Η συγγραφέας Μαρία Καραγιάννη μιλάει για τη ζωή και τα βιβλία της «Στη σκιά της σιώπης», «Το σπίτι των γλάρων» και «Ευχή».
Πώς ξεκινήσατε να γράφετε;
Η δύναμη των λέξεων ανέκαθεν ασκούσε μια ιδιαίτερη γοητεία στη συνείδησή μου. Οι λέξεις δεν είναι παρά ένα επιθετικό όπλο ακριβείας στον ευρηματικό νου ενός συγγραφέα. Θυμάμαι πως από μικρή ακόμα είχα τη συνήθεια να γράφω ιστορίες μέσα από τις οποίες κατέθετα τα συναισθήματα, τις σκέψεις, τις εντυπώσεις μου από τον κόσμο που ανακάλυπτα κι ο οποίος δεν αποδεικνυόταν πάντα του γούστου μου, εξασκώντας ασυνείδητα το νου και την πένα μου. Ήταν ο μυστικός μου κόσμος. Μέχρι που ήρθε η στιγμή που αποκάλυψα πως κάτω από την αυστηρή στολή της Αστυνόμου, ζούσε και μια άλλη γυναίκα, που τις νύχτες ξαγρυπνούσε σκυμμένη πάνω στις σελίδες της, χτίζοντας κόσμους και ήρωες φτιαγμένους από χαρτί και μελάνι. Συνέβη εκείνον τον Μάιο του 2015, όταν το πρώτο μου λογοτεχνικό έργο με τίτλο «Στη σκιά της σιωπής», βρήκε τη θέση του στις προθήκες των βιβλιοπωλείων και για καλή μου τύχη στις καρδιές των ανθρώπων που ξαγρύπνησαν και ονειρεύτηκαν μαζί του. Από εκείνη τη στιγμή ξεκίνησε το πιο συναρπαστικό ταξίδι της ζωής μου με «Το σπίτι των γλάρων» και την «Ευχή» να ακολουθούν, έργα μαζί με τα οποία ταξίδεψα σε τόπους μακρινούς, συνάντησα και συνεργάστηκα με σπουδαίους ανθρώπους, συμμετείχα σε διεθνείς εκθέσεις, και τα οποία μεταφράστηκαν στα αγγλικά και τα κινεζικά.
Αστυνόμος και συγγραφέας. Με ποιον τρόπο αυτές οι δύο ιδιότητες σας συμβαδίζουν; Σας βοηθάει το επάγγελμά σας στη συγγραφή;
Αστυνόμος και συγγραφέας. Για κάποιους, πιθανό, ιδιότητες ασυμβίβαστες. Για μένα, όχι. Θα σας πω γιατί. Και οι δυο αυτές ιδιότητες βασίζονται στην έρευνα, στη συλλογή στοιχείων κι εν τέλει στην απόδειξη. Στην αποκάλυψη της αλήθειας. Απαιτούν μεθοδικότητα, συνέπεια και υψηλό αίσθημα ευθύνης. Καθετί που συμβαίνει, κάθε δράση, κάθε απόφαση πρέπει να καθίστανται απολύτως δικαιολογημένα, σαν ένα πάζλ που στο τέλος αποκαλύπτει μια τέλεια εικόνα. Αναμφισβήτητα, η αστυνομία είναι μια ανεξάντλητη δεξαμενή γνώσης και εμπειρίας. Σήμερα, η σταδιοδρομία μου στο Σώμα μετρά ήδη είκοσι τρία χρόνια. Χρόνια κατά τα οποία μου δόθηκε η ευκαιρία να μελετήσω ακόμα πιο βαθιά την ανθρώπινη φύση, να ψάξω την αλήθεια και να αναγνωρίζω τα κίνητρα πίσω από τις πράξεις, πίσω από τις προθέσεις. Η συγγραφή είναι ο δικός μου δρόμος λύτρωσης, δεδομένου πως η καθημερινότητά μου ως αστυνομικός, που είναι πραγματικά ένα δύσκολο και απαιτητικό επάγγελμα, με φέρνει αντιμέτωπη με άσχημες καταστάσεις και, αν θέλετε, με το σκληρό πρόσωπο της κοινωνίας. Για