Περί φαλλού

Το Bar Turrisi στο όμορφο χωριό της Castelmola, το «μπαλκόνι» της Taormina στην Σικελία όπως αποκαλείται εξαιτίας της θέσης του σ’ έναν λόφο πάνω από την Ταορμίνα, είναι γνωστό για το εξαιρετικό κρασί του από αμύγδαλα (vino di mandorla) με το κεχριμπαρένιο χρώμα, την γλυκιά γεύση, βελούδινη υφή και την "amara" επίγευση, την λεπτή πικρίλα του αμύγδαλου που αφήνει στον ουρανίσκο. Το επισκέφτηκα πριν από μερικά χρόνια όταν βρισκόμουν στην περιοχή για δουλειές, για να κλείσω κάποιους λογαριασμούς τέλος πάντων. Εκτός από το εξαιρετικό κρασί που αποτελεί οικογενειακή παράδοση, το εν λόγω μπαρ-εστιατόριο είναι φυσικά γνωστό και για τους φαλλούς του.  

Μάλιστα. Όπου να κοιτάξεις, ότι και να αγγίξεις, κατά πάσα πιθανότητα θα δεις ή θα ακουμπήσεις έναν φαλλό. Φαλλοί παντού. Σε γλυπτά, ζωγραφισμένοι σε κολώνες, στους τοίχους, στα τραπέζια, χαραγμένοι σε επιφάνειες, το μενού σε σχήμα φαλλού, ξύλινοι, μπρούτζινοι, βρύσες φαλλοί στην τουαλέτα, μπουκάλια φαλλοί, καρέκλες που για χέρια έχουν φαλλούς, κάτω στα πλακάκια, στο ταβάνι ζωγραφισμένοι και κρεμασμένοι. Φαλλοί παντού, καυλωμένοι εξ ορισμού, με φουσκωμένες φλέβες, κάθετοι, διαγώνιοι, οριζόντιοι και σε άλλες διατάξεις μέσα στον χώρο.

Η θέα παρεμπιπτόντως από το μπαλκόνι είναι μαγευτική για όσους και όσες δεν εντυπωσιάζονται ιδιαίτερα από την φαλλική παρουσία. Τέλος πάντων θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως πουτσόμπαρο, που ηχητικά φέρνει κάπως προς το δικό μας μπιτσόμπαρο, και κάποιοι αγγλόφωνοι τουρίστες όντως το αποκαλούν penis bar. Όποιος σκέφτεται να επισκεφτεί την περιοχή αξίζει τον κόπο να περάσει από κει να θαυμάσει... την θέα.

Έχουμε κι εμείς μια κάποια ένδοξη παράδοση με τον φαλλό βέβαια, η οποία έχει καταντήσει κάπως κιτς στις μέρες μας, εκτός αν ήταν πάντα έτσι, από το φεστιβάλ στον Τύρναβο, μέχρι το Μοναστηράκι όπου πουλιούνται ξύλινοι φαλλοί σε διάφορα μεγέθη ως ανοιχτήρια μπύρας και ως μπρελόκ και βέβαια και οι κιτσάτες τράπουλες όπου πρωταγωνιστεί ο φαλλός σε διάφορες πολιτισμικές δράσεις.

Όχι πως ο φαλλός ως αντικείμενο λατρείας, σύμβολο γονιμότητας αλλά και αποτροπαϊκό σύμβολο (που αποτρέπει το κακό δηλαδή) είναι Ελληνική πρωτοτυπία. Καθόλου. Εντάξει, εμείς έχουμε τον Ερμή, εδώ ας μην ξεχνάμε τις λίθινες Ερμαϊκές στήλες, οι οποίες εισήγαγαν συμβολικά την σύνδεση ανάμεσα στο πάνω  και στο κάτω κεφάλι αφαιρώντας με μια εξαιρετική γλυπτική καινοτομία όλα τα ενδιάμεσα μέρη ως μη έχοντα σημασία, τον Πρίαπο, τον Διόνυσο και τον Πάνα και τους συνήθως καυλωμένους Σάτυρους, αλλά και άλλες κουλτούρες και πολιτισμοί έχουν βέβαια τα δικά τους ιδιαίτερα λατρευτικά κολλήματα με τον φαλλό.

