Τα δωμάτια των συγγραφέων: Ισμήνη Καρυωτάκη

Έναν χώρο πολλαπλών χρήσεων Αυτόν είχα κατά νουν όταν ―όντας αρχιτεκτόνισσα― τον σχεδίασα στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Ένα χώρο για όλες τις δυνατές χρήσεις. Ωστόσο, κάθε άλλο, παρά ότι θα καταλήξω να τον χρησιμοποιώ σαν συγγραφέας, σκεπτόμουν.  Ένα γιαπί ήταν, στη Νεάπολη Εξαρχείων. Έβλεπε τη δύση του ήλιου: Στρέφη και Αιγάλεω.  Ανέβηκα το είδα, είπα αυτό θέλω, το αγόρασα, το πιλάτεψα, το κατοίκησα. Στον χώρο πολλαπλών χρήσεων –καθιστικό, γραφείο, βιβλιοθήκη, τραπεζαρία, κουζίνα, και στο βάθος κήπος…– έστησα και το καβαλέτο –αράδιασα τα χρώματα: λαδοπαστέλ, ξηροπαστέλ, λάδια–, σώρευσα τα χαρτιά μου –όλων των ειδών: γιαπωνέζικα, στρατσόχαρτα, ριζόχαρτα, χαρτόνια– και βάλθηκα να ζωγραφίζω. Στις ζωγραφιές παρεισέφρεαν λέξεις  –ο Da Vinci ήταν ο υπόλογος–, ονειρευόμουν μια έκθεση, έγινε πραγματικότητα–στο 24 της Κλεομένους–, οι εκδόσεις Το Ροδακιό έδεσαν τις ζωγραφιές σε βιβλίο και το εξέδωσαν –«Στο σκοτάδι και στο φως λάμνει η ψυχή μου»– το πρώτο μου. Στο δεύτερο οι λέξεις αυγάτισαν και στο τρίτο ξεχείλισαν και έφτασαν κι έπεσαν στα χέρια της Μάρης Θεοδοσοπούλου –έγραψε στο «Βήμα» ολοσέλιδη κριτική η Μάρη–, γενναίο το λάκτισμά της –εξαιρετική κριτικός και γυναίκα–, από ’κει και μετά με πήραν φαλάγγι οι λέξεις, με καταδίωκαν, αδύνατον ν’ απαλλαγώ από τον καλπασμό τους: Τους παραδόθηκα. Έγραφα στο χαρτί –η κίνηση της πένας και του χεριού πάνω στο χαρτί με συνάρπαζε–, ορκιζόμουν πως ποτέ δεν θα γράψω στον υπολογιστή: Ήμαρτον, ενέδωσα. Στο τραπέζι των λέξεων μετά το λάπτοπ το λόγο έχει η τσαγιέρα –τέσσερις έχω σπάσει, αυτή είναι η πέμπτη–, συχνά κάνει εμφανίσεις κι ένας πορσελάνινος πιερότος – συλλέκτης της στάχτης των καπνιζόντων, φερμένος απ’ το Παρίσι αυτός. Τώρα που ο Στρέφης έφυγε από το κάδρο του  παραθύρου μου –χτίσανε…– μετακόμισα με τον υπολογιστή, την τσαγιέρα και τον πιερότο στο ανατολικό δωμάτιο αφού «αυτός που ο ήλιος εισβάλλει στο δωμάτιο του την ώρα της δουλειάς, νιώθει τα μεσημέρια να ’χει φορέσει την κορόνα μονάχος του», και ως πειθήνια οπαδός του Μπένγιαμιν, απολαμβάνω τις παραινέσεις του.

Μόνον που εδώ πρέπει να σας εξομολογηθώ και κάτι ακόμη: Δεν είναι πάντα ίδιες οι μέρες μου ούτε και οι ώρες μου κατά τη διάρκεια της συγγραφής. Εξαρτάται από το σε ποιο στάδιο βρίσκεται η προς συγγραφή μυθιστορία. Αν πρόκειται για το αρχικό στάδιο: οι περίπατοι, οι περιπλανήσεις, οι διαδρομές στην πόλη με βοηθούν –η καθιστική στάση με δυναστεύει–, συμβαίνει να κρατώ σημειώσεις ακόμη και βαδίζοντας. Όταν στρώνει το θέμα, οι μέρες μου στρώνουν κι αυτές – σε ρυθμό τουλάχιστον. Γράφω συνήθως τα απογεύματα, πολύ συχνά έξω από το σπίτι –με στενεύουν οι τοίχοι– γράφω σε καφέ, σε πλατείες, ακόμη και σε παραλίες, και βέβαια συμβαίνει να μη βρίσκομαι πάντα στις ίδιες πόλεις: το «Μετατροπή, αντλιοστάσιο, Γιάλοβα» για παράδειγμα ολοκληρώθηκε στην παραλία των Βατερών στη Λέσβο, το «Χωρίς ταξίμετρο» στήθηκε στο Κοντοπούλι στη Λήμνο, το «Στους δρόμους» παρ’ ότι αναφέρεται στο Παρίσι χτίστηκε στα καφέ του Κρόιτζμπεργκ στο Βερολίνο, όσο για το «Φυγόδικος δεν ήμουν», ο δαίμονάς του ήρθε και με βρήκε στον κήπο του πέτρινου σπιτιού –το ίδιο πέτρινο σπίτι που στοίχειωσε τις ώρες του Σπήλιου και της Εριφύλης―, και πήρε σάρκα και οστά στην Αθήνα στο καφέ της γειτονιάς μου…

Τα βιβλία της Ισμήνης Καρυωτάκη κυκλοφορούν από τις εκδ. Ποταμός και Το Ροδακιό. Το βιβλίο «Φυγόδικος δεν ήμουν» τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 2023.