Όταν ο μακαρίτης Roger Ebert, ο διασημότερος κινηματογραφικός κριτικός στον κόσμο για τις δύο τελευταίες δεκαετίες της ζωής του, υποστήριξε ότι τα videogames δεν θα μπορέσουν ποτέ να λογαριαστούν ως τέχνη έλαβε πάνω από πέντε χιλιάδες αρνητικά σχόλια ως αντίδραση στην, μάλλον αφελή, διακήρυξή του. Σε ακόλουθο κείμενο με το οποίο απαντά στα σχόλια και απρόθυμα μισοανακαλεί, αναφέρει πως στα αμέτρητα παραδείγματα παιχνιδιών που, σύμφωνα με τους αναγνώστες του, πληρούν τις προυποθέσεις του ορισμού, ένας τίτλος εμφανιζόταν συχνότερα από οποιονδήποτε άλλο: το Shadow of the Colossus. Το αριστούργημα του Fumito Ueda δεν ήταν καν καινούργιο όταν ξέσπασε η ιστορική online διαμάχη – τα πέντε χρόνια που μεσολάβησαν από την κυκλοφορία του ως τους διαξιφισμούς του Ebert με το κοινό του, αντιστοιχούν σε δεκαετίες για έναν χώρο που κινείται με τέτοιους ρυθμούς που τίτλος που κυκλοφόρησε τον Φεβρουάριο έχει ξεχαστεί ως τον Απρίλη.
Για ένα έργο που ήταν, είναι και θα παραμείνει σημείο αναφοράς στην ιστορία του μέσου δεν χρειάζεται να μασάω τα λόγια μου: το Shadow of the Colossus παραμένει, 13 χρόνια μετά την πρώτη κυκλοφορία του για το Playstation 2, το ομορφότερο παιχνίδι που έχω δει ποτέ και μια αξέχαστη εμπειρία που οποιοσδήποτε με απειροελάχιστο ενδιαφέρον για τα videogames πρέπει να ζήσει. Ένας έφηβος (το όνομα του οποίου δε θα μάθουμε ποτέ) εναποθέτει το πτώμα μιας νεαρής κοπέλας στον βωμό ενός αρχαίου ναού σε σιωπηλή ικεσία. Φωνές από αόρατα όντα με άγνωστες προθέσεις του εξηγούν πως για να την φέρει πίσω πρέπει ν'αναζητήσει και να δολοφονήσει τους 16 πέτρινους γίγαντες τα ομοιώματα των οποίων κοσμούν τους τοίχους του ναού. Πρόκειται για τους μοναδικούς κατοίκους αυτού του ερημωμένου σύμπαντος πέρα απ'τον ίδιο, το άλογό του και μια αραιή πανίδα που περιορίζεται σ'αμέριμνα γεράκια και τρομαγμένα σαμιαμίδια.
Ως γνήσιος auteur, ο Ueda έχει διαποτίσει με τις γνωστές θεματικές και αισθητικές εμμονές του την σημαντικότερη δημιουργία του: μια απροσδιόριστη τραγωδία ως σημείο εκκίνησης, μια δύσκολη αλλά και γλυκιά σχέση αλληλεξάρτησης, ένα ταξίδι γεμάτο ηθική αβεβαιότητα και δυσβάσταχτη μοναξιά μέσα στα ερείπια ενός κόσμου κάποτε ήταν ζωντανός. Τα λόγια μετρημένα ώστε ν'αφεθεί χώρος για τη φαντασία του παίκτη να γεμίσει τα κενά και το βάρος της αφήγησης να πέσει στον ήχο και την εικόνα.
Το Shadow of the Colossus παραμένει αξεπέραστο οπτικά γιατί συμπληρώνει την εντυπωσιακή τεχνική αρτιότητα που χαρακτηρίζει τους σύγχρονους ανοιχτούς κόσμους με απόλυτη αισθητική συνοχή, από το πόσο γεωμορφολογικά πειστικός είναι ο κόσμος του, μέχρι την παντελή έλλειψη ενδείξεων στην οθόνη ώστε τίποτα να μη σε αποσπά από την μελαγχολική ομορφιά του. Κάθε καρέ του είναι πίνακας, αλλά για να εκτιμήσεις το μεγαλείο της εικόνας του πρέπει να το δεις σε κίνηση: την ουρά του Agro ν'ανεμίζει καθώς καλπάζει μέσα σ'ενα σύννεφο άμμου, τα μικρά ερπετά που σπάνε τη μονοτονία του γρασιδιού καθώς τρέχουν να κρυφτούν και, φυσικά, τους τραγικούς ανταγωνιστές σου ν'αγκομαχούν κάτω από το βάρος μοναχικών αιώνων, να μάχονται με βουβό πείσμα και τελικά, αναπόφευκτα, να υποκύπτουν.
