Κάτι έψαχνα στο youtube και έπεσα σε μια μίξη που είχα κάνει, λέει, κάποτε. Με ντροπή μεγάλη, με συντριβή, μετά πόνου καρδίας, την παραθέτω (διατηρώντας τη γραφή ενός εκάστου κομματιού) ελπίζοντας στην επιείκεια του κοινού, ή τέλος πάντων στην κατανόησή του:
Αυτή η στοίβα με τα αδιάβαστα βιβλία στο κομοδίνο μας, ή στο κομοδίνο και στο γραφείο μας, ή στο κομοδίνο, στο γραφείο και στον πάγκο της κουζίνας, ή στα πατώματα, ή πάνω στο κεφάλι μας, είναι ο πιο ωραίος σχηματισμός του κόσμου. Μάλιστα, είναι εγγενώς ωραίος, έχει αυταξία, είναι κάτι που ομορφαίνει την πλάση – και αυτό, ανεξαρτήτως των τίτλων που περιλαμβάνονται στην εν λόγω ντάνα. Δεν χρειάζεται να είναι φτιαγμένη από βιβλία του Κανόνα, ή από τα τελευταία Μπούκερ και Νόμπελ. Χρειάζεται να είναι απλώς φτιαγμένη από τα βιβλία που βάλαμε εκεί για να τα διαβάσουμε: αυτός είναι ο μόνος αξιολογικός κανόνας με ένα κάποιο νόημα — όλοι οι άλλοι μοιάζουν με κουβέντες αργόσχολων δεινοσαύρων που από πάνω τους τρέχει ο κομήτης καταυγάζοντας το στερέωμα.
Απλώς το τσουντόκου μπορεί να γίνει πρόβλημα. Και να πρέπει να το λύσουμε μετά. Πότε γίνεται πρόβλημα το τσουντόκου;
Λοιπόν, είναι όπως με τις γάτες. Μολονότι η μία φτάνει και περισσεύει, μέχρι δύο, τρεις, άντε τέσσερις ή και πέντε γάτες, είναι (μάλλον) οκέι. Αλλά από κει και πάνω τα πράγματα αρχίζουν και δυσκολεύουν, το σπίτι σου γίνεται ζωολογικός κήπος, οι ουρές μπερδεύονται μεταξύ τους, οι αμμολεκάνες μυρίζουν πια τρομερά όσο συχνά κι αν τις αλλάζεις, οι τρίχες είναι κολλημένες μόνιμα παντού, τις τρως, τις μασάς και τις καταπίνεις, και τέλος πάντων είναι μόνο θέμα χρόνου να πεθάνεις εκεί μέσα και να σε φάνε οι αγαπημένες σου γατούλες πάνω στη χαρά τους.
Ε, κάπως έτσι και με την άκρατη συσσώρευση βιβλίων.
Ναι, είναι όλα τους διαλεγμένα από εμάς, άρα τρόπον τινά ιερά, αλλά άραγε… άραγε με τι κριτήρια; Μήπως είχαμε ρίξει ΠΟΛΥ νερό στο κρασί μας όταν βάλαμε κι αυτό το βιβλίο στη στοίβα; Ή κι εκείνα τα άλλα στις στοίβες που έχουν πιάσει το μισό σαλόνι; Και από πότε διαβάζουμε, τάχα, αυτή ή την άλλη λογοτεχνική κατηγορία; Δεν θυμόμαστε να το ’χουμε ξανακάνει. Άρα; Άρα κάπου υπάρχει λάθος. Κάτι δεν κάναμε σωστά. Πέσαμε θύματα των περιστάσεων και της υπερβολής που ανέκαθεν μας χαρακτηρίζει.
Οπότε; Οπότε απλώς τα οργανώνουμε (και πάλι), αφαιρώντας όσα δεν υπάρχει περίπτωση να διαβάσουμε τα επόμενα ένα-δύο χρόνια, και βάζοντάς τα, αν χωράνε, στη βιβλιοθήκη. Αν πάλι ΔΕΝ χωράνε, απλώς φτιάχνουμε άλλες στοίβες σε έναν καινούργιο χώρο, στο πάτωμα.
(Σημείωση: Φυσικά, μέχρι να ξεκαθαρίσει η κατάσταση, θα ήταν μάλλον λογικό να μην ξαναφέρουμε άλλα βιβλία στο σπίτι. Αυτό όμως είναι ανεφάρμοστο, οπότε το παρακάμπτουμε. Παρά ταύτα, είναι παγκόσμιο trend το διάβασμα όλων των «αδιάβαστων» πριν την αγορά καινούργιων βιβλίων. Δεν το συστήνουμε, αλλά οφείλαμε να το σημειώσουμε. Κλείνει η παρένθεση).
