Αποστόλης Αρτινός: Η ευθραυστότητα προσδίδει μια δυναμικότητα στα κεραμικά

Ποια είναι η σχέση του κεραμίστα με το βασικό υλικό της δημιουργικότητάς του, τον πηλό; Πόσο ολοκληρωτική είναι αυτή η σχέση; Αυτό είναι το αντικείμενο της έκθεσης «muddy mood»στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη, σε επιμέλεια Αποστόλη Αρτινού. Πρόκειται για μια ομαδική έκθεση που συγκεντρώνει πάνω από σαράντα έργα από 13 Έλληνες καλλιτέχνες, αφιερωμένη αποκλειστικά στην τέχνη της κεραμικής. Όπως μαρτυρά και ο τίτλος της, η πρακτική της κεραμικής έχει κάτι το παιγνιώδες, καθώς κάθε κίνηση αποκαλύπτει μορφές. «Υπάρχει κάτι παραληρηματικό στη πρακτική του κεραμίστα, μια οργιαστική μέθεξη, μια παιγνιώδης σχέση με το υλικό, που διαθέτει μορφές και αινίγματα. Ο εύπλαστος πηλός αφήνεται στις χειρονομίες του κεραμίστα, αλλά και τ’ αντίστροφο. Κι οι δυο εγκαταλείπονται σε μια διττή κίνηση, που εκ-φέρει το έργο». Εκείνο που απομένει για τον καλλιτέχνη, ώστε να συνεχίσει αυτό το «παιχνίδι», είναι να διευρύνει αυτές τις μορφές. Και αυτό καθιστά το παιχνίδι συναρπαστικό. Γιατί δεν έχει τέλος, δίνοντας στους καλλιτέχνες ένα τεράστιο εύρος δημιουργικών δυνατοτήτων. 

Αποστόλης Αρτινός: Συνέντευξη για την έκθεση «muddy mood» στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη

Πώς έγινε η επιλογή των καλλιτεχνών; Προσπαθήσατε να έχετε μια αντιπροσώπευση από διάφορες γενιές για να δούμε και διαφορετικές ματιές πάνω στην κεραμική; Είναι όλοι καλλιτέχνες με τους οποίες έχετε ξανασυνεργαστεί και στο παρελθόν σε ατομικές ή ομαδικές εκθέσεις;
Δεν είναι μια ακαδημαϊκή έκθεση, υπάρχει βεβαίως μια αντιπροσώπευση τάσεων, μιας και μιλάμε για ομαδική έκθεση, αλλά η επιλογή έγινε με καθαρά υποκειμενικά κριτήρια, είναι καλλιτέχνες που αγαπώ, αγαπώ τη δουλειά τους, έχω συνεργαστεί ξανά στο παρελθόν, και μαζί φιλοτεχνούμε, χρόνια τώρα, μια διαλεκτική σχέση.

Πέρα από τον πηλό, που είναι το βασικό υλικό των κεραμικών, τι άλλα υλικά θα δούμε να έρχονται σε επαφή με τον πηλό σε αυτήν την έκθεση;
Είναι κυρίως κεραμικά βεβαίως, κεραμικά γλυπτά, μιας και αναφερόμαστε σε κεραμική εικαστικών καλλιτεχνών. Κάθε φορά που μιλάω για κεραμική κάνω πάντα αυτές τις διακρίσεις: υπάρχει η παραδοσιακή αγγειοπλαστική, που τώρα πλέον σχεδόν δεν υπάρχει, το studio pottery, και η εικαστική κεραμική, που εδώ μας απασχολεί. Στην έκθεση όμως ο επισκέπτης θα δει και ζωγραφικά έργα με απεικονίσεις κεραμικών αντικειμένων.

Πώς διαχειρίζεστε αυτά τα έργα και γιατί επιλέγετε ζωγραφικά έργα σε μια έκθεση κεραμικής; 
Θέλαμε να υπάρχουν και επιτοίχια έργα, κι όχι μόνο έργα σε βάθρα μέσα στο χώρο. Υπάρχουν λοιπόν κάποια επιτοίχια κεραμικά έργα, και υπάρχουν και ζωγραφικές απεικονίσεις κεραμικών αντικειμένων, όπως σας προανέφερα. 

