουμανία
Δεδομένα, κάθε εκτίμηση σχετικά με το αποτέλεσμα των ρουμανικών προεδρικών εκλογών είναι παρακινδυνευμένη. Συνοπτικά, ο Σιμιόν φαινόταν πως διατηρούσε ένα προβάδισμα έναντι του Νταν μέχρι και την αρχή της τρέχουσας εβομάδας, ωστόσο πλέον τα δεδομένα ενδεχομένως να έχουν ανατραπεί, καθώς οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δίνουν στον Νταν ένα ισχνό αλλά σαφές προβάδισμα. Στην ουσία, το ερώτημα του ενός εκατομμυρίου αφορά τον βαθμό στον οποίο τα κραταιά –αλλά μερικώς κατακερματισμένα– φιλοευρωπαϊκά κόμματα της χώρας, όσο και οι ισχυρότερες προσωπικότητες του συγκεκριμένου χώρου ανεξαρτήτως των όποιων μεταξύ τους διαφορών, θα συναχθούν με τον Νταν, ώστε να αποτρέψουν ένα ιστορικό πισωγύρισμα της χώρας και μια σαφή στροφή του Βουκουρεστίου προς τη Μόσχα. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, είναι αδύνατον κανείς να αγνοήσει ένα ανησυχητικό ποιοτικό στοιχείο του πρώτου γύρου: στο εκλογικό σώμα των απόδημων Ρουμάνων, ο Σιμιόν συγκέντρωσε ένα καθηλωτικό ποσοστό της τάξεως του 60%· με δεδομένο πως οι εκλογικοί κατάλογοι της χώρας αριθμούν περίπου τέσσερα εκατομμύρια απόδημους, η προσέλευση τους στις κάλπες –εφόσον επαναληφθεί η σχετική αναλογία μεταξύ φιλοευρωπαϊκών και ευρωσκεπτικιστικών ψήφων– ενδεχομένως να αποβεί καθοριστική στη διαμόρφωση του αποτελέσματος. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, η συμμετοχή αποτελεί τον καταλύτη των εκλογών· εφόσον τα ποσοστά της προσέλευσης στον δεύτερο γύρο είναι μεγαλύτερα από εκείνα του πρώτου, στον οποίο συμμετείχε μόλις το 53% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων, τότε οι ελπίδες επικράτησης του Νταν, που θεωρητικά απευθύνεται σε ένα ευρύτερο τμήμα της ρουμανικής κοινωνίας, θα αυξηθούν σημαντικά.
Κατά το σενάριο που ο Νταν μετακομίσει από το Δημαρχείο του Βουκουρεστίου στο Προεδρικό Παλάτι, η χώρα πιθανότατα θα επιστρέψει σε ρυθμούς κυβερνητικής κανονικότητας
Σε αυτό το πλαίσιο, είναι δεδομένο πως κάθε εκτίμηση σχετικά με την επόμενη μέρα στη Ρουμανία είναι εξίσου παρακινδυνευμένη. Κατά το σενάριο που ο Νταν μετακομίσει από το Δημαρχείο του Βουκουρεστίου στο Προεδρικό Παλάτι, η χώρα πιθανότατα θα επιστρέψει σε ρυθμούς κυβερνητικής κανονικότητας, λόγω και των ευνοϊκών συσχετισμών στο ρουμανικό κοινοβούλιο· οι εσωτερικές κοινωνικές εντάσεις και αντιθέσεις σίγουρα δεν πρόκειται να λειανθούν άμεσα, ωστόσο, χωρίς την εκλογική διαδικασία να τις οξύνει και με μια συμπαγή φιλοευρωπαϊκή εκτελεστική εξουσία να αναλαμβάνει τις τύχες της χώρας, η Ρουμανία θα επιστρέψει σε μια μερική κανονικότητα, σε κάθε επίπεδο. Από την άλλη, στο ολέθριο σενάριο μιας επικράτησης του Σιμιόν, ξαφνικά το Βουκουρέστι θα αποτελέσει ένα επιπλέον πρόβλημα στην προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Κομισιόν ώστε να εναρμονίσει τις ηγεσίες των κρατών μελών της ΕΕ σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής και γεωπολιτικής προσέγγισης, στο πλαίσιο της ενίσχυσης της ευρωπαϊκής αμυντικής και στρατηγικής αυτονομίας, αλλά και της περεταίρω υποστήριξης στην Ουκρανία. Αρκεί να σημειωθεί πως η Κομισιόν έχει ήδη αναγκαστεί να στραφεί σε μια σειρά διαδικασιών ώστε να προσπεράσει τις θέσεις της ουγγρικής κυβέρνησης σε μια σειρά ζητημάτων· το ενδεχόμενο της ενίσχυσής τους μέσω μιας ευρωσκεπτικιστικής και φιλορωσικής στροφής της Ρουμανίας θα αποτελέσει σημαντικό ανασταλτικό παράγοντα σε διπλωματικό επίπεδο, σε μια ιστορική συγκυρία για την ΕΕ, που καλείται πλέον να μετατραπεί σταδιακά σε γεωπολιτική –πέρα από οικονομική– υπερδύναμη.
