Σαν σήμερα, 20 Σεπτεμβρίου 1960 «γεννήθηκε» το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Ο θεσμός που συνιστά κορυφαίο ραντεβού στο καλεντάρι των σινεφίλ της Ελλάδας, αλλά και καλλιτεχνικό γεγονός με σημαντικό διεθνή αντίκτυπο, διοργανώθηκε για πρώτη φορά σαν σήμερα πριν από 63 χρόνια.

Το 1ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης διοργανώθηκε ως 1η Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου στις 20-26 Σεπτεμβρίου 1960, στον κινηματογράφο Ολύμπιον.

Αν το ποσοστό των νέων παραγωγών ήταν ισχνό («Μια του κλέφτη» του Δημήτρη Ιωαννόπουλου, «Το ποτάμι» του Νίκου Κούνδουρου, «Έγκλημα στα παρασκήνια» του Ντίνου Κατσουρίδη και «Μανταλένα» του Ντίνου Δημόπουλου), το γεγονός δεν εμπόδισε να διεξαχθεί το φεστιβάλ ή καλύτερα η «γενική δοκιμή», όπως χαρακτηρίστηκε, ενός μελλοντικού θεσμού, με επισημότητα και την παρουσία όλης της καλλιτεχνικής αφρόκρεμας της εποχής.

Αδιαμφισβήτητη πρωταγωνίστρια η ανατέλλουσα σταρ, ήδη δημοφιλής Αλίκη Βουγιουκλάκη, που απέσπασε και το βραβείο Α' γυναικείου ρόλου για τη «Μανταλένα».

Πολλές δεκαετίες και αμέτρητα φιλμ αργότερα, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης φτάνει στην 64η διοργάνωσή του, η οποία θα πραγματοποιηθεί φέτος από τις 2 έως τις 12 Νοεμβρίου.

Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: Η διαδρομή στον χρόνο

Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης είναι ο σημαντικότερος κινηματογραφικός θεσμός της χώρας. Ιδρύθηκε το 1960 και δίνει έμφαση στον ανεξάρτητο κινηματογράφο και τους ανερχόμενους δημιουργούς απ’ όλον τον κόσμο. Αποτελεί ζωτικής σημασίας πλατφόρμα για σκηνοθέτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Εκατοντάδες Έλληνες και ξένοι προσκεκλημένοι, μεταξύ των οποίων μεγάλα ονόματα του διεθνούς κινηματογράφου, έχουν επισκεφθεί το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Ο οργανισμός πραγματοποιεί κάθε χρόνο δύο διοργανώσεις: το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης που πραγματοποιείται κάθε Νοέμβριο και το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης που λαμβάνει χώρα κάθε Μάρτιο. Η ετήσια δραστηριότητα του οργανισμού περιλαμβάνει επίσης το Μουσείο Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, τη λειτουργία τεσσάρων κινηματογραφικών αιθουσών με προβολές και αφιερώματα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, καθώς και εκπαιδευτικά προγράμματα.

Ξεκίνησε ως εθνικό φεστιβάλ το 1960 με την επωνυμία «Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου» με πρωτοβουλία του Παύλου Ζάννα. Με αφορμή τον εορτασμό των 25 χρόνων λειτουργίας της, η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης διοργανώνει σειρά πολιτιστικών εκδηλώσεων για τον κινηματογράφο στη Θεσσαλονίκη, σε συνεργασία με την Κινηματογραφική Λέσχη της Μακεδονικής Καλλιτεχνικής Εταιρείας «Τέχνη».

Η πρώτη διοργάνωση πραγματοποιήθηκε από τις 20 έως τις 26 Σεπτεμβρίου 1960. Εγκαινιάστηκε επίσημα στις 20 Σεπτεμβρίου 1960, στο κινηματοθέατρο Ολύμπιον, από τον υπουργό Βιομηχανίας Νικόλαο Μάρτη που είχε την εποπτεία του θεσμού.

Λίγους μήνες νωρίτερα, τον Μάρτιο του 1960, ο Παύλος Ζάννας, πρόεδρος της Κινηματογραφικής Λέσχης της «Τέχνης», είχε υποβάλει σχετικό υπόμνημα στη ΔΕΘ, στο οποίο προτεινόταν η καθιέρωση ελληνικού και διεθνούς φεστιβάλ, το οποίο θα αποτελέσει «την καλύτερη διεθνή προβολή της κινηματογραφικής τέχνης». Το βραβείο σκηνοθεσίας αποσπά ο Νίκος Κούνδουρος για την ταινία Το Ποτάμι.