Στις μάχες αυτές, που αποτελούν και τη ραχοκοκκαλιά του παιχνιδιού, εντοπίζεται το δεύτερο στοιχείο που καθιστά το Shadow of the Colossus ανεπανάληπτο: την αίσθηση ενοχής που σου προκαλεί. Στην αρχή αμυδρά, ως ανεπαίσθητο “αλλά” να επισκιάζει τον θριάμβο της πρώτης νικηφόρας μάχης. Σταδιακά όμως θα βιώσεις την απόγνωση των μεγαλοπρεπών πλασμάτων να επιβιώσουν στον τρόπο με τον οποίο πασχίζουν να σε πετάξουν απ'τα πανίσχυρα, δυσκίνητα κορμιά τους. Θα βυθίσεις το σπαθί σου στα τρωτά σημεία τους ξανά και ξανά και θα τα δεις να πέφτουν. Και θα συνειδητοποιήσεις ότι το καθένα τους είναι μοναδικό, προσδίδοντας σε κάθε μία από τις πράξεις βίας σου και την επιπλέον ντροπή του αφανισμού. Κάθε μάχη, όσο συναρπαστική και να είναι, θα σε αφήνει με ένα συναίσθημα θλίψης, χωρίς ούτε μια γραμμή κειμένου να εκβιάζει ή να κατευθύνει την ενοχή σου. Αλλά θα συνεχίσεις την αποστολή σου, δυσκολότερα κάθε φορά, για να φέρεις πίσω την αγαπημένη σου και να ζήσεις έναν από τους συγκλονίστικότερους επιλόγους στην ιστορία των videogames. Τι θα συναντήσεις αφού σκοτώσεις και τον τελευταίο γίγαντα του Shadow of the Colossus, φυσικά, δεν πρόκειται να το αποκαλύψω - θα πρέπει να ματώσεις τα χέρια σου για να το μάθεις.
Τίτλος: Shadow of the Colossus
Εταιρεία Ανάπτυξης: Team Ico/Bluepoing Games
Πλατφόρμα: PS4
Bayonetta I & II
Ούτε συνεννοημένες να ήταν η Sony με τη Nintendo. Δεν μιλάω μόνο για το γεγονός ότι κυκλοφόρησαν με μόλις λίγες μέρες διαφορά τις επανεκδόσεις δύο εκ των κορυφαίων παιχνιδιών της τελευταίας δεκαπενταετίας με τα Shadow of the Colossus και Bayonetta (το τελευταίο μαζί με το, επίσης υπέροχο, sequel του). Αλλά κυρίως για το γεγονός ότι πρόκειται για δύο απόλυτα αντιδιαμετρικούς τίτλους σε κάθε επίπεδο εκτός απ'την αδιαμφισβήτητη ποιότητά τους. Χαμηλοί τόνοι και μελαγχολία μετά από κάθε φόνο στο Colossus; Η έκσταση της μάχης ως ατελείωτο χορευτικό performance στο Bayonetta. Αυστηρά συγκρατημένη παλέτα για ρεαλιστικό αποτέλεσμα και η αισθητική ενότητα ενός οχτάωρου μονοπλάνου στο ένα; Έκρηξη χρωμάτων, καταιγιστικό μοντάζ και οπτικός μαξιμαλισμός για το άλλο. Σιωπηλή περιπλάνηση ο Wanderer; Απανωτές ατάκες, trash talking και πονηρά υποννοούμενα απ'την Umbra Witch.
Ίσως η περιέκτικότερη εικόνα για την παιχνιδιάρικη, σχεδόν πανκ, ασέβεια που χαρακτηρίζει την σειρά της Platinum είναι αυτή με την οποία ξεκινάει το πρώτο παιχνίδι της. Σ'ένα παλιό κοιμητήριο κατά τη διάρκεια καταιγίδας η κάμερα περιφέρεται ανάμεσα στις ταφόπλακες πρωτού εστιάσει συγκεκριμένα σε μία η οποία φαίνεται να ραντίζεται με κάτι παραπάνω απ'τις σταγόνες της βροχής. Καθώς ζουμάρει προς τα έξω, διακρίνουμε τον Enzo, έναν ελεεινό μικροκακοποιό που ακολουθεί δουλοπρεπώς την ηρωίδα μας, ν'ανεβάζει το φερμουάρ του, έχοντας μόλις τελειώσει το κατούρημα. Το όνομα στην ταφόπλακα: Hideki Kamiya, θρύλος της ιαπωνικής βιομηχανίας videogames και ο δημιουργός της σειράς. Η αιρετική διάθεση θα συνεχιστεί και αμέσως μετά το cutscene με την πρώτη μάχη του παιχνιδιού, όπου η, ντυμένη σαν σέξυ καλόγρια, πρωταγωνίστρια θα ξυλοφορτώσει μια ομάδα από αγγελιοφόρους του Παραδείσου, παράξενα όρνια από λευκό φως και χρυσό που μοιάζουν σα να'χουν βγει απ'τους εφιάλτες σαλεμένου ιεροκήρυκα.