Θα μπορούσε κανείς να πει πως η ίδια η δομή της ΕΕ είναι σχετικά, αν όχι απολύτως, παρωχημένη, ώστε να εξυπηρετήσει την υλοποίηση του συγκεκριμένου –μεγαλεπίβολου, αλλά και αναγκαίου– οράματος. Εξάλλου, η λογική της λεγόμενης «Συμμαχίας των Προθύμων» είναι ακριβώς αυτή: να συμμετάσχουν στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής ασφάλειας και χώρες οι οποίες δεν ανήκουν στην ΕΕ, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, με τη βρετανική κυβέρνηση να επιθυμεί διακαώς την ένταξή της στο δανειοδοτικό πρόγραμμα της Κομισιόν ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ ως προς την ενίσχυση των αμυντικών δαπανών της εκάστοτε συμμετέχουσας χώρας. Ωστόσο, η συγκεκριμένη θέση –αν και δεν μπορεί να προσπεραστεί εξολοκλήρου– αγνοεί μια θεμελιώδη συνθήκη: η ΕΕ έχει απόλυτη ανάγκη τον μέγιστο βαθμό συνοχής της, έτσι ώστε να εξελιχθεί σε έναν θεμελιώδη γεωπολιτικό πυλώνα εντός του διεθνούς συστήματος στο διηνεκές. Οι συγκυριακές ευκαιρίες σύγκλισης, οι οποίες προκύπτουν από τα ταραγμένα απόνερα του ρωσο-ουκρανικού πολέμου δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να εξασφαλίσουν τη γεωπολιτική τροχιά των Βρυξελλών στο διηνεκές· ευτυχώς (ή δυστυχώς) η εξασφάλιση της ευρωπαϊκής στρατηγικής και αμυντικής αυτονομίας εξαρτάται μεν από τις προθέσεις των ηγεσιών της ΕΕ, οι οποίες ωστόσο θα πρέπει να αποτυπωθούν σε μια σειρά δαιδαλωδών διατάξεων και ρυθμίσεων βυζαντινού τύπου· σε αυτή την πορεία, η συμβολή της Ρουμανίας –και κάθε κράτους μέλους– είναι θεσμικά αδιαπραγμάτευτη.
