Αμερικανικές εκλογές: Γιατί είναι κρίσιμες και για την Ευρώπη

Οι Αμερικανικές Εκλογές στις ΗΠΑ δεν είναι μόνο κρίσιμες για την Αμερική, αλλά και για την Ευρώπη, καθώς η εκλογή είτε της Κάμαλα Χάρις, είτε του Ντόναλντ Τραμπ θα φέρει μία σειρά από εξελίξεις που επηρεάζουν πολύ περισσότερο από ότι πιστεύουμε την Ευρώπη.

Η Waya Quiviger, καθηγήτρια του IE Universidad της Μαδρίτης με αντικείμενο την Παγκόσμια Διακυβέρνηση και Ανάπτυξη εξηγεί σε άρθρό της στο theconversation.com ότι το διακύβευμα των Αμερικανικών εκλογών δεν είναι μόνο το μέλλον της δημοκρατίας στην Αμερική, αλλά αναμφισβήτητα και το μέλλον της διεθνούς τάξης μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Υποστηρίζει, άλλωστε, ότι «οι διατλαντικές σχέσεις είναι η καρδιά αυτής της τάξης. Αποδυναμώθηκαν σημαντικά κατά τη διάρκεια της προεδρίας Τραμπ, ενισχύθηκαν κάπως υπό τον Μπάιντεν και τώρα βρίσκονται επικίνδυνα κοντά στο να δοκιμαστούν και πάλι αν ο Τραμπ επιστρέψει στον Λευκό Οίκο».

Η καθηγήτρια του IE Universidad σημειώνει ότι «η κούρσα του 2024 ήταν μία από τις πιο δραματικές και απρόβλεπτες των τελευταίων δεκαετιών, καθώς σημαδεύτηκε από δύο απόπειρες δολοφονίας του Τραμπ, την πρόσφατη καταδίκη του για κακούργημα και την ξαφνική απόσυρση του Μπάιντεν υπέρ της αντιπροέδρου του. Με δεδομένο το ιστορικό του Τραμπ, δεν μπορούμε επίσης να αποκλείσουμε τον πραγματικό και τρομακτικό κίνδυνο να αμφισβητηθούν τα αποτελέσματα των εκλογών».

Αμερικανικές εκλογές: Τι θα σήμαινε μία δεύτερη θητεία Τραμπ

Όπως αναφέρει η Waya Quiviger «σίγουρα, μια νίκη του Τραμπ θα έχει πιο άμεσες αρνητικές επιπτώσεις στην ΕΕ βραχυπρόθεσμα από ό,τι μια προεδρία Χάρις. Μια δεύτερη θητεία Τραμπ θα υπονομεύσει τη δημοκρατία των ΗΠΑ και θα οδηγήσει σε μια δυνητικά μη αναστρέψιμη αποδυνάμωση των διατλαντικών σχέσεων. Η ανοιχτή υποστήριξη του Τραμπ προς τις αυταρχικές κυβερνήσεις της Ευρώπης, όπως το κόμμα Fidesz του Βίκτορ Όρμπαν στην Ουγγαρία, θα ενθαρρύνει και θα νομιμοποιήσει επίσης τα ακροδεξιά κόμματα της ηπείρου».

Όπως εξηγεί η καθηγήτρια «ένα από τα μεγαλύτερα σημεία διαφοράς μεταξύ των δύο υποψηφίων είναι η στάση του Τραμπ για το ΝΑΤΟ και η έλλειψη υποστήριξής του προς την Ουκρανία». Ο Τραμπ έχει ισχυριστεί ότι θα μπορούσε να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία σε 24 ώρες, με την ίδια να προσθέτει πως «υπάρχει μικρή εμπιστοσύνη ότι ένα ειρηνευτικό σχέδιο με τη μεσολάβηση του Τραμπ με τη Ρωσία θα προστατεύσει την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία της Ουκρανίας».