Μιλώντας για τον φαλλό, ας μην παρασυρθούμε ωστόσο από υπερβάλλουσα λατρεία ή δέος ή αποτροπιασμό και ας μην ξεχάσουμε το πιο βασικό αξίωμα που ενώνει την οντολογία, δηλαδή τον λόγο περί όντων, ότι υπάρχει δηλαδή, και την επιστημολογία, δηλαδή τον λόγο περί επιστήμης, το πώς μπορούμε να γνωρίζουμε τα όντα, τον κόσμο.

Τίποτα δεν είναι αυθύπαρκτο και άρα τίποτα δεν αυτο-ορίζεται. Κάθε τι που υπάρχει, από τα υπο-ατομικά σωματίδια, τον Χριστιανισμό, την Ελλάδα, μέχρι τον φαλλό (όχι πως η λίστα της ύπαρξης

καταλήγει εκεί, δεν καταλήγει πουθενά γιατί είναι άπειρη, αν και για κάποιους σούπερ κολλημένους, όπως ο Φρόυντ και ο Λακάν ας πούμε, η ανθρώπινη ύπαρξη αρχίζει και τελειώνει με τον φαλλό), υπάρχει και ορίζεται μόνο μέσα σε ένα σύστημα σχέσεων, διαφορετικών βαθμών πολυπλοκότητας. Και οι λεξούλες που χρησιμοποιούμε, κάθε μια απ’ αυτές, βρίσκουν το νόημα τους όχι από αυτό στο οποίο αναφέρονται, αλλά μέσα από ένα αρκετά πολύπλοκο σύστημα διαφορών, που είναι η ίδια η γλώσσα.

Και ο φαλλός δεν θα μπορούσε να είναι εξαίρεση. Τίποτα δεν θα μπορούσε. Σε σχέση με τι, υπάρχει λοιπόν ο φαλλός; Αν και το ερώτημα, έτσι διατυπωμένο, είναι αναπάντητο. Ο φαλλός υπάρχει σε διαφορετικές μορφές μέσα σε διαφορετικές παραδόσεις, θρησκευτικές, πολιτισμικές και κοινωνικές και βέβαια μεταλλάσσεται, μεγαλώνει, μικραίνει, φουσκώνει, πάλλεται, κρύβεται, αποκόβεται, περιτέμνεται, λατρεύεται, χορεύει, γονιμοποιεί, σπιλώνει, προστατεύει, τρομάζει (κι εδώ η λίστα δεν τελειώνει) μέσα στην ιστορική ροή. Κανείς δεν μπορεί να ακουμπήσει τον ίδιο φαλλό δύο φορές για να παραφράσουμε τον Ηράκλειτο. Εδώ θυμάμαι τον προκλητικό μαθητή του Ηράκλειτου ο οποίος προσπαθώντας να ξεπεράσει τον δάσκαλο του, έλεγε ότι κανείς δεν μπορεί να μπει στο ίδιο ποτάμι ούτε μια φορά. Εύγε στον μαθητή που όντως ξεπέρασε τον σκοτεινό δάσκαλο. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστοριούλα.

Για να ξαναπιάσουμε το νήμα της ιστοριούλας του φαλλού. Η θέση του, ιστορικά μεταβαλλόμενη και παλλόμενη στις τρείς μεγάλες μονοθεϊστικές θρησκείες, είναι αρκετά ενδιαφέρουσα. Θέση η οποία είναι σχέση, η μάλλον πολλαπλές σχέσεις.  Σχέση με τον Θεό, σχέση με την γυναίκα και σχέση με τον άντρα, της ίδιας φυλής/κοινότητας των εκλεκτών /πιστών και σχέση με τους ετερόπιστους. Όλες αυτές οι σχέσεις και όχι μόνο, πρέπει να διευθετηθούν. Στον Ιουδαϊσμό και στο Ισλάμ ο φαλλός  χαλιναγωγείται με την περιτομή του πέους ενώ ταυτόχρονα κατοχυρώνεται η καθαρότητα του και άρα ανωτερότητα του απέναντι στο αιδοίο. Ο Χριστιανισμός του επιφυλάσσει μια άλλη μοίρα, απαγορεύοντας του οποιαδήποτε ανάμειξη στην σύλληψη του θεανθρώπου, παραπέμποντας έτσι σε αρχαϊκές προ-πατριαρχικές, αν και όχι αναγκαστικά μητριαρχικές, κοινωνίες. Το ανεμογκάστρι στις μέρες μας είναι η κληρονομιά, χλωμή πιά, αλλά κληρονομιά όπως και να ’χει, της άμωμης σύλληψης (παρεμπιπτόντως όπως λέει και ο αθυρόστομος Ελληνικός λαός, τα βίτσια κανενός δεν κρίνω) και ακόμα πιο πίσω παραπέμπει στην κοσμογονία του Ησίοδου, στην παρθενογένεση του Ουρανού από την Γαία.

