Η Τζόχα Αλχάρθι, «Οι κόρες της σελήνης» και το Booker 2019
Μέσα από την οπτική των ηρώων μαθαίνουμε για τη δουλεία, το εμπόριο όπλων & σκλάβων, το χάσμα γενεών, τις κοινωνικές εξεγέρσεις, τον αγώνα του Ομάν για ανεξαρτησία.
Παρουσίαση του βιβλίου της Τζόχα Αλχάρθι «Οι κόρες της Σελήνης» (εκδ. Gutenberg), που κέρδισε το Διεθνές Booker 2019
Η νικήτρια του International Booker 2019, Τζόχα Αλχάρθι, απλώνει τα πινέλα της και ζωγραφίζει στον λογοτεχνικό της καμβά ένα ζωντανό πορτρέτο της κοινωνίας του Ομάν − της ιστορίας, του πολιτισμού και των κοινωνικών αξιών του, όπως αυτά διαμορφώθηκαν τα τελευταία πενήντα χρόνια. Το παλιό συγκρούεται με το νέο, τα ήθη, τα έθιμα και οι παραδόσεις αναπροσαρμόζονται με βάση τις εκάστοτε συνθήκες, η καθημερινή ζωή αλλάζει πρόσωπο διαρκώς και «Οι κόρες της Σελήνης» ρίχνουν φως στη λαογραφία, στις παραδοσιακές θεραπευτικές μεθόδους, στις επιταγές της θρησκείας, στην αναβάθμιση της παιδείας και της υγείας, στη βελτίωση των υποδομών, στην αλλαγή της κουλτούρας, μέσα από τις σχέσεις τριών γενιών δύο οικογενειών.
Τρεις αδερφές. Η ήσυχη και αινιγματική Μάγια, η μεγαλύτερη κόρη της οικογένειας, που ασχολείται όλη μέρα με τη ραπτομηχανή της και το ράψιμο και στην καρδιά της κρύβει ένα μεγάλο μυστικό. Έναν ανεκπλήρωτο έρωτα. Έναν έρωτα που χάνεται όταν από το πουθενά εμφανίζεται ο Αμπντάλα και ζητάει το χέρι της. Και εκείνη δέχεται να τον παντρευτεί για να ικανοποιήσει τους γονείς της. Η Ασμά, η δεύτερη κόρη, θέλει να μαθαίνει. Αγαπά την ποίηση και τη λογοτεχνία, όπως και ο πατέρας της. Παντρεύεται για να μπορέσει ελεύθερη και απερίσπαστη να αφοσιωθεί στο διάβασμα και στη μόρφωσή της. Η μικρότερη κόρη, η Χάουλα, είναι ερωτευμένη με τον ξάδερφό της, Νάσαρ. Αντιστέκεται σε όλες τις προτάσεις γάμου, περιμένοντας καρτερικά την επιστροφή του από τον Καναδά.
Αν και η αρχική εστίαση της ιστορίας είναι οι τρεις αδερφές, σύντομα διαφαίνεται πως ο πυρήνας είναι ο Αμπντάλα. Οι σκόρπιες αναμνήσεις του γίνονται ένα κουβάρι με τις πληγές του, καθώς βρίσκεται σε μια πτήση. Ο γάμος του με τη Μάγια, τα παιδιά του, αλλά κυρίως η σχέση του με τον πατέρα του και ένα σκληρό περιστατικό από την παιδική του ηλικία, επιστρέφουν βασανιστικά στο μυαλό του, χωρίς έλεος, και αυτή η επανάληψη τονίζει με ζοφερά χρώματα πόσο καθοριστικά είναι τα παιδικά τραύματα για κάθε άνθρωπο.
Η πλοκή ξεδιπλώνεται μέσα από τριτοπρόσωπες αφηγήσεις που κάθε φορά επικεντρώνονται σε διαφορετικό χαρακτήρα, και επανέρχονται ανά διαστήματα σε κάποιους από αυτούς. Ένα μεγάλο και εντυπωσιακό σύνολο πρωταγωνιστών αλλά και δευτεραγωνιστών, όπως η Κάμαρ, η Λάντον, η Σάλιμα, ο Ααζάν,η Ζαρίφα –τα οικογενειακά δέντρα που παρατίθενται στην αρχή του βιβλίου είναι άκρως απαραίτητα για να μην χαθεί ο αναγνώστης με τα ονόματα− μοιράζονται ασήμαντες και σημαντικές στιγμές της ζωής τους. Ανθρώπινοι ήρωες. Ένας μικρόκοσμος του σύγχρονου Ομάν. Μονάχα ο Αμπντάλα διαθέτει το προνόμιο της πρωτοπρόσωπης παρουσίασης των χαοτικών σκέψεών του.
Η μετάβαση από το παλιό στο νέο είναι αυτή που κυριαρχεί και η πολυφωνία των ηρώων δρα καταλυτικά προς αυτή την κατεύθυνση. Αν και συχνά ο αναγνώστης έχει την αίσθηση πως κάποιοι χαρακτήρες δεν έχουν το ίδιο εύρος, ή δεν αναπτύσσονται αρκετά και μένουν στην αφάνεια, εντούτοις είναι σαφές πως η συγγραφέας δεν θέλησε να ακολουθήσει μια στερεότυπη νόρμα, αλλά να δώσει μια άλλη προοπτική εξιστόρησης. Μια μη δομημένη αφήγηση που είναι μεν ριψοκίνδυνη αλλά στην πραγματικότητα είναι το στοιχείο εκείνο που κάνει τις «Κόρες της Σελήνης» να ξεχωρίσουν.
Η συγγραφική δεινότητα της Αλχάρθι είναι απαράμιλλη. Μέσα από τις οπτικές των ηρώων της μαθαίνουμε για τη δουλεία, το εμπόριο όπλων και σκλάβων, τις συγκρούσεις και το χάσμα γενεών, για τις πολιτικές αναταραχές και τις κοινωνικές εξεγέρσεις, για τον αγώνα του Ομάν για ανεξαρτησία, για τη σταδιακή μεταπήδηση από το πατριαρχικό μοντέλο σε μια κοινωνία όπου οι γυναίκες έχουν πια καριέρα, παντρεύονται όποιον θέλουν, δεν ανέχονται την απιστία, την κακοποίηση, την όποια μορφής χειραγώγηση και ταπείνωση. Παραδοσιακές τελετές, σκηνές Βεδουίνων, το μικρό φανταστικό χωριό του αλ Αουάφι, τα πολυτελή εμπορικά κέντρα στο εκσυγχρονισμένο Μουσκάτ, γίνονται ένα ξαφνικά. Το σιωπηρό πάθος και ο ρομαντισμός τρυπώνουν εκεί που κανείς δεν το περιμένει, ενώ η αγάπη για την αραβική ποίηση διατρέχει όλο το μυθιστόρημα προσφέροντας το δικό της ιδιαίτερο ηχόχρωμα.