Πόσα έργα θα δούμε περίπου στην έκθεση; Μπορείτε να μας τα περιγράψετε;
Οι καλλιτέχνες της έκθεσης είναι δεκατρείς και τα έργα τους πάνω από σαράντα.Ας αρχίσουμε απ' τα βάζα της Βανέσσας Αναστασοπούλου που υπομνηματίζουν την ίδια την ευθραυστότητα, που επικάθεται σαν τέφρα πάνω στις δόξες της ζωής. Το μυσταγωγικό γλυπτό της Ναταλίας Μαντά, που έρχεται από ένα συμβολοποιημένο σύμπαν ολότελα δικό της. Πάνω σε μια υπερμεγέθη κανάτα, και σ’ ένα χέρι με διαστάσεις που υπερβαίνουν το φυσιολογικό ανθρώπινο μέγεθος, ο Χρήστος Δεληδήμος, ενσωματώνει ανάγλυφα στοιχεία που διακρίνονται για την αμφισημία τους και παραπέμπουν σε τελετουργικά αντικείμενα ξεχασμένων παγανιστικών λατρειών. Πόδια αρπακτικών πτηνών αναγνωρίζονται στα κεραμικά έργα της Μάρως Μιχαλακάκου, το ένα της έργο έχει την ονομασία Lovers, κι είναι ένα σχόλιο πάνω στην επιθυμία και στο α-δύνατο της σχέσης. Τα σχέδια του Δημήτρη Νεβεσκιώτη, απ’ την οθόνη του υπολογιστή του που αποτυπώνονται πάνω στην κεραμική επιφάνεια των βάζων του, μαρτυρώντας μια νέα ανθεκτικότητα, αυτή της ψηφιακής γραφής που υπερέχει. Τα βάζα του Γιώργου Τσεριώνη, με τις ρευστές τους φόρμες, που προσδιορίζονται και πέραν της ταυτότητάς τους. Οι θραυσματικές συνθέσεις της Αλίκης Παλάσκα, με τις ανορθόδοξες συγκολλήσεις και τις αντεστραμμένες αναπαραστάσεις τους, και οι απεικονίσεις δυτικών διακοσμητικών κεραμικών στα διαφανή πέπλα της ζωγραφικής του Βασίλη Ζωγράφου. Στα κεραμικά γλυπτά του Διονύση Καβαλλιεράτου, με χιούμορ και κριτική διάθεση, εικονογραφούνται περιθωριακοί, αλλά κι εμβληματικοί, κατά κάποιον τρόπο, χαρακτήρες του σύγχρονου κόσμου μας. Κι οι μορφές των κεραμικών γλυπτών του Κωνσταντίνου Λαδιανού που μοιάζουν σαν να εξέρχονται απ’ τα ζωγραφικά του έργα και να αναλαμβάνουν στην τρίτη τους διάσταση μια νέα αφηγηματική πρόκληση. Οι κεραμικοί πίνακες του Βασίλη Παπαγεωργίου, που εμφορούνται από ζωγραφικές ατμόσφαιρες που αναλαμβάνει όμως εδώ το ίδιο το σώμα του πηλού. Τα κεραμικά γλυπτά του Νίκου Τρανού, αρχετυπικές κατασκευές που αναπτύσσονται τμηματικά προς τον ουρανό, ή μήπως έρχονται απ’ αυτόν; Κι επίσης οι επιτοίχιες κεραμικές απεικονίσεις του Διονύση Χριστοφιλογιάννη, που έρχονται απ’ την εικονοποιία μιας απροσδιόριστης, αλλά μαζί κι οικείας παράδοσης. Όλα αυτά κάτι σημαίνουν, κι όλα μαζί πάλι κάτι αποκρύπτουν, αυτή η μυστική γλώσσα της τέχνης.

Πόσο εύθραυστα και εύπλαστα είναι τα κεραμικά ως έργα τέχνης; Πόσο ανοιχτά είναι σε «μεταμορφώσεις» σε διαφορετικά έργα;
Όσο εύπλαστος είναι ο πηλός τόσο δύσκολα είναι τα έργα του. Τα ατυχήματα είναι μια συνηθισμένη κατάσταση, έπειτα αυτό που θα βγει απ’ το φούρνο μπορεί και να είναι ένα άλλο έργο και πολλές φορές μπορεί και να μην είναι έργο, να ’ναι μιαν ακόμη αποτυχία. Κι είναι πάντα εύθραυστα αντικείμενα. Στην έκθεση υπάρχει ένα έργο με τριχίδια πηλού, σπάνε με το παραμικρό άγγιγμα, αλλά αυτή η ευθραυστότητα δίνει στα έργα αυτά κι έναν δυνατό χαρακτήρα, όπως ακριβώς συμβαίνει και στη ζωή…

Μετά τη συγκεκριμένη έκθεση στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη, ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας;
Πάλι στη Ζουμπουλάκη θα επιμεληθώ αρχές Οκτωβρίου την νέα ατομική έκθεση του Δημήτρη Εφέογλου και προς το τέλος του ίδιου μήνα θα επιμεληθώ στο TAF μια ομαδική έκθεση με θέμα το ζωομορφισμό.

Πέρα από επιμελητής εκθέσεων είστε και συγγραφέας. Πώς μοιράζετε τον χρόνο σας ανάμεσα σε τέχνη και λογοτεχνία;
Γράφοντας για μια έκθεση κάνω το δικό μου έργο, γράφω για τη τέχνη. Τα κείμενά μου είναι πάντα στα όρια θεωρίας και λογοτεχνίας. Η θεωρία μου είναι ποιητική και η λογοτεχνία μου στοχαστική. Κάνω το ίδιο πράγμα με διαφορετικές αφορμές, ή έτσι νομίζω τουλάχιστον.

Δείτε περισσότερες πληροφορίες για την έκθεση «muddy mood» στο City guide της Athens Voice