Ευριπίδη «Μήδεια», «Ιππόλυτος», «Τρωάδες»: Παρουσίαση του βιβλίου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη
Μετά τις τρεις εκδοχές της Ηλέκτρας —στις «Χοηφόρες» του Αισχύλου, στην «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή και του Ευριπίδη— που κυκλοφόρησε το 2022 σε μετάφραση Δημήτρη Καλοκύρη, η Δήμητρα Χριστοδούλου αναλύει τρεις τραγωδίες του Ευριπίδη: τη «Μήδεια», τον «Ιππόλυτο» και τις «Τρωάδες». Αν και διαφέρουν ως προς το θέμα και τα πρόσωπα, αυτά τα τρία έργα μοιράζονται σημαντικά μοτίβα, ιδεολογικά στοιχεία και δραματικούς προβληματισμούς.
Στη «Μήδεια» (431 π.Χ.), όταν ο Ιάσονας εγκαταλείπει τη βάρβαρη πριγκίπισσα Μήδεια για τη Γλαύκη, την κόρη του βασιλιά Κρέοντα, εκείη τον εκδικείται σκοτώνοντας τη Γλαύκη, τον Κρέοντα, και τα δύο παιδιά που έχει αποκτήσει μαζί του. Στον «Ιππόλυτο» (428 π.Χ.), η Φαίδρα, σύζυγος του Θησέα, ερωτεύεται παράφορα τον Ιππόλυτο, τον γιο του συζύγου της από τον πρώτο του γάμο με την αμαζόνα Ιππολύτη: αν και το πάθος αποδίδεται στην παρέμβαση της θεάς Αφροδίτης, είναι οι θνητοί που πληρώνουν το τίμημα. Όταν ο Ιππόλυτος απορρίπτει τη Φαίδρα, εκείνη αυτοκτονεί αφήνοντας ένα γράμμα όπου ισχυρίζεται ότι την αποπλάνησε. Ο Θησέας καταριέται τον γιο του και ζητά από τον Ποσειδώνα ο οποίος του είχε υποσχεθεί τρεις χάρες, να τον τιμωρήσει. Ο Ποσειδώνας στέλνει ένα θαλάσσιο τέρας που τρομάζει τα άλογα του άρματος του Ιππόλυτου, με αποτέλεσμα να αφηνιάσουν. Ο Ιππόλυτος σύρεται από το άρμα του και διαμελίζεται. Οι «Τρωάδες» (415 π.Χ.) εκτυλίσσονται μετά την άλωση της Τροίας και παρουσιάζουν τη μοίρα των Τρωαδιτισσών αιχμαλώτων, κυρίως της Εκάβης, της Ανδρομάχης και της Κασσάνδρας, στα χέρια των Ελλήνων νικητών.
Ανάμεσα στα θέματα αυτών των τραγωδιών είναι η τιμή και η προδοσία, το φύλο και η εξουσία, η θεϊκή παρέμβαση και η μοίρα, οι φρικαλεότητες του πολέμου. Ο Ευριπίδης παρουσιάζει γυναίκες φορείς βαθιάς τραγικότητας, συχνά ισχυρότερες από τους άνδρες σε ηθικό ή συναισθηματικό επίπεδο, ενώ αναδεικνύει την τραγική ειρωνεία και την ανθρώπινη αδυναμία, τα χωρίς σωτηρία ή διέξοδο ηθικά διλήμματα. Αυτές οι τρεις τραγωδίες του Ευριπίδη μπορούν να ιδωθούν ως κριτική στον πολιτισμό και στις αξίες της εποχής, στην πατριαρχία και στην υποκρισία: η Μήδεια είναι μια «ξένη» που υφίσταται την περιφρόνηση όχι μόνο του Ιάσονα αλλά όλων των Ελλήνων· ο Ιππόλυτος παρουσιάζει τον διχασμό ανάμεσα στην αγνότητα και το σαρκικό στοιχείο· οι Τρωάδες αποτελούν σκληρή αποδοκιμασία της σφαγής της Μήλου από τους Αθηναίους. Και στις τρεις τραγωδίες, ο Ευριπίδης παρουσιάζει τη γυναικεία ψυχή με σπάνιο βάθος και διερευνά την ηθική ασάφεια των πράξεων.Όπως γράφει η Δήμητρα Χριστοπούλου, «αυτές οι τρεις τραγωδίες του μαγικού Ευριπίδη […] έχουν ένα κοινό μοτίβο, ένα σημαντικότατο για τη σύνθεση του μύθου εύρημα: το συντετριμμένο νεανικό σώμα.
Στη Μήδεια είναι τα σφαγμένα παιδιά. Στον Ιππόλυτο ο ίδιος ο τσακισμένος από το άρμα του νεαρός ήρωας. Στις Τρωάδες ο ριγμένος από τα τείχη μικρός Αστυάνακτας. Στη Μήδεια ακούμε μόνο τις εκκλήσεις των παιδιών για βοήθεια από μέσα. Στον Ιππόλυτο τον θρήνο του ίδιου του κατατσακισμένου νέου ως το ύστατο ψυχομαχητό του. Στις Τρωάδες η φωνή του θύματος έχει οριστικά σιγήσει. Η Εκάβη αναλαμβάνει να θρηνήσει για λογαριασμό του και για λογαριασμό μας τη θυσία της νεότητας κάθε φορά που τα αδιέξοδα των ανθρώπινων σχέσεων ή οι νόμοι της Ιστορίας χρειάζονται θύματα».
Με αφορμή το βιβλίο «Με τη δική σου ματιά μονάχα», η συγγραφέας μιλά αποκλειστικά στην Athens Voice για την πρόκληση να μετατρέψει την κρυφή ζωή της Μάιερ σε μια δυνατή μυθοπλαστική αφήγηση
Η συλλογή διηγημάτων «Οι Αόρατοι της Γης» είναι το αποτέλεσμα του δημιουργικού διαλόγου των συγγραφέων με ένα έργο της ομότιτλης έκθεσης της Σμαρώς Τζενανίδου
Ο συγγραφέας και μεταφραστής μιλά για το νέο του μεταφραστικό έργο, τη συλλογή του Γεωργιανού συγγραφέα Έρλομ Αχβλεντιάνι «Ο άντρας που έχασε τα λογικά του», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν.
