Φώφη Γεννηματά: Όσα μας μαθαίνει ένας γενναίος άνθρωπος

Χθες σοκαριστήκαμε όλοι με τον θάνατο της Φώφης Γεννηματά. Γιατί δεν το περιμέναμε. Γιατί η μάχη με την αρρώστια δόθηκε σιωπηλά, ιδιωτικά, με γενναιότητα. Η μάχη με τον καρκίνο –όπως συνηθίζουμε να λέμε– που την είχε κερδίσει πριν από 12 χρόνια, και που την είχαν χάσει οι γονείς της, πολύ νωρίς κι εκείνοι, με απόσταση 7 μηνών ο ένας από τον άλλο. Προτιμούμε να φανταζόμαστε ότι, όταν δίνουν μάχες νέοι, γενναίοι άνθρωποι, τις κερδίζουν, άλλωστε είχαν περάσει μόνο λίγες μέρες από τότε που την είδαμε ακμαία στην τελευταία της ομιλία – τώρα μαθαίνουμε ότι πάλευε να συνεχίσει όσο πιο πολύ μπορούσε, με όλες της τις δυνάμεις.

Σοκαριστήκαμε επειδή κάθε φορά που ένας νέος άνθρωπος πεθαίνει μοιάζει άδικο πολύ – και δεν συζητάμε πόσο δυσβάστακτο είναι για τους οικείους. Κι αν πολλοί φεύγουν κάθε μέρα από τη ζωή, όταν πρόκειται για ένα δημόσιο πρόσωπο, το πένθος μάς ακουμπάει όλους, ή σχεδόν. Επειδή με τα δημόσια πρόσωπα φτιάχνουμε μια οικειότητα, είναι κομμάτι της ζωής μας, των παραστάσεών μας, τους θεωρούμε δεδομένους, ότι είναι και θα είναι εκεί, στην οθόνη της τηλεόρασης, στις φωτογραφίες των νιούσρουμ. Και ενίοτε κάνουμε προβολές. 

Χθες στενοχωρηθήκαμε. Όσοι την γνώριζαν είπαν πως ήταν ένας πολύ ζεστός, γενναιόδωρος άνθρωπος, πάντοτε χαμογελαστός, ότι πάντα αντιμετώπιζε τους άλλους με σεβασμό. Και όλα τα δάκρυα, οι αγκαλιές στη Βουλή, η συντριβή και η συγκίνηση, οι στενάχωρες κουβέντες που ανταλλάξαμε, πρώτη φορά έμοιαζαν τόσο πολλά και τόσο ειλικρινή.

Ίσως γιατί ο τρόπος που ο κάθε άνθρωπος δίνει τις προσωπικές του μάχες τον καθορίζει συνολικά. Γιατί τότε φαίνεται το ήθος του, η εσωτερική του δύναμη – και, όπως λένε, οι άνθρωποι πεθαίνουν όπως ζουν. Χθες την είδαμε σε αφιερώματα από παλιότερες και πρόσφατες συνεντεύξεις, είδαμε αυτό το πιο ιδιωτικό κομμάτι, και αυτό κρατάμε πιο πολύ, γιατί είναι το ανθρώπινο πρόσωπο που μας αφορά όταν μιλάμε για τη ζωή και για τον θάνατο.

Ήρθε αντιμέτωπη με τον καρκίνο των πιο αγαπημένων της, όταν ακόμα δεν λέγαμε τη λέξη. Και όταν έμαθε ότι έπασχε και η ίδια, την ακούσαμε να λέει πόσο τρομοκρατήθηκε στην ιδέα ότι θα αφήσει μόνα τα παιδιά της που με τόσο κόπο απέκτησε, πως δεν θα γνώριζαν το χάδι της. Ποια γυναίκα δεν ταυτίζεται με αυτό το συναίσθημα, ποια μάνα δεν έχει λυγίσει και μόνο στη σκέψη; Ποιος δεν θα ταυτιστεί με αυτό που είπε στον τηλεοπτικό φακό, που ήταν βίωμα και απόφασή της, ότι δεν γίνεται να ζεις μέσα στον φόβο; Και πόσες γυναίκες δεν θα είδαν στο πρόσωπό της μια γυναίκα που πίστεψε ότι αξίζει όσο ένας άνδρας να κατακτήσει αξιώματα, να γίνει υπερνομάρχης, υπουργός, πρόεδρος κόμματος; Αντιπαρατέθηκε στον σεξισμό εμπράκτως, όταν η λέξη αυτή δεν υπήρχε καν στο λεξιλόγιό μας. Και αν συχνά τις κατακτήσεις των άλλων τις θεωρούμε δεδομένες γιατί φτιάχνουν κεκτημένα, ας αναλογιστούμε πόσο κουράγιο, πόση δύναμη και πίστη στον εαυτό της χρειαζόταν μια γυναίκα πριν από 20 χρόνια για να σταθεί σε έναν ανδροκρατούμενο, ενίοτε τοξικό κόσμο, όπως αυτός της πολιτικής.

