Malcom X: Σαν σήμερα, 21 Φεβρουαρίου 1965, δολοφονείται ο αφροαμερικανός μουσουλμάνος ακτιβιστής.
Στις 21 Φεβρουαρίου 1965, στο Audubon Ballroom της Νέας Υόρκης δολοφονήθηκε ο Αφροαμερικανός ακτιβιστής Malcolm X, ενώ ετοιμαζόταν να μιλήσει στην Οργάνωση Αφροαμερικανικής Ενότητας (OAAU). Μόλις ανέβηκε στο βήμα, τρεις ένοπλοι τον πυροβόλησαν πολλές φορές και τράπηκαν σε φυγή. Ο Malcolm X πέθανε σχεδόν ακαριαία έχοντας υποστεί 21 τραύματα από σφαίρες. Οι τρεις άνδρες που συνελήφθησαν, και στη συνέχεια καταδικάστηκαν σε ισόβια, ήταν ο Talmadge Hayer (ή Mujahid Abdul Halim) -μέλος του Έθνους του Ισλάμ (NOI) ο οποίος παραδέχτηκε το έγκλημα αλλά ισχυρίστηκε ότι οι άλλοι δύο ήταν αθώοι-, ο Norman 3X Butler (ή Muhammad Abdul Aziz) και ο Thomas 15X Johnson (ή Khalil Islam). Όμως, η υπόθεση είχε μεγαλύτερο εύρος και βάθος. Πολλά έγγραφα του NYPD για την υπόθεση παρέμειναν απόρρητα επί δεκαετίες.
Malcom X: Η δολοφονία του στις 21 Φεβρουαρίου 1965 και τα αναπάντητα ερωτήματα
Καθώς ο Malcolm X είχε αποστατήσει από το Έθνος του Ισλάμ (NOI) και βρισκόταν σε σύγκρουση με τον ηγέτη του, Elijah Muhammad, είχε δεχτεί απειλές θανάτου και είχε καταγγείλει το NOI ότι επεδίωκε την εξόντωσή του. Ως εκ τούτου, είναι λογικό να πιστεύει κανείς ότι το Έθνος του Ισλάμ διέταξε τη δολοφονία. Φαίνεται όμως ότι το FBI και η αστυνομία της Νέας Υόρκης ήταν ενήμεροι και δεν έκαναν τίποτα για να την αποτρέψουν.
Η δολοφονία του Malcolm X συγκλόνισε το κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα και ενέτεινε τις εντάσεις μεταξύ των διαφόρων εθνικιστικών ομάδων των Μαύρων. Προπάντων, έφερε στην επιφάνεια τις σκοτεινές σχέσεις μεταξύ των μαύρων ηγετών, όπως εκείνη του Louis Farrakhan και του Elijah Muhammad, που καθόρισαν για πολλές δεκαετίες τους αφροαμερικανικούς αγώνες. Καθώς στο εσωτερικό του Έθνους του Ισλάμ επικρατούσε τυφλή υποταγή στον αρχηγό, φανατισμός και διδακτισμός θρησκευτικού τύπου, όταν ο Malcolm X άρχισε να αποκτά μεγάλη επιρροή μέσα στην οργάνωση, ο Farrakhan ένιωσε να επισκιάζεται. Ο Farrakhan παρέμεινε πιστός στον Elijah Muhammad: το 1964 όταν ο Malcolm X διαχώρισε τη θέση του από το NOI, πήρε το μέρος του Elijah Muhammad και κατηγόρησε δημοσίως τον Malcolm για «προδοσία». Η εμπρηστική ρητορική του Farrakhan εναντίον του Malcolm X («Άτομα σαν τον Malcolm αξίζουν να πεθάνουν») δημιούργησε εχθρικό κλίμα που οδήγησε τελικά στη δολοφονία. Αν και ο Louis Farrakhan δεν συνδέθηκε άμεσα με το έγκλημα, η ρητορική μίσους εναντίον του Malcolm X επηρέασε τους Αφροαμερικανούς μουσουλμάνους, ιδιαίτερα μέσα από την επίσημη εφημερίδα του ΝΟΙ «Muhammad Speaks» η οποία είχε τότε σχεδόν ένα εκατομμύριο αναγνώστες.
