Ο άνθρωπος αυτός πουλάει ένα βιβλίο κάθε 27 δευτερόλεπτα. Πώς το κάνει; «Το βρίσκω λίγο δύσκολο να μιλάω για λογαριασμό μου, είναι σαν να ρωτάς ένα γυναικολόγο αν βρίσκει τη γυναίκα σέξι αφότου την έχει εξετάσει».
Ερμητικός, λακωνικός και πολύ, μα πολύ δυσθεώρητος, ο 52χρονος Νορβηγός που αναντίρρητα αποτελεί το πιο τρανταχτό όνομα του σκανδιναβικού νουάρ από εποχής Στιγκ Λάρσον, στέκεται στο φαινόμενο της δημοσιότητάς του με περίσσια αδιαφορία. «Το μόνο που με νοιάζει είναι να αφηγηθώ μια καθηλωτική ιστορία» λέει. «Και είμαι ικανός να κάνω οτιδήποτε για να το πετύχω. Θα χρησιμοποιήσω την αγάπη, το μίσος, την καλοσύνη, την απόλυτη αχρειότητα. Είμαι ένα όρνεο».
Χωρίς να είναι ο πιο έκδηλα πολιτικός από τους συγγραφείς της γενιάς του, ο Jo Nesbo υπερθεματίζει στην κοινωνική του ανάλυση, ξεδιπλώνοντας μια εικόνα του Όσλο που υπονομεύει το προφίλ της ακριβότερης πρωτεύουσας της Ευρώπης, με τους πρόσχαρους ποδηλάτες και τους αβρούς αστούς, μια εικόνα την οποία μπορεί να πλάθει προκαταβολικά η οπτική μας φαντασία. Διαφθορά, πρέζα, ρατσισμός, λαθρεμπόριο, μεταπολεμικά κατάλοιπα, αγοραίο σεξ, τυραννία ποταπών ενστίκτων, αδυσώπητος καπιταλισμός και στυγνά παιχνίδια εξουσίας συνθέτουν το αλγεινό του σύμπαν, ασχημονώντας στο προφίλ μιας φαινομενικά συγκροτημένης πόλης.
Ο ίδιος ο Nesbo θεωρεί τον εαυτό του πρωτίστως «entertainer», ξεσηκώνοντας τον αφειδώλευτο θαυμασμό του συνήθως μετρημένου Τζέιμς Ελρόι («είμαι ο μεγαλύτερος εν ζωή συγγραφέας αστυνομικού στον κόσμο. Ο Jo Nesbo είναι ο αμέσως επόμενος, μετά από μένα, και με καταδιώκει ανελέητα σαν λυσσασμένο πιτ μπουλ, αποφασισμένος να μου πάρει τα σκήπτρα»), όσο και του Μάρτιν Σκορσέζε, ο οποίος μεταφέρει τον «Χιονάνθρωπο» στον κινηματογράφο. Είναι ένας χαρισματικός παραμυθάς που λατρεύει τις αναρριχήσεις, την ομάδα της Τότεναμ, το «Φάργκο» των αδελφών Κοέν, το πρωτόλειο ροκ του Νιλ Γιανγκ και του Ίγκι Ποπ, καθώς και τις αίθουσες αεροδρομίων, τους σταθμούς τρένων και τα λόμπι ξενοδοχείων, για τα νεκρά διαστήματα και την πολύβουη γαλήνη που του χαρίζουν, συνθήκες ιδεώδεις για να αραδιάζει σωρηδόν λέξεις στο λάπτοπ.
Του προσάπτουν υπερβολική βία, στα όρια της θηριωδίας, και όντως έχει μια έφεση στο μπρουτάλ, συχνά κυλούν σαν αίμα από χαίνουσα πληγή οι περιγραφές του, πρόκειται για μια πρακτική την οποία ομολογεί και ο ίδιος. Το πρωτεύον αφηγηματικό του καύσιμο ωστόσο είναι ο φόβος, το είδος του φόβου που ο Nesbo ονομάζει «βιολογικός φόβος που ενυπάρχει στα σώματά μας», ο φόβος που νιώθεις κατεβαίνοντας στο κελάρι από όπου ο Νορβηγός ξετρυπώνει τις ιστορίες του.
Και ασφαλώς σε αυτό το σημείο δεν μπορεί να αγνοηθεί το υλικό πάνω στο οποίο έχει οικοδομηθεί όλος του ο μύθος: ο ντετέκτιβ Χάρι Χόλε. Εμφορούμενος από πλειάδα εμμονών, τις οποίες δεν διστάζει να αντιμετωπίζει, ο Χάρι Χόλε ενσαρκώνει το πρότυπο του αρχετυπικού νουάρ ήρωα, μελαγχολικού, μοναχικού, αλκοολικού, κυνικού αλλά αγαπησιάρη, αντιεξουσιαστή με υπερανεπτυγμένη αίσθηση του καθήκοντος.
Όλα αυτά δεν είναι πρωτόφαντα χαρακτηριστικά στο υβρίδιο του αστυνομικού, αλλά ο Χάρι Χόλε τα ενσαρκώνει στον υπερθετικό. Κολυμπά στο μπέρμπον και μετά χτυπιέται στα γυμναστήρια με ξεχειλωμένα μπλουζάκια Joy Division, πλακώνεται με όποιον φορά γαλόνια αλλά γίνεται θυσία για τους υφισταμένους του, δέχεται περιστασιακά να λουστεί από τις αχτίδες της αγάπης αλλά υπακούει στωικά στην αυτεπίγνωσή του ότι θα πεθάνει μόνος. Ο Χάρι Χόλε είναι ένας Σκανδιναβός Μάρλοου, προσαρμοσμένος στις εποχές και στα μέτρα της χώρας που κουβαλά το άγος του Άντερς Μπρέιβικ.
Περί του οποίου ο Jo Nesbo πιστεύει πως «δεν συνιστά κίνδυνο για τη νορβηγική κοινωνία, επρόκειτο για μεμονωμένο φαινόμενο που σε λίγα χρόνια θα το εξετάζουμε σαν παροδικό σεισμό, σαν φυσική καταστροφή». Θα μας τα πει και από κοντά όλα αυτά, την Πέμπτη.
Info
Τα βιβλία του Jo Nesbo κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Ο συγγραφέας συναντά τους Έλληνες αναγνώστες του την Πέμπτη 27/9 στις 8.00, στο αμφιθέατρο του Goethe Institut (Ομήρου 14-16, Αθήνα). Μαζί του συνομιλεί ο δημοσιογράφος Μανώλης Πιμπλής.
17°