Η «σημαία με την τρύπα»
Όταν το καθεστώς του Νικολάε Τσαουσέσκου έπεφτε με κρότο –λίγο πριν εκείνος πέσει νεκρός, μαζί με τη σύζυγό του, αντιμετωπίζοντας τη φρικτή τύχη την οποία ο ίδιος είχε επιφυλάξει σε χιλιάδες συμπατριώτες του στο πλαίσιο της σκληροπυρηνικής ψυχροπολεμικής σοσιαλιστικής καταστολής κάθε αντιφρονούσας άποψης–, το Βουκουρέστι είχε γεμίσει σημαίες, οι οποίες στη μέση τους είχαν μια τρύπα. Τα εκατομμύρια των διαδηλωτών που έβλεπαν τη Ρουμανία να απελευθερώνεται μετά από σχεδόν μισό αιώνα υποταγής στην ΕΣΣΔ, έσκιζαν το σοσιαλιστικό αστέρι από τη σημαία της χώρας τους –το σύμβολο της ρωσικής καταστολής στη χώρα–, ώστε να ανακτήσουν τις τύχες της χώρας τους. Η «σημαία με την τρύπα» πλέον αποτελεί ένα εκ των ισχυρότερων σιωπηλών συμβόλων του θριάμβου της ελευθερίας εναντίον του σοσιαλιστικού αυταρχισμού, της κατάρρευσης του Ανατολικού Μπλοκ, αλλά και ενός θεμελιώδους αξιώματος του ρεαλισμού: οι πολίτες της εκάστωτε χώρας θα ταυτίζονται πρώτα και πάντα με την πατρίδα τους και τα δικά της συμφέροντα. Ειρωνικά, μια επικράτηση του Νταν έναντι του Σιμιόν θα αποδώσει στη «σημαία με την τρύπα» ένα νέο νόημα, επιβεβαιώνοντας πως η Ρουμανία δεν θα υποπέσει σε ένα ιστορικό –φιλορωσικό– πισωγύρισμα. Ωστόσο, σε δεύτερο χρόνο, το αν οι Ρουμάνοι πολίτες θα εξακολουθήσουν να θεωρούν πως τα συμφέροντα της χώρας τους εξυπηρετούνται από τη συμμετοχή της στην ΕΕ θα αφορά και τον βαθμό στον οποίο οι Βρυξέλλες θα ενισχύσουν τη συγκεκριμένη πεποίθηση· ενδεχόμενα αποτυχίας δεν υπάρχουν, ούτε για το Βουκουρέστι ούτε για τις Βρυξέλλες.
ΠΡΟΣΦΑΤΑ
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ο Αμερικανός πρόεδρος υποστηρίζει ότι τα πλήγματα οδήγησαν σε «μνημειώδη ζημιά»
Άγνωστο το επόμενο βήμα της Τεχεράνης
Βρίσκεται σε ένα μυστικό καταφύγιο χωρίς ηλεκτρονική επικοινωνία
Με ποιους συναντήθηκε εκεί
Από αυτή τη θαλάσσια οδό διακινείται περίπου το ένα τέταρτο του παγκόσμιου εμπορίου πετρελαίου
Τι αναφέρουν πληροφορίες που επικαλείται το περιοδικό The Atlantic
«Αντιμετωπίζουμε μια αδίστακτη νοοτροπία που προσπαθεί να μας καταστρέψει στην ίδια μας την πατρίδα»
Ιράν, Κίνα και άλλα μέλη του Συμβουλίου κατήγγειλαν τις επιθέσεις ως κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου
Τι αναφέρουν αυτόπτες μάρτυρες
«Προκαλέσαμε μνημειώδεις ζημιές στις πυρηνικές εγκαταστάσεις», λέει ο Τραμπ
«Ποτέ δεν είναι αργά για να αλλάξετε και να περάσετε στην πλευρά της δικαιοσύνης», δήλωσε η σουηδή ακτιβίστρια
«Πρόκειται για ένα καθεστώς που θέλει να μας εξαφανίσει», δήλωσε ο πρωθυπουργός του Ισραήλ
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ επιτέθηκε σε Ρεπουμπλικάνο βουλευτή επειδή δε συμφωνεί με τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή
Οι πρώτες πληροφορίες μιλούν για τουλάχιστον 20 νεκρούς και 52 τραυματίες
Η αμερικανική επίθεση ήταν η μεγαλύτερη που πραγματοποιήθηκε ποτέ από Stealth B-2
Προειδοποίηση των ΗΠΑ για υψηλό κίνδυνο τρομοκρατικής απειλής
Η αντίζηλός της «Μο» Γουίλσον, οι θανάσιμοι πυροβολισμοί και τα 90 χρόνια φυλάκισης
«Δεν θα κάνω υποθέσεις για το τι μπορεί να συμβεί», ξεκαθάρισε ο Πρωθυπουργός της Βρετανίας
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.