Εκλογές στην Τουρκία: Μερικές σκέψεις για τα αποτελέσματα του α’ γύρου και τα ποσοστά Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου
Μετά από μια δύσκολη νύχτα, με αρκετή πικρία και πλήθος ματαιώσεων για τους Τούρκους πολίτες που αγωνίζονται για τη δημοκρατική αλλαγή στον τόπο τους, τα επίσημα –σχεδόν τελικά– αποτελέσματα του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών μας προσφέρουν τη δυνατότητα για κάποιες πρώτες σκέψεις.
Η εκλογική ανθεκτικότητα του Ερντογάν είναι εντυπωσιακή. Με τη συμμετοχή να φτάνει σε ποσοστό ρεκόρ της τάξεως του 93%, ελάχιστοι θα περίμεναν ότι η μαζική προσέλευση στις κάλπες θα λειτουργούσε υπέρ του. Κι όμως! Ο Ερντογάν όχι μόνο εξασφάλισε καθαρό προβάδισμα έναντι του Κιλιτσντάρογλου, αλλά έφτασε πάρα πολύ κοντά στην επανεκλογή του από τον πρώτο γύρο. Εισέρχεται πλέον στον δεύτερο γύρο ως αδιαφιλονίκητο φαβορί, χωρίς καν να χρειάζεται να καταφύγει σε ακραίες τακτικές πόλωσης.
Θα ήταν αληθινά άδικο να μην αναγνωρίσει κανείς στα κόμματα της αντιπολίτευσης ότι κατάφεραν να υπερβούν διαφωνίες δεκαετιών και να ταχθούν υπέρ ενός ενιαίου ψηφοδελτίου απέναντι στον Ερντογάν. Φαίνεται όμως ότι κάτι τέτοιο δεν ήταν αρκετό. Αναπάντεχα, η συζήτηση για το αν ο Κιλιτσντάρογλου ήταν ο κατάλληλος υποψήφιος από τους διαθέσιμους θα ανοίξει ξανά. Η προσωπική έλλειψη χαρίσματος και η Αλεβίτικη καταγωγή του ενδέχεται να ώθησαν ένα κρίσιμο τμήμα συντηρητικών Σουνιτών ψηφοφόρων να δώσουν μια τελευταία ευκαιρία στον Ερντογάν. Όπως και να έχει, αποθαρρυντικά φαίνεται ότι και λειτούργησε και η υπερχειλίζουσα πολυφωνία από την πλευρά των κομμάτων της Αντιπολίτευσης, με 6 πολιτικούς αρχηγούς και τους δήμαρχους Άγκυρας και Κωνσταντινούπολης, έναντι της ενός ανδρός αρχής του Ερντογάν. Η πρόδηλη ασυμμετρία ενδέχεται να λειτούργησε και ως οιωνός ακυβερνησίας για την επόμενη μέρα στα μάτια των Τούρκων ψηφοφόρων, που τουλάχιστον ψηφίζοντας τον Ερντογάν, ξέρουν τι τους περιμένει.
Μέχρι στιγμής δεν έχουν καταγραφεί περιστατικά εκτεταμένης νοθείας, ούτε έχει τεθεί τέτοιο ζήτημα από την πλευρά της αντιπολίτευσης. Οι μόνες ενστάσεις που προέκυψαν κατά τη διάρκεια της νύχτας είχαν να κάνουν με τον τρόπο μετάδοσης των αποτελεσμάτων από το κρατικό Πρακτορείο Anadolu, οι οποίες όμως εκ των πραγμάτων ξεπεράστηκαν. Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι εκλογές ήταν ελεύθερες και δίκαιες. Η Τουρκία του Ερντογάν είναι ένα ιδιαίτερα αυταρχικό και συγκεντρωτικό κράτος, με το σύνολο των υπηρεσιών του αλλά και των ΜΜΕ, να στηρίζουν με πάθος την υποψηφιότητα Ερντογάν. Το ότι δεν υπήρξε εκτεταμένη νοθεία στις κάλπες, δεν σημαίνει ότι οι δύο υποψήφιοι ξεκίνησαν από την ίδια αφετηρία.
Κατά τη διάρκεια της μακράς εκλογικής νύχτας, η αξιοπιστία σημαντικών προσωπικοτήτων της αντιπολίτευσης, όπως του δημάρχου Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου δέχθηκε αρκετά πλήγματα. Οι ευσεβείς πόθοι τους για σαρωτική επικράτηση έναντι του Ταγίπ Ερντογάν μεταφράστηκαν δυστυχώς σε διασπορά ψευδών ειδήσεων ως προς την ενσωμάτωση των εκλογικών τμημάτων στα τελικά αποτελέσματα. Ιδιαίτερα αποτυχημένη αποδείχθηκε και η αφήγηση περί πιθανής επανάληψης του ότι συνέβη στις δημοτικές εκλογές της Κωνταντινούπολης, όπου πράγματι την τελευταία στιγμή ο Ιμάμογλου πέρασε μπροστά. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη, απογοητεύοντας ακόμα περισσότερο όσους ήλπιζαν ότι ήρθε η ώρα να ολοκληρωθεί η εποχή Ερντογάν.
Φοβού τα echo chambers! Για ακόμα μια φορά, αρκετοί διεθνείς παρατηρητές της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένου του γράφοντος, απέτυχαν να συλλάβουν και να αποκωδικοποιήσουν ορθά τις κοινωνικοπολιτικές δυναμικές της σύγχρονης Τουρκίας. Έχοντας πρόσβαση κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα και συνομιλώντας με Τούρκους που… μας μοιάζουν, φαίνεται ότι υποτιμήσαμε ξανά τον Ερντογάν, τόσο ως πολιτικό παίκτη όσο και ως επικεφαλής μιας κυνικής και συχνά αδίστακτης εκλογικής μηχανής. Κάτι αντίστοιχο συνέβη και στο παρελθόν αλλά φαίνεται ότι το πάθημα δεν έγινε μάθημα.
13°