Όταν ήταν πρόεδρος, ο Τραμπ απείλησε ακόμη και να εγκαταλείψει εντελώς το ΝΑΤΟ. Αν το ακολουθούσε αυτό, θα ενθάρρυνε αντιπάλους όπως η Ρωσία και θα απειλούσε την ευρωπαϊκή ασφάλεια γενικότερα. Η Χάρις, αντίθετα, έχει δείξει ακλόνητη υποστήριξη στο ΝΑΤΟ και την Ουκρανία. Αν εκλεγεί, αυτό θα συνέχιζε να ενισχύει την αρχιτεκτονική ασφαλείας που έχει διατηρήσει την ευρωπαϊκή σταθερότητα από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ωστόσο, όπως σημειώνει η Quiviger «ακόμη και αν κερδίσει η Χάρις, η ΕΕ θα πρέπει να οικοδομήσει τις δικές της αποτρεπτικές και αμυντικές ικανότητες και να μειώσει τη μεγάλη εξάρτησή της από τις ΗΠΑ».

Πώς θα άλλαξαν οι οικονομικές και εμπορικές σχέσεις ΕΕ και ΗΠΑ 

Η οικονομική σχέση ΕΕ-ΗΠΑ είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο, με το εμπόριο μεταξύ των δύο μπλοκ να εκτιμάται σε περισσότερα από 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Το ετήσιο εμπόριο ΗΠΑ-Κίνας, για λόγους σύγκρισης, αποτιμάται σε 758 δισεκατομμύρια δολάρια. Οι ΗΠΑ έχουν μεγάλα ελλείμματα και με τις δύο χώρες. Υπό το πρίσμα αυτό, ο Τραμπ έχει υποσχεθεί δασμούς 10% σε όλες τις εισαγωγές και νέους δασμούς 60% ή περισσότερο σε όλα τα αγαθά από την Κίνα. «Θεωρεί την ΕΕ ανταγωνιστή όπως και την Κίνα». Ωστόσο, σύμφωνα με την καθηγήτρια «δεν υπάρχει κανένας λόγος να πιστεύουμε ότι η προσέγγιση της Καμάλα Χάρις θα είναι πιο ήπια - ο Μπάιντεν ήταν εξίσου σκληρός με την ΕΕ και η Χάρις πιθανότατα θα συνεχίσει τις πολιτικές του. Η εκστρατεία της φαίνεται επίσης να υιοθετεί μια στάση κατά της Κίνας».

Επομένως, η ΕΕ θα βρεθεί σε δύσκολη θέση, αντιμετωπίζοντας δασμούς στις εξαγωγές της προς τις ΗΠΑ, καθώς και πίεση από τη νέα αμερικανική κυβέρνηση να είναι επίσης σκληρή απέναντι στην Κίνα. Έτσι, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των εκλογών, υπάρχει πραγματικός κίνδυνος να αυξηθεί ο ανταγωνισμός μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ, με την κάθε πλευρά πιθανότατα να απαντήσει στους δασμούς που θα επιβάλει η άλλη με πολιτικές προστατευτισμού.

Σύμφωνα με την ίδια «υπάρχουν τρόποι για να αποφευχθεί ή να μετριαστεί η αντιπαράθεση για το εμπόριο, όπως η συνέχιση του διαλόγου μέσω του Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας ΕΕ-ΗΠΑ (ΣΕΕ-ΗΠΑ), προκειμένου να εκτονωθούν οι διαφορές πριν λάβουν χώρα». «Η ΕΕ θα πρέπει επίσης να προσπαθήσει να διαφοροποιήσει και να εξασφαλίσει εμπορικές συμφωνίες με άλλους εταίρους, όπως η Mercosur (Νότια Κοινή Αγορά) και η Ινδία.

Και η κλιματική πολιτική; 

Τέλος, υπάρχει η πολιτική του νέου προέδρου των ΗΠΑ για το κλίμα. Ο Τραμπ έχει ορκιστεί να αποχωρήσει και πάλι από τη συμφωνία του Παρισιού του 2015, αν επανεκλεγεί. Έχει επίσης υποσχεθεί να αυξήσει την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου. Τα μέτρα αυτά θα καταστήσουν σχεδόν αδύνατη την επίτευξη του στόχου του Παρισιού για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη στον 1,5C. Από την πλευρά της, η Χάρις έχει σιωπήσει τρομακτικά για τα θέματα του κλίματος στην προεκλογική εκστρατεία, γεγονός που επίσης προοιωνίζεται κακό για τις ευρωπαϊκές προσπάθειες αντιμετώπισης της κλιματικής πρόκλησης, καταλήγει η Waya Quiviger στην ανάλυσή της.

Διαβάστε επίσης → Αμερικανικές Εκλογές: Πώς γίνεται η χρηματοδότηση μιας προεκλογικής εκστρατείας;