Άλλες θρησκείες και μεταφυσικές παραδόσεις αντιμετωπίζουν τον φαλλό με διαφορετικούς τρόπους, αντανακλώντας, πάντα μέσα από ποικίλες διαθλάσεις και κρυπτικές στρεβλώσεις, κοινωνικές σχέσεις εξουσίας, άντρα-γυναίκα, πατέρα-γιού, αφέντη-δούλου, κοκ.  Στην Γιαπωνέζικη Βουδιστική παράδοση υπάρχει μια παιχνιδίζουσα ετυμολογία που συνδέει τους όρους πέος (mara), εμπόδιο (māra), και τον ίδιο τον Άρχοντα του Θανάτου (Māra). Παράξενος λαός αυτοί οι Ιάπωνες. Γνώρισα πρόσφατα έναν καθηγητή Ιαπωνικών (Έλληνα), έναν καθόλα σοβαρότατο και μελαγχολικό τύπο ο οποίος έχει μια συλλογή φαλλών στο σπίτι του εφάμιλλη αυτής στο προαναφερθέν εστιατόριο στην Σικελία, μόνο που το σπίτι του δεν είναι ανοιχτό σε επισκέπτες. Ας είναι.

Ο φαλλός σημαίνει λοιπόν και σημαίνει διαφορετικά πράγματα, ξεχειλίζει σημασία, όπως λένε. Για τους κολλημένους μάλιστα αποτελεί το σημαίνον των σημαινόντων, αυτό δηλαδή που οργανώνει και δομεί την ταυτότητα του έμφυλου υποκειμένου. Μας έχουν ζαλίσει τον έρωτα με τον φαλλό εν ολίγοις. Λείπει δεν λείπει και σε ποιόν λείπει,  ποιος τον φοβάται, ποιος τον φθονεί, ποιος είναι, και ποιος τον έχει. Έλεος. Ο φεμινισμός και ο μετα-φεμινισμός έδωσαν γενναίες μάχες με τον φαλλό, αν και κατέληξαν στο τέλος να πλακώνονται μεταξύ τους, όπως παρεμπιπτόντως και ο κυρ Ντεριντά έδωσε κι αυτός τις δικές του μάχες από το δικό του μετερίζι επιτιθέμενος στον φαλλογοκεντρισμό ως νέος Δον Κιχώτης, αλλά ο φαλλός δεν πτοείται και δεν πέφτει τόσο εύκολα. Τα χέρια που τον κρατάνε όρθιο ξέρουν καλά την δουλειά τους. Gott is tot, ο Θεός είναι νεκρός, διακήρυττε ο Νίτσε προκλητικά την δεκαετία του 1880 λίγο πριν αποτρελαθεί τελείως. Ο Θεός μπορεί να πέθανε. Ο φαλλός ζει και βασιλεύει ακόμα. Θα ’ρθει κι αυτουνού η ώρα του. Μέχρι τότε, όποιος θέλει μπορεί να σιγοτραγουδά για παρηγοριά κάνα βραδάκι: 

Στη σκιά σου εμεγάλωσαν και πόνεσαν και μάλωσαν
άνδρες μ’ ολοκάθαρη ματιά
Ψηλά κυπαρισσόπουλα, χαρά στα κοριτσόπουλα
που ’χουν κι αγκαλιάζουν τη φωτιά