Τέλος, βγαίνοντας μπροστά και δημοσιοποιώντας το πρόβλημα της υγείας της, σε πόσους συμπάσχοντες δεν έδωσε κουράγιο; Πόσοι δεν ήρθαν κοντά της ακούγοντάς τη να μιλάει ανοιχτά για τον καρκίνο, ότι κανείς δεν πρέπει να ντρέπεται, να λυγίζει, αλλά να δίνει με όλες του τις δυνάμεις τη μάχη του; Και πόσοι δεν άντλησαν από το δίδαγμά της ότι η ζωή συνεχίζεται, ότι μαθαίνεις να ζεις με ό,τι έρχεται, να το αντιμετωπίζεις και να προχωράς; Αυτό έκανε εκείνη.

Για όλους αυτούς τους λόγους ήταν γενναία, όπως λένε όλοι όσοι τη γνώρισαν προσωπικά. Οι περισσότεροι από εμάς το μάθαμε εκ των υστέρων, γιατί ο δημόσιος βίος της ήταν καλά ξεχωρισμένος από τον ιδιωτικό – αν και ο δεύτερος εξίσου, αν όχι πιο σημαντικός, από τον πρώτο. Είναι πολλά όσα βρήκαμε για να ταυτιστούμε μαζί της, ίσως για αυτό ήταν ειλικρινές το πένθος μας για τον άδικο, πρόωρο χαμό της. Θα τη θυμόμαστε και όσοι δεν τη γνωρίσαμε, γιατί πάντοτε έχουμε ανάγκη από παραδείγματα ζωής.

---

Y.Γ. Στην ανάρτησή του στο Φέισμπουκ ο Ηλίας Μόσιαλος λέει κάτι πολύ σημαντικό. Χθες, ημέρα του θανάτου της Φ.Γ., ήταν η παγκόσμια ημέρα κατά του καρκίνο του μαστού, και ξέρουμε πόσο σημαντική είναι η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση στις περισσότερες μορφές καρκίνου. Και ωραία όλα όσα λέμε, αλλά πόσο πιο ουσιαστικό δεν θα ήταν να φτιαχνόταν στη μνήμη της από την πολιτεία κάτι που λείπει, κάτι που θα βοηθούσε πολλές γυναίκες, και πολλούς ανθρώπους, να προλάβουν την αρρώστια. Ένας θεσμός που μπορεί να σώσει πολλούς ή να τους βοηθήσει να την αντιμετωπίσουν. Γιατί τώρα, ο καθένας που του συμβαίνει, και μπορεί να είναι ο οποιοσδήποτε από εμάς, νιώθει και είναι μόνος.

«Η δημόσια ζωή της χώρας είναι πολύ φτωχότερη από σήμερα. Δεν αναφέρομαι στην πολιτική μόνο, γιατί η Φώφη Γεννηματά δίδαξε ευρύτερα τι σημαίνει να είσαι όχι μόνο σημαντική πολιτικός αλλά και αξιοπρεπής και γενναία γυναίκα. Ως το τέλος.

Η πολιτεία πρέπει επιτέλους να θεσπίσει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα για την πρόληψη, έγκαιρη διάγνωση και αποτελεσματική αντιμετώπιση του καρκίνου και να το ονομάσει “Φώφη Γεννηματά”».