Από πολύ νωρίς κι από πολύ νέος, ο κ. Διαμαντής Φλωράκης (γεν. 1935) βίωσε καταστάσεις πολύ δύσκολες, από τις οποίες ωστόσο του γεννήθηκε μια βαθύτατη πίστη, ή μάλλον ελπίδα, για τη δυνατότητα του μικρού ανθρώπου ν’ αντισταθεί στην προκαθορισμένη δομή του (που είναι αποτέλεσμα εκατομμυρίων ετών κοσμικής εξέλιξης) και να μπορέσει να πετύχει μια κάποια προσωπική απελευθέρωση.
Ένα τέτοιο παράδειγμα καταστάσεων υπήρξε η στρατιωτική του θητεία κατά τη σκληρή δεκαετία του ’50, στην οποία πέρασε συνθήκες άγριας προσωπικής απομόνωσης (τρομοκρατία, απειλές, προσβολές, κίνδυνος για τη ζωή του) κι όμως, από ένα συνδυασμό τύχης και διαφορετικής ερμηνείας των πραγμάτων διέφυγε αλώβητος και αξιοπρεπής. Στα χρόνια περίπου που ο Σαρτρ και ο Καμί ξεδίπλωναν τις κατευθύνσεις αυτού που ονομάστηκε «υπαρξισμός» και που (λαθεμένα, κατά τη γνώμη μου), τους έβαλε στο ίδιο τσουβάλι, ο νεαρός Φλωράκης ζούσε το δικό του ιδιότυπο υπαρξισμό στην τοπική βαλκανική γωνίτσα.
Ο κ. Διαμαντής Φλωράκης έγινε συγγραφέας, κατά κύριο λόγο επιστημονικής φαντασίας, ένας από τους πρωτοπόρους του είδους στην Ελλάδα, αλλά με γερό φιλοσοφικό υπόβαθρο, και μάλιστα δικό του, όχι αντιγραμμένο. Σ’ όλη του τη συγγραφική πορεία βρήκε και ανέπτυξε συγγραφικές ιδέες, στόχεψε και ξαστόχησε, τιμήθηκε και λοιδορήθηκε, έλαμψε και ξεχάστηκε, πέτυχε και απέτυχε – και ξαναέλαμψε.
Δεν πλούτισε, δεν θεωρήθηκε πρώτο όνομα (σιγά μην το ένοιαξε, βέβαια), αλλά δεν το έβαλε και κάτω. Ούτε στεγάστηκε σε γενικότερες βεβαιότητες, όπως τα κόμματα, οι θρησκείες, οι στρατευμένες ιδεολογίες, οι φάλαγγες γενικά. Πάντοτε πρόβαλλε, φανερά ή όχι, αυτή την υπαρξιακή αγωνία του ανθρώπου, μέσα από κάποιο ιδιότυπο είδος προσωπικής μεταφυσικής που καταφέρνει και τον ορθώνει ενάντια στην όποια καταπιεστική δομή, φέρνοντάς τον σ’ επαφή με τον άλλο άνθρωπο που επίσης αγωνιά, σ’ ένα πλαίσιο μιας «φλωρακικής αναρχίας του πνεύματος», αν νομιμοποιούμαι να το πω έτσι.
Ταυτόχρονα, τις τελευταίες δεκαετίες αξιοποιούσε όλο και περισσότερο τις δυνατότητες του διαδικτύου: όλα του τα βιβλία κυκλοφορούν ελεύθερα στο ίντερνετ και δοκιμάζονται από τους υποψήφιους αναγνώστες και αναγνώστριες. Πληκτρολογείς απλά τ’ όνομά του και βρίσκεις τα πάντα. Κι εφόσον η ηλεκτρονική «πρόγευση» είναι ικανοποιητική, τότε ο/η κάθε ενδιαφερόμενος/η μπορεί ν’ αγοράσει το βιβλίο και σε φυσική μορφή (κεντρική διάθεση Αχιλλέας Σίμος, 2103831450).
Τώρα, ο κ. Φλωράκης έβγαλε το πολλοστό βιβλίο του, ένα θεατρικό έργο με μότο «Ακόμα και οι ‘“ένοχοι” ανάμεσά μας υπήρξαν αθώοι». Ο πλήρης τίτλος είναι «Μια συνέντευξη (Ή ένας μαραθώνιος στοχασμού)» και αποκαλείται «Διαδραστικό θέατρο». Είναι πράγματι διαδραστικό, γιατί αποτελεί work in progress, έργο σε εξέλιξη, έτσι ώστε κάθε φορά που ανεβάζεται να μπορεί ν’ αποκτά και διαφορετική μορφή, με πρόσθεση στοιχείων ανάλογα με την παράσταση, για να μην πω και ανάλογα με τη θέαση και τη σκέτη ανάγνωση. Θελκτικό, έτσι δεν είναι; Κι όμως το πετυχαίνει.
Αναρωτιέμαι: υπάρχουν τόσοι θίασοι, άπειροι θίασοι στην Αθήνα της κρίσης, που ανεβάζουν σχεδόν τα πάντα στις μέρες μας, τόσοι σκηνοθέτες, τόσοι ηθοποιοί: θα βρεθεί έστω κι ένας να ενδιαφερθεί για το μήνυμα που στέλνει ένας χαλκέντερος υπερήλικας συγγραφέας προς όποιον/α είναι διατεθειμένος/η να τον ακούσει έστω για λίγο; Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν ούτε φυσικά μπορεί το θέατρο να τις δώσει. Αλλά ένα τέτοιο έργο, ανοιχτό ανάλογα με το επιθυμητό ανέβασμα και επομένως μη βαρυνόμενο με διδακτισμό, μπορεί να δώσει στιγμιαία παρηγοριά μέσα στην κατά Σεφέρη «κοσμική παγερή μοναξιά» (στο «Πάντα πλήρη θεών», γράφω από μνήμης), κατάσταση όπου κάθε άνθρωπος (λόγω του «σχεδιασμού» ή της διαμόρφωσής του) νιώθει – με κίνδυνο να συντριβεί.
Αυτή η παρηγοριά για την αποφυγή της συντριβής είναι μια σπουδαία λειτουργία της τέχνης, η παραμυθητική εννοώ – πάντα ήταν. Ο κ. Φλωράκης το ξέρει πολύ καλά και το ασκεί όσο γίνεται καλύτερα. Το θέμα είναι να το μάθουν και οι θεατές.
Τι μας είπε για τα ιστορικά γεγονότα και τη σχέση τους με το σήμερα, τους ακίνητους ταξιδιώτες και την παράσταση «Ματαρόα στον ορίζοντα» στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ
10°
