Η τάξη έχει «μάχιμους άνδρες» ταγμένους στην υπηρεσία της πιστής αναπαράστασης μιας συναυλιακής στιγμής και «χλιαρούς λελέδες» που σήμερα μπορεί να σούταραν τους (λέμε τώρα) Ska-p και αύριο να φωτογραφίσουν κάποιον «άοσμο» Δημήτρη Αβραμόπουλο π.χ. στην τελετή παράδοσης πτυχίων, ξιφιδίων στους απόφοιτους της σχολής Ναυτικών δοκίμων. Μ’ αυτούς δεν ασχολούμαστε. Οι φωτογράφοι συναυλιών είναι συντηρητές πίστης ανάμεσα στα συγκροτήματα, τους καλλιτέχνες και το κοινό τους. Είναι και η τελευταία μάχιμη ειδικότητα της ελληνικής επικοινωνίας. Φορτώνονται κάμερες, φακούς, παραφακούς, κι όταν μια συναυλία ξεκινήσει μέσα σε 10 λεπτά (συνήθως τόσο τους επιτρέπουν οι διοργανωτές και το μάνατζμεντ των καλλιτεχνών να φωτογραφίσουν) πρέπει να κλικάρουν πλάνα που θα παίξουν την επόμενη μέρα ή την επόμενη εβδομάδα ή τον επόμενο μήνα σε εφημερίδες, σάιτ, περιοδικά. Λίγο πριν τα φώτα της συναυλιακής περιόδου σβήσουν, ζητήσαμε από τέσσερις μπαρουτοκαπνισμένους φωτογράφους συναυλιών να διαλέξουν το καλύτερο συναυλιακό «καρέ» που κάποτε τράβηξαν και να μας μιλήσουν για τους λόγους που δεν θα το ξεχάσουν ποτέ.
Ο Zarago φωτογραφίζει τον Randy των Residents(κεντρική φωτογραφία)
«Πολύ καιρό πριν αγοράσω την πρώτη μου φωτογραφική μηχανή. Είχα την τύχη να μένω κοντά στον “Πήγασο” (κλαμπ στα Εξάρχεια). Από τα 15 μου έβλεπα live τα punk-new wave ελληνικά συγκροτήματα της εποχής. Κάποια στιγμή φτιάξαμε ένα γκρουπ με φίλους. Δεν προλάβαμε να παίξουμε στον “Πήγασο”. Καταφέραμε να παίξουμε στο ΑΝ και σ’ άλλες τρύπες. Δεν έχω φωτό από εκείνη την εποχή. Και μάλλον αυτό μου έμεινε απωθημένο. Στα 80s και τα 90s το “Ρόδον” έγινε ένα από τα αγαπημένα μου μέρη. Τέσσερα από τα καλύτερα live που είδα εκεί ήταν οι Mano Negra, οι Residents, ο Keziah Jones και οι Cramps. Στο “Ρόδον” σκέφτηκα για πρώτη φορά ότι θα ήθελα να φωτογραφίσω όχι τόσο την μπάντα στη σκηνή, όσο τις φάτσες των θεατών. Συμπέρασμα: δεν υπήρχε περίπτωση να μη φωτογραφίζω συναυλίες, ακόμα κι αν οι φωτογραφίες δεν δημοσιεύονταν πουθενά...»
«Στη δουλειά μου δεν “βλέπεις από κοντά” τον καλλιτέχνη, τον βλέπεις φωτογραφικά. Δεν μπορείς να πίνεις ποτό, να χορεύεις ή να χοροπηδάς φωτογραφίζοντας. Επίσης δεν πας αποκλειστικά σε καλλιτέχνες που σου αρέσουν, πράγμα που, φωτογραφικά, δεν είναι κακό. Κακό είναι να σου αρέσει πολύ ο καλλιτέχνης, να είναι η συναυλία για χορό και χοροπηδητό κι εσύ να είσαι ακίνητος με τη μηχανή έτοιμη “ψάχνοντας” μια καλή γωνία λήψης. Πρέπει, όμως, να το κάνεις γιατί φωτογραφίζεις ένα θέαμα στημένο από άλλον, φωτισμένο από άλλον, όλες οι ιδέες, στημένες ή αυθόρμητες, είναι κάποιων άλλων, οπότε αν δεν ψάξεις να βρεις μια ενδιαφέρουσα γωνία, άσ’ το, τράβα καλύτερα με smartphone, όπως το κοινό... Τα τελευταία live με τέτοιες δύσκολες στιγμές τύπου “να φωτογραφίσω ή να τα σπάσω;” ήταν ο KRS-ONE στο Bios (πολύ πρόσφατο) και οι Dub Pistols στο Κύτταρο. Στους Dub Pistols έπρεπε να γράψω και το review. Και αποφάσισα να μην τα ξανακάνω και τα δύο μαζί. Αβαντάζ θα ήταν σίγουρα ένα backstage pass για να είσαι με τον καλλιτέχνη πριν και μετά το live. Δεν μου έχει τύχει ακόμα...»