Όταν μιλάμε για το καλύτερο beat 'em up όλων των εποχών, το στοιχείο που θα ξεχωρίσει είναι, εξ'ορισμού, το σύστημα μάχης του. Μια σειρά από καινοτομίες καθιστούν τον έλεγχο της Bayonetta άμεσα κατανοητό αλλά, ταυτόχρονα, του χαρίζουν και αστείρευτο βάθος για να τελειοποιήσεις την τεχνική σου σε υψηλότερες δυσκολίες. Σημαντικότερη αυτών το dodge offset, η δυνατότητα να διακόψεις στιγμιαία τον συνδυασμό επιθέσεων σου για να ελιχθείς ανάμεσα απ'τα εχθρικά πυρά και, στο επόμενο κλάσμα δευτερολέπτου, να συνεχίζεις την αλληλουχία απο εκεί που την άφησες. Κι αν το dodge offset είναι η ουσιαστικότερη από τις αφανείς ιδέες του παιχνιδίου, το witch time, θα το αντιληφθείς κατευθείαν. Αποφεύγοντας μια εχθρική επίθεση την τελευταία στιγμή, ο χρόνος γύρω σου επιβραδύνεται α λα Matrix, επιτρέποντάς σου να κατευθύνεις ευκολότερα τα επόμενα χτυπήματα και χαρίζοντάς σου μια σπάνια αίσθηση παντοδυναμίας που δε θα πάψεις ν'απολαμβάνεις όσες ώρες κι αν έχεις ξοδέψει στο παιχνίδι (και έχω περάσει πάνω από διακόσιες παρέα με την πρώτη έκδοση του τίτλου για το Xbox 360).
Πέρα από τους τέλεια ζυγισμένους μηχανισμούς του, το Bayonetta ξεπερνάει τους βασικούς ανταγωνιστές του (ιδίως τα κορυφαία Ninja Gaiden και Devil May Cry) και για δύο άλλους λόγους. Από τη μία έχουμε την οργιαστική φαντασία με την οποία είναι πλασμένα τόσο τα μεταλλαγμένα αγγελικά τάγματα όσο και τα περιβάλλοντα στα οποία θα τ'αντιμετωπίσεις. Η διεστραμμένη δημιουργικότητα των πρώτων μου θύμισε τον Clive Barker στα καλύτερά του, πριν αρχίσει να μιμείται στείρα τον εαυτό του, όντα ασύλληπτα για τα οποία δυσκολέυεσαι να διακρίνεις που τελειώνει το σώμα και που αρχίζει το όπλο. Οι απίθανες γεωμετρίες των δεύτερων παραπέμπουν στο Inception, αν στο Inception οι πρωταγωνιστές πέρναγαν την ώρα τους σκαμπιλίζοντας χερουβείμ αντί να μας ζαλίζουν τον έρωτα με βαρετές αναλύσεις για τους νόμους που διέπουν τον κόσμο του ονείρου.
Από την άλλη έχουμε την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα δομή του. Κάθε επίπεδο στο Bayonetta χωρίζεται σε “στροφές” (παραπέμποντας στη Θεία Κωμωδία του Δάντη), όπως αποκαλούνται οι μάχες που θα χρειαστεί να κερδίσεις για να προχωρήσεις. Παρά τη φαινομενικά γραμμική πορεία στην οποία σε βάζει, πολλές από αυτές τις στροφές είναι κρυφές, είτε τοποθετημένες σε δυσπρόσιτα σημεία του χάρτη, είτε λανθάνοντας μέχρι κάποιο αφηγηματικό γεγονός να τις εμφανίσει σε περιοχές που έχεις ήδη εξερευνήσει. Αυτό σημαίνει ότι την πρώτη φορά που θα τελειώσεις το παιχνίδι θα έχεις προσπεράσει πολύ υλικό, το προφανές δόλωμα του Bayonetta για να το ξαναρχίσεις. Όχι πως χρείαζεσαι πραγματικά τις έξτρα πίστες και την υπόσχεσή τους για πρωτόγνωρους εχθρούς και καινούργια όπλα. Ο λόγος που δε θες να σταματήσεις να παίζεις το Bayonetta ακόμα και μετά και το δεύτερο ή το τρίτο playthrough είναι πολύ πιο θεμελιώδης: κανένα άλλο παιχνίδι δεν έχει καταφέρει τόσο αποτελεσματικά να αντλήσει απ'τους μηχανισμούς βίας του την πρωτόγονη απόλαυση ενός ελεύθερου, ξέφρενου χορού.
Τίτλος: Bayonetta I & II
Εταιρεία Ανάπτυξης: Platinum
Πλατφόρμα: Switch
14°
