Ο Χένρι Κίσινγκερ σβήνει τα 100 του κεράκια αλλά παραμένει αμφιλεγόμενος

Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Χένρι Κίσινγκερ, ο οποίος γιορτάζει αύριο, Σάββατο, τα 100α γενέθλιά του, διατηρεί -εν μέρει- την προσοχή των μεγάλων αυτού του κόσμου και προσφέρει τις συμβουλές του σε ζητήματα γεωπολιτικής, εξακολουθώντας να γοητεύει και να διχάζει.

Οραματιστής για τους μεν, «εγκληματίας πολέμου» για άλλους, ο «σοφός» με τη σκυφτή σιλουέτα παραμένει πάντα αναγνωρίσιμος με το χοντρό σκελετό των γυαλιών του, αλλά και δραστήριος.

Ο πρώην επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας συμμετείχε την Τρίτη σε εκδήλωση για τα 100 χρόνια του στην πολύ εκλεκτική Οικονομική Λέσχη της Νέας Υόρκης, σβήνοντας κεράκια πάνω σε μια σοκολατένια τούρτα.

Οι δημόσιες εμφανίσεις του έχουν γίνει σπάνιες με το πέρασμα των χρόνων και τις κάνει συνήθως μέσω τηλεδιάσκεψης, όπως τον περασμένο Ιανουάριο στο Νταβός, όμως για τον άνθρωπο που έβαλε τη σφραγίδα του στην εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα, αυτή η μακροβιότητα είναι εντυπωσιακή.

Και διατηρεί, από τα γραφεία του στη Νέα Υόρκη και την εταιρεία συμβούλων Kissinger Associates, μια σχετική αίγλη στην ελίτ στην Ουάσινγκτον και το εξωτερικό, μεταξύ άλλων και σε δημοκρατικούς, όπως η πρώην υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον, η οποία είχε πει κάποτε πως «βασίζεται στις συμβουλές» του «φίλου» της.

«Ρεαλπολιτίκ»

Αδιαφιλονίκητος πρωταγωνιστής της παγκόσμιας διπλωματίας κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, αυτός ο βραβευμένος με το Νόμπελ της Ειρήνης άρχισε την προσέγγιση με τη Μόσχα και το Πεκίνο στα χρόνια του '70, έχοντας ένα ρεαλιστικό όραμα για τον κόσμο, ένα είδος «ρεαλπολιτίκ» α λα αμερικανικά.

Σε μια ένδειξη πως το όραμά του για τον κόσμο δεν έχει αλλάξει, δήλωσε την Τρίτη ενώπιον των συνδαιτυμόνων του πως οι Ηνωμένες Πολιτείες οφείλουν να υπερασπιστούν τα «ζωτικά συμφέροντά» τους.

«Πρέπει να είμαστε όλο και πιο δυνατοί ώστε να αντιστεκόμαστε σε οποιαδήποτε πίεση», υπογράμμισε.

Σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία, πρότεινε μια κατάπαυση του πυρός. «Φθάσαμε σε ένα σημείο όπου έχουμε εκπληρώσει το στρατηγικό στόχο μας. Η στρατιωτική απόπειρα της Ρωσίας να απορροφήσει την Ουκρανία απέτυχε».

Όμως η εικόνα του άνδρα με τη βραχνή φωνή και την προφορά που κληρονόμησε από τη γερμανική καταγωγή του παραμένει σκοτεινή και συνδεδεμένη με σκοτεινές σελίδες της ιστορίας των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως η υποστήριξη στο στρατιωτικό πραξικόπημα του 1973 στη Χιλή ή η εισβολή στο Ανατολικό Τιμόρ το 1975 και, ασφαλώς, το Βιετνάμ.

«Για μένα, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία πως η πολιτική του προκάλεσε εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς και κατέστρεψε τη δημοκρατία σε πολυάριθμες χώρες», λέει ο Ριντ Καλμάν Μπρόντι, δικηγόρος εξειδικευμένος στα ανθρώπινα δικαιώματα.