«Στο καρέ που διάλεξα είναι ο Randy (που μάλλον δεν λέγεται Randy), ο τραγουδιστής των Residents, ντυμένος σαν άστεγος Αϊ-Βασίλης και με πολλά t-shirt που έδεναν σαν μωρουδιακές σαλιάρες στο λαιμό. Χρησίμευσαν στο να πετάει το ένα μετά το άλλο και να οπτικοποιεί την ιστορία του γκρουπ. Τραβήχτηκε τον περασμένο Απρίλιο του 2013, στο κλαμπ Fuzz, στην Πειραιώς. Δεν είναι “Ρόδον”, αλλά είναι αξιοπρεπές. Να είχε και μετρό λίγο πιο κοντά...
«Η φωτογραφία μ’ αρέσει γιατί θεωρώ ότι καλύπτει σωστά το γεγονός “συναυλία των Residents”. Φαίνεται το όνομα της μπάντας και φαίνεται ότι είναι έξω από τα συνηθισμένα. Βέβαια, αν δεν τους ξέρεις, δεν περιγράφονται, ούτε με φωτογραφίες, ούτε με reviews, ούτε καν ακούγοντας τους δίσκους τους. Διάλεξα αυτή τη φωτογραφία γιατί νομίζω ότι πληροφορεί, ακόμα και έναν τελείως αμύητο, ότι “εδώ παίζει κάτι πολύ θεατρικό και μάλλον παρανοϊκό”. Επίσης τη διάλεξα γιατί είναι σχετικά πρόσφατη και γιατί μ’ αρέσει ο ευρυγώνιος στις συναυλίες – και στο ρεπορτάζ γενικά».
Ο Ιπποκράτης (Ippo) Ναυρίδης φωτογραφίζει τον Neil Tennant των Pet Shop Boys
«Άρχισα να πηγαίνω σε συναυλίες στα 17 μου. Απ’ εκείνη τη στιγμή και πολλά χρόνια αργότερα έγινα μόνιμος κάτοικος του “Ρόδον”, του “ΑΝ club” και, τα καλοκαίρια, του Θεάτρου Λυκαβηττού. Αυτό που θυμάμαι από εκείνη την εποχή ήταν πως έψαχνα τρόπους να αποτυπώσω το πάθος μου για τη μουσική που παρακολουθούσα και τους καλλιτέχνες που την ερμήνευαν σε εικόνες. Θυμάμαι πως αγόραζα εντατικά δίσκους βινυλίου. Και αυτό γιατί, ξέχωρα από τη μουσική που μ’ άρεσε, με βοηθούσε να παρακολουθώ την εξέλιξή της. Σήμερα πριν φωτογραφίσω συναυλία ή φεστιβάλ πάντα βλέπω στο ίντερνετ live των συγκροτημάτων που πρόκειται να εμφανιστούν. Έτσι γνωρίζω περισσότερα γύρω από τους ανθρώπους που θα “πιάσει” ο φακός μου».
«Η τελευταία φορά που πλήρωσα εισιτήριο συναυλίας για να δω τους James Taylor Quartet ήταν στο κλαμπ “Ρόδον”. Είχε τιμή 5.000 δραχμές. Τότε πρέπει να ήταν χειμώνας του 1992 ή του 1993. Θεωρώ πως η συναυλιακή φωτογραφία είναι τεχνικά δύσκολη. Υπάρχει διαρκής κίνηση στη σκηνή, ο φωτισμός διαφοροποιείται από τη μια στιγμή στην άλλη και ο διαθέσιμος χρόνος να φωτογραφίσεις είναι μόνο 3 μουσικά κομμάτια. Δουλεύοντας δεν σκέφτεσαι την απόσταση που σε χωρίζει από τον πρωταγωνιστή σου. Σκέφτεσαι μόνο να φύγεις από τη συναυλία απόλυτα ικανοποιημένος με τις εικόνες που τράβηξες».
«Στο καρέ που διάλεξα είναι ο Neil Tennant, ο τραγουδιστής των Pet Shop Boys. Τραβήχτηκε στις 28 Ιουνίου 2000, στο Θέατρο Λυκαβηττού. Μ’ αρέσει γιατί πιστεύω πως όσοι ανέβηκαν εκείνη την καλοκαιρινή βραδιά στον Λυκαβηττό πέρασαν πολύ καλά. Ήταν η πρώτη φορά που οι P.S.B. εμφανίζονταν στην Ελλάδα. Άκουσα ζωντανά μουσικές που μεγάλωσα μαζί τους, που είχα χορέψει σε πάρτι πιτσιρικάς ή είχα ερωτευτεί».