μένα η συγγραφή αποτελεί μια μορφή διαμαρτυρίας, εξευγενισμένη μεν μα με τεράστια δυναμική. Είναι εξαιρετικά συναρπαστικό να επινοείς και να χτίζεις χαρακτήρες των οποίων την τύχη κρατάς στα χέρια σου. Να τους παγιδεύεις μέσα σε τόσο δύσκολες καταστάσεις, από τις οποίες δεν μπορούν να ξεφύγουν και κατόπιν να βρίσκεις τον τρόπο να τους λυτρώνεις. Και ποιος μπορεί να το κάνει καλύτερα από μία Αστυνόμο;
Από πού αντλείτε έμπνευση;
Έμπνευσή μου η παγκόσμια Ιστορία, το κοινωνικό παράδοξο κι ο δαιδαλώδης κόσμος των ανθρώπινων συναισθημάτων και κινήτρων. Η εμπειρία έχει δείξει πως οι άνθρωποι έχουν ισχνή μνήμη, όμως οι πόλεις, τα κράτη, το ιστορικό γίγνεσθαι έχουν τη δική τους μνήμη κι είναι δουλειά των συγγραφέων να διατηρούν τη μνήμη τους ζωντανή, υπενθυμίζοντας όσα λησμονούμε. Άλλωστε όπως είπε κι ο Μαλαρμέ:
Ο κόσμος φτιάχτηκε για να καταλήξει μια μέρα σε ένα βιβλίο…
Υπάρχει κάποιο «μήνυμα» για τους αναγνώστες σας, πέρα από την ευχαρίστηση της ανάγνωσης;
Για τα βιβλία μου επιλέγω χώρες που η ιστορία τους τις βαραίνει. Αληθινά γεγονότα που στιγμάτισαν την ανθρωπότητα υφαίνονται περίτεχνα μέσα στο μύθο, έτσι ώστε ο αναγνώστης να έχει τη δυνατότητα να κάνει και τη δική του προσωπική αναζήτηση και να διευρύνει τους ορίζοντές του, ψάχνοντας για την αλήθεια που κρύβεται μέσα στο μύθο. Κάθε βιβλίο είναι μια αυτοτελής εμπειρία, μια βουτιά στα βαθύτερα σημεία της ψυχής και της νόησης. Ο αναγνώστης ταυτίζεται με την ιστορία των ηρώων, μοιραία καλείται να πάρει θέση, να δικαιολογήσει ή όχι τις αποφάσεις τους. Η ευγλωττία μιας αφήγησης είναι σε άμεση συνάρτηση με την ευφυΐα εκείνου που τη διατυπώνει και τη συναισθηματική νοημοσύνη του αποδέκτη αυτής. Αφού σε κάθε βιβλίο καθένας αναγνωρίζει μόνο όσα ήδη κουβαλάει στην ψυχή του.
Πόσες ώρες την ημέρα γράφετε;
Η συγγραφή λογοτεχνικών έργων είναι μια επίμονη, επίπονη και συνάμα συναρπαστική βιωματική διαδικασία. Οι ώρες ατελείωτες. Ο συγγραφέας ζει συνήθως τις νύχτες, μόνος, εγκλωβισμένος στο μικρόκοσμο των λέξεων που συνθέτουν την ιστορία του. Σίγουρα το να διανύεις ταυτόχρονα δυο παράλληλους δρόμους αποτελεί ένα δύσκολο και θα τολμούσα να πω κι επίπονο εγχείρημα. Ο χρόνος πεπερασμένος, η ανάγκη για δημιουργία μάχιμη και ο ύπνος οριακός…κάπως έτσι το δύσκολο γίνεται δυνατό. Άλλωστε, δεν υπάρχει τίποτε πιο επιτακτικό από μια ανείπωτη ιστορία που υπάρχει στο μυαλό σου και απαιτεί να βρει διέξοδο στο χαρτί. Ακόμα και στις πιο δύσκολες και απαιτητικές μέρες, κάθε πρωί που ανοίγω τα μάτια μου θυμίζω στον εαυτό μου «Nulla dies sine linea» - Ούτε μέρα χωρίς γραμμή. Κι ιστορία προχωράει...