Οι τρεις άνδρες που καταδικάστηκαν αρχικά για τη δολοφονία ήταν μέλη του ριζοσπαστικού τζαμιού του NOI στο Nιούαρκ του Νιού Τζέρζυ, στο οποίο γινόταν, και εξακολουθεί να γίνεται, κήρυγμα για τη θρησκευτική πειθαρχία και την αντιπαράθεση με την κυβέρνηση και το λευκό κατεστημένο. Αν και σήμερα, στο Νιούαρκ υπάρχουν πάνω από είκοσι τζαμιά, εκείνο του Louis Farrakhan και του μέντορά του, Elijah Muhammad, παραμένει δημοφιλές και ο 92χρονος Farrakhan είναι ακόμα παρών.
Η δολοφονία του Malcolm X στις 21 Φεβρουαρίου 1965 έχει περιβληθεί από θεωρίες συνωμοσίας και ερωτήματα σχετικά με την εμπλοκή του FBI και της αστυνομίας της Νέας Υόρκης, επειδή το FBI υπό τον J. Edgar Hoover θεωρούσε τον Malcolm X απειλή για την εθνική ασφάλεια και προσπαθούσε να αποδυναμώσει την επιρροή του μέσω του προγράμματος COINTELPRO (Counter Intelligence Program). Εκτός του ότι τον παρακολουθούσαν πράκτορες του FBI, στο NOI είχαν τοποθετηθεί χαφιέδες και η σύγκρουσή του με τον Farrakhan ενθαρρυνόταν μέσω ψεύτικων επιστολών που το FBI φέρεται να έστελνε σε αμφοτέρους. Παραλλήλως, τον Malcolm X παρακολουθούσε και η αστυνομία της Νέας Υόρκης μέσω του ειδικού τμήματος BOSS (Bureau of Special Services and Investigation) και παρότι τού διέθετε ειδική φρουρά και αστυνομική προστασία στις δημόσιες εκδηλώσεις του, την μέρα της δολοφονίας στο Audubon Ballroom δεν υπήρχαν μπράβοι. Επιπλέον, φαίνεται ότι μετά τους πυροβολισμούς η αστυνομία άργησε να αντιδράσει, επιτρέποντας στους δράστες να διαφύγουν, προσωρινά τουλάχιστον.
Το 2021, δύο από τους τρεις άνδρες που είχαν καταδικαστεί για τη δολοφονία του Malcolm X, ο Muhammad Aziz και ο Khalil Islam, αθωώθηκαν, καθώς αποκαλύφθηκε ότι το FBI και το NYPD είχαν αποκρύψει κρίσιμα στοιχεία που αποδείκνυαν την αθωότητά τους. Πολλοί ιστορικοί και αναλυτές πιστεύουν ότι η αμερικανική κυβέρνηση άφησε να συμβεί η δολοφονία με τη λογική «ας αλληλοεξοντωθούν» η οποία είχε καθορίσει και την τακτική της εναντίον της μαφίας. Πάντως, στο πέρασμα του χρόνου αποδείχτηκε ότι την εντολή για τη δολοφονία είχαν δώσει οι αρχές του τζαμιού στο Νιούαρκ κι ότι οι πραγματικοί δράστες δεν ήταν οι τρεις που βάλθηκαν να τρέχουν μετά τους πυροβολισμούς αλλά τρεις άλλοι: ο William X Bradley, ο Leon Davis και ο Wilbur McKinley οι οποίοι δεν συνελήφθησαν ποτέ. Όσο για τον Talmadge Hayer (Mujahid Abdul Halim) που το 1966 καταδικάστηκε σε ισόβια, το 1988 συμμετείχε σε πρόγραμμα ημιελεύθερης διαβίωσης το οποίο του επέτρεπε να εργάζεται εκτός φυλακής και να περνά χρόνο με την οικογένειά του. Ο Hayer αποφυλακίστηκε υπό όρους τον Μάρτιο του 2010, έχοντας απομακρυνθεί από το Έθνος του Ισλάμ. Το 2021, οι καταδίκες των άλλων δύο, του Aziz και του Islam, αναιρέθηκαν, και ο Hayer στήριξε την αθώωσή τους επιβεβαιώνοντας την αρχική του δήλωση ότι δεν συμμετείχαν στη δολοφονία.
Το ευρύ κοινό γνώρισε τον Μalcolm X από την ομότιτλη ταινία του Spike Lee (1992) στην οποία πρωταγωνιστούσε ο Denzel Washington. Αν και η ταινία είχε μεγάλη επιτυχία αποτελούσε μια αγιογραφία του Αφροαμερικανού αγωνιστή με υπερβολική έμφαση στο πολιτικό μήνυμα.
15°