«Μένω έκπληκτος που κατάφερε να γλιτώσει έτσι», προσθέτει.

Βομβαρδισμοί

Πράγματι ο Χένρι Κίσινγκερ ουδέποτε ενοχλήθηκε από τη δικαιοσύνη, καθώς μια προσφυγή σε βάρος του μπήκε το 2004 στο αρχείο.

Σε έρευνα που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη, ο Intercept, ένας ιστότοπος ερευνητικής δημοσιογραφίας, υποστηρίζει με βάση έγγραφα από τα αρχεία του Πενταγώνου και μαρτυρίες από επιζήσαντες πως η αμερικανική εκστρατεία βομβαρδισμού της Καμπότζης από το 1969 ως το 1973, αρχιτέκτονας της οποίας υπήρξε ο Χένρι Κίσινγκερ, είχε ευρέως υποτιμηθεί, καθώς είχε ως αποτέλεσμα πολύ περισσότερους νεκρούς αμάχους απ' ό,τι είχε προηγουμένως αναγνωρισθεί.

Ο ιστορικός Μουντασίρ Μαμούν του πανεπιστημίου της Ντάκα υπογραμμίζει από την πλευρά του πως ο Κίσινγκερ «υποστήριξε ενεργά τη γενοκτονία στο Μπανγκλαντές» το 1971.

«Δεν βλέπω κανένα λόγο να πλέξω το εγκώμιο του Κίσινγκερ», λέει προσθέτοντας πως την άποψή του συμμερίζονται πολυάριθμες χώρες, μεταξύ των οποίων το Βιετνάμ.

«Η ειρωνεία είναι πως έχουμε κρατήσει ότι έκανε ειρήνη, αλλά ξεχνάμε όλα όσα έκανε για να παρατείνει τον πόλεμο, όχι μόνο στο Βιετνάμ, αλλά και στην Καμπότζη και το Λάος», συμφωνεί η ιστορικός Κάρολιν Άιζενμπεργκ του αμερικανικού πανεπιστημίου Hofstra.

Ύφεση

Ο Γερμανοεβραίος Χάιντς Άλφρεντ Κίσινγκερ γεννήθηκε στις 27 Μαΐου 1923 στο Φιρτ της Βαυαρίας. Σε ηλικία 15 ετών κατέφυγε με την οικογένειά του στις ΗΠΑ και στα 20 του πολιτογραφήθηκε Αμερικανός.

Γιος δασκάλου, εντάχθηκε στη στρατιωτική αντικατασκοπεία και τον αμερικανικό στρατό πριν αρχίσει λαμπρές σπουδές στο Χάρβαρντ, όπου επίσης δίδαξε.

Επιβλήθηκε ως το πρόσωπο της παγκόσμιας διπλωματίας όταν ο ρεπουμπλικανός Ρίτσαρντ Νίξον τον κάλεσε στο Λευκό Οίκο το 1969 ως σύμβουλο εθνικής ασφαλείας και στη συνέχεια ως υπουργό Εξωτερικών - κατείχε και τις δύο θέσεις από το 1973 ως το 1975 και παρέμεινε επικεφαλής της διπλωματίας επί Τζέραλντ Φορντ μέχρι το 1977.

Τότε ήταν που άρχισε την ύφεση με τη Σοβιετική Ένωση και το ξεπάγωμα των σχέσεων με την Κίνα του Μάο, πραγματοποιώντας μυστικά ταξίδια για να οργανώσει την ιστορική επίσκεψη του Νίξον στο Πεκίνο το 1972.

Διεξήγαγε επίσης, πάντα με τη μεγαλύτερη μυστικότητα και παράλληλα με τους βομβαρδισμούς του Ανόι, διαπραγματεύσεις με τον Λε Ντουκ Θο για να βάλει τέλος στον πόλεμο του Βιετνάμ.

Η υπογραφή μιας κατάπαυσης του πυρός του χάρισε το 1973 το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης από κοινού με τον Βορειοβιετναμέζο, ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα βραβεία στην ιστορία των Νόμπελ.