Τι πρέπει να έχει ένα βιβλίο για να μεταφραστεί και να ενδιαφέρει το ξένο αναγνωστικό κοινό;
Στη λογοτεχνία, τουλάχιστον την καλή, ένα είναι το κυρίαρχο θέμα. Όχι αυτό που αφηγείσαι, αλλά πως το αφηγείσαι κι αυτό είναι κάτι που κανένας δεν μπορεί να στο διδάξει. Η λογοτεχνική δεινότητα του συγγραφέα, η ικανότητά του να μαγεύει με τις λέξεις, αναμφισβήτητα είναι κεφαλαιώδους σημασίας. Η θεματολογία, η πλοκή, οι χαρακτήρες, οι αναζητήσεις, οι απορίες και τα ερωτήματα που θέτει αναφορικά με τα διαχρονικά κοινωνικά προβλήματα, τα ανθρώπινα συναισθήματα και τις αξίες της ζωής, είναι παράμετροι που απαντώνται το ίδιο σε κάθε γωνιά του πλανήτη.
«Ο συγγραφέας είναι ένας ολόκληρος κόσμος που ζει μέσα σ’ έναν άνθρωπο», υποστήριξε ο Β. Ουγκώ κι ως εκ τούτου δε γνωρίζει σύνορα.
Ποιο είναι κατά την άποψή σας η χειρότερη κριτική που μπορεί να κάνουν σε έναν συγγραφέα;
Ότι δεν κατάφερε να πείσει για την αληθοφάνεια της ιστορία του, νομίζω. Μετά τη δεινότητα της γραφής που αποτελεί και το κύριο γνώρισμα του λογοτέχνη, έρχεται η πλοκή. Η πλοκή είναι κατασκευή. Βασίζεται στην επινόηση, στην αναπαράσταση που ακολουθεί μια αλληλουχία διακειμενικών σχέσεων των ηρώων, οι οποίες εκτείνονται σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής ζωής γεμάτη εμπόδια και ανατροπές, τόσο αληθοφανή που στο τέλος οφείλει να εξηγεί όλα όσα έχουν συμβεί, δίχως να αφήνει κανένα περιθώριο αμφιβολίας, τόσο που να σε κάνει να πιστέψεις το ψέμα.
Ποιο βιβλίο που διαβάζετε αυτές τις μέρες;
Λίγους μήνες αφότου έβαλα τελεία και παύλα στο τελευταίο μου μυθιστόρημα «Η Ευχή», που κυκλοφόρησε το καλοκαίρι του 2019 η έμπνευση μού χτύπησε ξανά την πόρτα. Το διάβασμά μου αυτόν τον καιρό εξαντλείται στο πλαίσιο της έρευνας και της μελέτης της Μαδαγασκάρης, μιας χώρας πολύ μακρινής σε εμάς, άγνωστης κι ανεξερεύνητης ακόμα, στην οποία έχω τοποθετήσει την ιστορία μου.
Ετοιμάζετε κάποιο νέο βιβλίο αυτή την εποχή και αν ναι, με τι θέμα;
Όπως ανέφερα, αυτήν την περίοδο βρίσκομαι σε πυρετώδεις εργασίες για την ολοκλήρωση του νέου μου έργου. Πρόκειται για μια ιστορία προδοσίας που παίρνει διαστάσεις διπλωματικού - ψυχολογικού θρίλερ και εδράζει στη σχετικότητα της αλήθειας, όπως την υποστήριξε ο Πιραντέλλο. «Δεν υπάρχει δεδομένη αλήθεια. Η σημερινή αλήθεια δεν είναι κι η αυριανή. Τίποτα δεν είναι αληθινό, αλλά καθετί μπορεί να είναι αλήθεια την στιγμή που κανείς έχει τη θέληση να το πιστέψει και τη δύναμη να το επιβάλλει». Δε σας κρύβω πως ανυπομονώ να βγει κι αυτή η ιστορία στο φως!
Θέλετε να μας πείτε κάτι για την Καλαμάτα, την πόλη σας;
Νιώθω ευγνώμων που γεννήθηκα και μεγάλωσα σε αυτόν τον πανέμορφο τόπο ανασαίνοντας τη μυρωδιά της θάλασσας. Μάλιστα, η αγάπη μου για τη θάλασσα ήταν που με έκανε χρόνια πριν να εγκαταλείψω την Αθήνα και να επιστρέψω στη γενέτειρά μου για να ζήσω δυο παράλληλες ζωές, αυτή της Δημόσιας Λειτουργού και της Συγγραφέως.
Στο βιβλίο του κτηνιάτρου Κλοντ Μπεατά, που μπήκε στη λίστα των πλέον ευπώλητων βιβλίων της Γαλλίας, μαθαίνεις πολλά και άγνωστα μυστικά για τη γάτα σου
13°