Το 1966 μετονομάστηκε σε «Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου» και λειτούργησε ως εθνικό φεστιβάλ έως το 1991. Το 1992, κατά την 33η διοργάνωσή του, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης διεθνοποιείται ενώ πρόεδρος του Φεστιβάλ ορίζεται ο σκηνοθέτης Θόδωρος Αγγελόπουλος.

Τα μεγάλα πρόσωπα του παγκόσμιου σινεμά που πέρασαν από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Μεταξύ των σημαντικών προσωπικοτήτων του κινηματογράφου που έχουν δώσει το παρών στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης είναι οι: Αμπάς Κιαροστάμι, Ναγκίσα Όσιμα, Νάνι Μορέτι, Μπερνάρντο Μπερτολούτσι, Μανοέλ ντε Ολιβέιρα, Κεν Λόουτς, Ανιές Βαρντά, Μπέλα Ταρ, Τοντ Σόλοντζ, Νούρι Μπιλγκέ Τζεϊλάν, Φράνσις Φορντ Κόπολα, Βιμ Βέντερς, Αλφόνσο Κουαρόν, Όλιβερ Στόουν, Εμίρ Κουστουρίτσα, Φατίχ Ακίν, Βέρνερ Χέρτζογκ, Τακέσι Κιτάνο, Μάικλ Γουιντερμπότομ, Άκι Καουρισμάκι, Τζιμ Τζάρμους, Αλεξάντερ Πέιν, Λούι Ψυχογιός, Τζον Γουότερς, Κατρίν Ντενέβ, Χάρβεϊ Καϊτέλ, Φέι Ντάναγουεϊ, Ιζαμπέλ Ιπέρ, Τζον Μάλκοβιτς, Γουίλεμ Ντεφόε, Σαμ Ρόκγουελ, Ζαν Μαρκ Μπαρ, Σαρλότ Γκενσμπούρ, καθώς και άλλοι.

Το 2022 πραγματοποιήθηκε το Evia Film Project, το οποίο αποτελεί τον τρίτο πόλο δράσεων του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης μετά το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης τον Νοέμβριο και το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης τον Μάρτιο. Στόχος του είναι η ανάδειξη της Βόρειας Εύβοιας, μιας περιοχής που έχει πληγεί βαθιά από τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2021, σε παγκόσμιο κέντρο για το green cinema.

Τι θα δούμε στο 64^ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Ανατρεπτικοί και αγαπημένοι δημιουργοί, πρωτότυπα αφιερώματα, ταινίες από όλο τον κόσμο, μοναδικές ταινίες VR, οι καλύτερες ελληνικές παραγωγές, συναρπαστικά podcast, κινηματογραφικές εκπλήξεις, η δυναμική Αγορά του Φεστιβάλ μάς περιμένουν στο 64ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το οποίο θα πραγματοποιηθεί από τις 2 έως τις 12 Νοεμβρίου 2023.

Φέτος το Φεστιβάλ διοργανώνει ένα μεγάλο αφιέρωμα στα φαντάσματα, φέρνοντας στο προσκήνιο ένα από τα πιο δυνατά σύμβολα στην ιστορία του κόσμου και του σινεμά. Στο αφιέρωμα θα πρωταγωνιστήσουν φαντάσματα αόρατα αλλά και ορατά, τρομακτικά αλλά και οικεία, πραγματικά αλλά και αλληγορικά.

Το αφιέρωμα επιμελείται ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Νέας Υόρκης και διεθνούς φήμης κριτικός κινηματογράφου, Ντένις Λιμ, ως guest curator.

Το αφιέρωμα εμπνέει και την μεγάλη εικαστική έκθεση της 64ης διοργάνωσης. Το Φεστιβάλ επανασχεδιάζει την καθιερωμένη του έκθεση με μία νέα επιμελητική γραμμή που κινείται σε διαφορετική κατεύθυνση και κρύβει πολλές εκπλήξεις.

Επίσης, η καθιερωμένη δίγλωσση ειδική θεματική έκδοση του Φεστιβάλ είναι φέτος αφιερωμένη στα φαντάσματα και θα περιλαμβάνει κείμενα και αναλύσεις από θεωρητικούς του σινεμά και δημιουργούς, ένα επιμελητικό κείμενο από τον ίδιο τον Ντένις Λιμ, καθώς και παρουσίαση των ταινιών του αφιερώματος.

Το Meet the Neighbors αναβαθμίζεται, διευρύνεται και θα περιλαμβάνει Διαγωνιστικό τμήμα με νέα βραβεία και ενισχυμένα χρηματικά έπαθλα. Στο τμήμα προστίθεται το σύμβολο +, καθώς θα περιλαμβάνει πια και τις 36 χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, στις οποίες απευθύνεται η Αγορά.

