Λατινική Αμερική: Η άνοδος της αριστεράς, οι διαφορές με ανάλογης ιδεολογίας κινήματα του παρελθόντος και η απαξίωση του πολιτικού συστήματος και των πολιτικών.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες αυτό το έτος να υλοποιηθεί το όραμα της δημοκρατικής αριστεράς να κυριαρχήσει στη Λατινική Αμερική. Έτσι:
Το 2020 κέρδισε στις εκλογές της Βολιβίας ο Luis Arce, επιλεγμένος διάδοχος του Evo Morales.
Στις 29 Μαΐου θα γίνουν προεδρικές εκλογές στην Κολομβία τις οποίες αναμένεται, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, να κερδίσει ο πρώην αριστερός αντάρτης Gustavo Piedro. Να σημειωθεί ότι ποτέ η αριστερά δεν έχει κερδίσει προεδρικές εκλογές στη χώρα αυτή.
Τέλος, στις 2 Οκτωβρίου θα λάβουν χώρα εκλογές στη Βραζιλία τις οποίες αναμένεται να κερδίσει (αν τελικά συμμετάσχει) η πιο εμβληματική φυσιογνωμία της δημοκρατικής αριστεράς στη Λατινική Αμερική, ο Luis Ignacio Lula de Silva.
Και για να συμπληρωθεί η εικόνα, ήδη δύο μεγάλες χώρες της Λατινικής Αμερικής έχουν δημοκρατικά εκλεγμένες αριστερές κυβερνήσεις: τo Μεξικό του Αndres Manuel Lopez Obrador και η Αργεντινή του Alberto Fernandez.
Για πρώτη φορά στην ιστορία της περιοχής μπορεί να δούμε τις 6 μεγαλύτερες οικονομίες που αντιπροσωπεύουν άνω του 90% του συνολικού ΑΕΠ της Λατινικής Αμερικής να κυβερνώνται από αριστερούς προέδρους. Ήδη αυτό συμβαίνει σε Αργεντινή, Χιλή, Μεξικό και Περού και χρειάζεται απλώς να περιμένουμε μερικούς μήνες ακόμα για να δούμε την πολύ πιθανή άνοδο στην εξουσία αριστερών προέδρων στη Βραζιλία και την Κολομβία.
Ωστόσο, αν και είναι περίπου σίγουρο ότι η Λατινική Αμερική θα «κοκκινίσει» φέτος, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι η αριστερά θα έχει πολλά κοινά σημεία με ανάλογης ιδεολογίας κινήματα του παρελθόντος.
Ένα πράγμα που θα απουσιάζει θα είναι η ένταση στις σχέσεις με τις ΗΠΑ. Ήδη ο Fernandez της Αργεντινής και ο Obrador του Μεξικού έχουν εξαιρετικές σχέσεις με τις ΗΠΑ, ενώ απο την πλευρά της η αμερικανική κυβέρνηση καλωσόρισε τις πρόσφατες εκλογικές νίκες του Boric στη Χιλή και της Castro στην Ονδούρα. Άλλωστε όλες αυτές οι χώρες που βγαίνουν από την κρίση της πανδημίας με σοβαρά οικονομικά προβλήματα θα χρειαστούν την στήριξη του ΔΝΤ και άλλων διεθνών χρηματοπιστωτικών θεσμών όπου οι ΗΠΑ παίζουν σημαντικό ρόλο.
Επίσης, είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς πραγματικές ιδεολογικές συγκλίσεις των δημοκρατικά εκλεγμένων αριστερών κυβερνήσεων με τη λεγόμενη «μπολιβαριανή αριστερά» την οποία αντιπροσωπεύουν η Κούβα, η Νικαράγουα και η Βενεζουέλα. Ήδη την περασμένη εβδομάδα ο νεοεκλεγείς πρόεδρος της Χιλής, Boric, χαρακτήρισε τη Βενεζουέλα ως ένα «αποτυχημένο πείραμα» που δημιούργησε 6 εκατομμύρια πρόσφυγες ενώ ταυτόχρονα ανέφερε ότι η Νικαράγουα δεν τον «εμπνέει». Στο ίδιο πνεύμα ο Fernandez της Αργεντινής ζήτησε απο τα Ηνωμένα Έθνη να διερευνήσουν τις καταγγελίες για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Βενεζουέλα. Τέλος, ο Obrador του Μεξικού πρόσφατα έκανε την πρόταση να δημιουργηθεί απο κοινού με τις ΗΠΑ και τον Καναδά μια ζώνη ελεύθερου εμπορίου σε όλη την Αμερικανική Ήπειρο − όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση. Φυσικά, μια τέτοια πρόταση έρχεται σε κάθετη σύγκρουση με τα ιδεώδη της αντιιμπεριαλιστικής αριστεράς.
Πάντως πέρα απο τους όρους «αριστερά» και «δεξιά» αυτό που παρατηρούμε τα τελευταία έτη στη Λατινική Αμερική (μόνο;) είναι μια αυξανόμενη απαξίωση του πολιτικού συστήματος και των πολιτικών. Έτσι μία δημοσκόπηση που έγινε πέρυσι έδειξε ότι τα δύο τρίτα των πολιτών της Λατινικής Αμερικής θεωρεί όλους τους πολιτικούς διεφθαρμένους. Επίσης μια πρόσφατη δημοσκόπηση στο λατινοβαρόμετρο έδειξε ότι μόλις το 63% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι η δημοκρατία είναι το καλύτερο πολιτικό σύστημα. Πριν από 10 έτη το ποσοστό ήταν 79%.
13°