O Γρηγόρης Χρυσοχοΐδης φωτογραφίζει τον Wayne Coyne των Flaming Lips
«Όλα ξεκίνησαν το 1989. Όταν είδα ως θεατής τους Pink Floyd στο ΟΑΚΑ. Στο ξεκίνημα της φωτογραφικής μου πορείας τότε έζησα ένα καταπληκτικό performance (μουσικά αλλά και οπτικά) και συνειδητοποίησα το φωτογραφικό ενδιαφέρον που παρουσιάζεται σε τέτοια γεγονότα».
«Σίγουρα τα πρώτα 10 περίπου λεπτά, που έχεις την αμεσότητα (λόγω απόστασης) με τον καλλιτέχνη, σε κάνουν να τον βλέπεις περισσότερο σαν άνθρωπο χωρίς τη μυθοποιημένη εικόνα που υπάρχει για αυτόν από τα media. Και είναι σίγουρα από τις πιο ελκυστικές πλευρές της δουλειάς. Αυτό που κυρίως με κράτησε, όμως, ήταν η ελευθερία που είχα στον τρόπο φωτογράφiσης, γεγονός που μου έδωσε την ευκαιρία να πειραματιστώ – και να ακούσω πολλή μουσική επίσης... :)»
«Στο καρέ που διάλεξα είναι ο Wayne Coyne, ο τραγουδιστής των Flaming Lips. Τραβήχτηκε στο Gagarin, στις 17 Μαρτίου 2003. Είναι μία από τις αγαπημένες μου φωτογραφίες και στο ξεκίνημα των πειραματισμών μου (ο άξονας του καρέ είναι πειραγμένος), καθώς και γιατί ήταν η κεντρική εικόνα στην πρόσφατη έκθεση που έκανα με τίτλο “Α decade of musicpedia”».
O Χρήστος Κισατζεκιάν φωτογραφίζει τον Iggy Pop
«Η φωτογράφιση των συναυλιών ήταν ένα παιδικό μου όνειρο. Πραγματικότητα έγινε για πρώτη φορά στις 12 Φεβρουαρίου του 1989, όταν έκανα το πρώτο κλικ στη σκηνή του club “Τέσσερα” του Τάκη Γκοβόστη στην Πειραιώς, όπου εμφανίστηκε ο αείμνηστος Johnny Thunders των New York Dolls. Σημειωτέον, ήμουν ήδη έξι χρόνια φωτορεπόρτερ. Όταν ξεκίνησα τη δική μου συλλογή δίσκων (που αισίως έχει ξεπεράσει πλέον τα δεκαπέντε χιλιάδες albums), χάζευα με τις ώρες τις συναυλιακές φωτογραφίες των ζωντανών ηχογραφήσεων (ως πρώτη θυμάμαι το “Living In The Past” των Jethro Tull). Ξάφνου, το “πάγωμα” αδιόρατων στιγμών καλλιτεχνικής έκφρασης είχε γίνει σκοπός ζωής…»
«Ένα από τα αβαντάζ της δουλειάς είναι ότι βλέπεις από όσο πιο κοντά είναι δυνατόν τους καλλιτέχνες που σου αρέσουν, μαζί με το ότι “παγώνεις” υπερβολικές εκφράσεις τους. Αν και προσωπικά, ο διττός μου ρόλος με θέλει να συνομιλώ έως και ώρες με αυτούς, αφού έχω ξεπεράσει αισίως τις χίλιες συνεντεύξεις ηρώων μου… Όπου εκεί, φυσικά, νιώθω κυριολεκτικά πως “ξεκλέβω” κάτι από τη λάμψη τους».
«Στο καρέ που διάλεξα είναι ο Iggy Pop, στην Aποβάθρα 3 του λιμανιού του Πειραιά, στη Δραπετσώνα, Κυριακή 14 Ιουλίου του 1996, τελευταία βραδιά του Rock Of Gods Festival, που υπήρξε ουσιαστικά ο προπομπός του σημερινού Rock Wave Festival. Αυτή η φωτογραφία αποτέλεσε έναν από τους πρώτους μου προσωπικούς “θριάμβους”, αφού μαζί με δύο καρέ πριν και ένα μετά από αυτήν εδώ την εικόνα, δημοσιεύτηκε στο ιστορικό περιοδικό «ΠΟΠ+ΡΟΚ» ως τετράδα, ως φωτορεπορτάζ με άλλα λόγια, της στιγμής, που ο αεικίνητος Iggy έφαγε ένα πλαστικό μπουκάλι στο κούτελο και τον πήραν τα αίματα. Το τι έγινε μετά δεν περιγράφεται… Εξαγριώθηκε και “ξέφυγε” εντελώς επί σκηνής – τα έσπασε όλα!»