Ταυτόχρονα, το Balkan Survey ανανεώνεται, διευρύνεται στις 36 χώρες του Meet the Neighbors+ και μετονομάζεται σε Survey Expanded. Κάθε χρόνο θα έχει θεματικό χαρακτήρα και θα επιχειρεί να χαρτογραφήσει και να αναδείξει κινηματογραφικά και καλλιτεχνικά ρεύματα, κοινωνικά και γεωπολιτικά ζητήματα και να ανακαλύψει τις πιο πρωτοποριακές, καινοτόμες και δημιουργικές φωνές της περιοχής.

Ο πρώτος θεματικός προσανατολισμός του Survey Expanded θα έχει τίτλο Reflections of Topos και θα ιχνηλατεί όψεις της Νοτιοανατολικής Ευρώπης ως γεωγραφικού και συμβολικού τόπου, όπως εγγράφονται στο έργο μιας ανερχόμενης, δυναμικής γενιάς καλλιτεχνών. Σύμβουλοί του για φέτος θα είναι ο σκηνοθέτης, εικαστικός και θεωρητικός της κινούμενης εικόνας Κοκέν Έργκουν και ο σκηνοθέτης Νεριτάν Ζιντζιρία.

Το 64ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης τιμά τον Νίκο Περάκη, μια από τις πιο ξεχωριστές και τολμηρές φωνές του σύγχρονου ελληνικού σινεμά, με την απονομή Χρυσού Αλέξανδρου για το σύνολο της προσφοράς του στον κινηματογράφο. Παράλληλα, διοργανώνει ένα αφιέρωμα που περιλαμβάνει πέντε ταινίες που αναδεικνύουν το σπουδαίο του έργο τόσο ως σκηνοθέτη όσο και ως production designer.

Στο αφιέρωμα θα προβληθούν τέσσερις ταινίες του Νίκου Περάκη από διαφορετικές περιόδους της κινηματογραφικής του πορείας (Bomber & Paganini, Άρπα Colla, BIOS + Πολιτεία, Ψυχραιμία), αλλά και το εμβληματικό Ταμπούρλο, το οποίο ρίχνει φως στη δουλειά του ως production designer.

Τα πόστερ του φετινού Φεστιβάλ Κινηματογράφου από τον Βασίλη Σελιμά

Τα πόστερ του φεστιβάλ υπογράφει φέτος ο εικαστικός καλλιτέχνης Βασίλης Σελιμάς. Ένα παιδί, σύμβολο ελπίδας, βρίσκεται σε ένα δωμάτιο όπου περιβάλλεται από σκηνικά αντικείμενα. Αιωρούνται γύρω του, δημιουργώντας ένα παράξενο κινηματογραφικό σύμπαν στο οποίο κατοικούν πλάσματα μαγικά, φαντάσματα και άπιαστες ιδέες.

Το παιδί αντικατοπτρίζει όλα εκείνα που έχουμε ξεχάσει ότι κάποτε υπήρξαμε. Με καταβολές από τον μαγικό ρεαλισμό, οι αφίσες του Φεστιβάλ μάς καλούν να εξερευνήσουμε τα πάντα από την αρχή, μέσα από το βλέμμα ενός παιδιού.

Επιπλέον, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης θα υποδεχθεί την αγαπημένη ερμηνεύτρια όλης της Ελλάδας, την κορυφαία δημιουργό Χάρις Αλεξίου, ως ambassador της Αγοράς, του αναπτυξιακού τμήματος του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Ο τρόπος με τον οποίο η Χάρις Αλεξίου, αφού κατέκτησε την κορυφή του ελληνικού τραγουδιού, στη συνέχεια άλλαξε πορεία και εντυπωσίασε το κοινό με τις ερμηνευτικές της ικανότητες, συγκινεί και εμπνέει. Το Φεστιβάλ, το οποίο εδώ και χρόνια διερευνά τις σχέσεις μεταξύ τεχνών και ανοίγει δημιουργικούς διαλόγους, όπως συνέβη πέρυσι με το Agora Series, δεν θα μπορούσε να σκεφτεί πιο ιδανική ambassador για την 64η διοργάνωση. Μέσα από τον νέο αυτό ρόλο, η καταξιωμένη ελληνίδα δημιουργός θα προωθήσει τις σημαντικές διεργασίες μέσα από τις οποίες προκύπτει το σινεμά του αύριο και θα αναδείξει τον σημαντικό ρόλο της Αγοράς στη δημιουργική διαδικασία.

Ευχαριστούμε το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης για την ευγενική παραχώρηση του φωτογραφικού υλικού του αφιερώματος