Όταν το χάος θα έχει κάπως βελτιωθεί, και οι στοίβες τσουντόκου θα έχουν περιοριστεί σε δύο ή άντε τρεις, στο κομοδίνο και στο γραφείο μας για παράδειγμα (εκεί τα έχω εγώ), βλέπουμε πόσα είναι εκείνα τα βιβλία που δεν σκοπεύουμε να διαβάσουμε. Είναι τα μόνα από όσα παρόμοιου τύπου έχουμε στο σπίτι; Όχι, η βιβλιοθήκη μας είναι γεμάτη με τέτοια. Οι βιβλιοθήκες, ΕΤΣΙ ΚΙ ΑΛΛΙΩΣ, πρέπει να είναι φτιαγμένες έτσι που ανά πάσα στιγμή να υποστηρίζουν τουλάχιστον πέντε εκατοντάδες βιβλία που δεν έχουμε διαβάσει ποτέ μας. (Αυτή είναι η βάση, σύμφωνα με τις έρευνες· ο αριθμός των αδιάβαστων βιβλίων στη βιβλιοθήκη σας μπορεί να είναι οσοδήποτε μεγάλος από εκεί και πάνω). Οπότε, μπορούμε να κάνουμε επιτέλους εκείνο το μικρό —όσο πατάει η γάτα— ξεσκαρτάρισμα στα ράφια που σκεφτόμασταν από πέρυσι να κάνουμε, αφαιρώντας με πόνο ψυχής καναδυό μέτρα βιβλία που στ’ αλήθεια, στ’ αλήθεια, ΔΕΝ θα τα παίρναμε σήμερα αν γινόταν να γυρίσουμε τον χρόνο πίσω. Στη θέση τους, θα μπορούσαν να μπουν κάποια από τα βιβλία στις στοίβες μας, για να ξεκουραστούν κι αυτά λιγάκι.
Και τι κάνουμε με τα βιβλία που αφαιρέσαμε; Αστειευόμαστε τώρα; ΤΑ ΧΑΡΙΖΟΥΜΕ. Αν έχουμε ανάγκη από λίγα μετρητά, τα πουλάμε σε παλαιοβιβλιοπωλεία, αλλά αν δεν θέλουμε να μπλέξουμε με κάτι τέτοιο, απλώς τα χαρίζουμε. Υπάρχουν χίλια δυο μέρη που θα μπορούσαν να δοθούν και να πιάσουν τόπο: από μια δημόσια συνοικιακή βιβλιοθήκη μέχρι τις βιβλιοθήκες των φυλακών.
Θεραπεύοντας αυτό που πολλοί ονομάζουν «σύνδρομο τσουντόκου», θα γίνουμε και λίγο πιο καλοί άνθρωποι: μια στάλα, ένα ψέμα. Ή έστω πιο χρήσιμοι. Και θα ελευθερώσουμε χώρο για καινούργια βιβλία. Γιατί θα ΕΡΘΟΥΝ καινούργια βιβλία. Και θα έρθουν καινούργια βιβλία, γιατί τα βιβλία δεν τα παίρνουμε για να τα διαβάσουμε. Τα παίρνουμε για να τα έχουμε.
* * *
ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ
Να κλείνετε τα αυτιά σας στον θόρυβο.
Να μην πηγαίνετε με το πλήθος.
Να μην αντιδράτε θυμωμένοι.
Να μην προσποιείστε.
Να σέβεστε τον κόπο του άλλου.
Να ασκηθείτε στην ταπεινοφροσύνη.
Να προστατεύετε τον χρόνο σας.
Να είστε ευγενικοί.
Να είστε ευγνώμονες.
Να είστε περίεργοι.
Δεν θα κερδίσετε ΑΠΟΛΥΤΩΣ τίποτε με αυτά, αλλά και ποιος κερδίζει οτιδήποτε; Κάντε τα για πλάκα.
Ένα αστυνομικό μυθιστόρημα που εκτυλίσσεται στη Νέα Ζηλανδία, και έχει για κεντρική του ηρωίδα μια Μάορι ντετέκτιβ. Και που είναι ταυτόχρονα ένα ιστορικό βιβλίο, καθώς δεν ασχολείται μόνο με τα εγκλήματα του σίριαλ-κίλερ σήμερα, αλλά και με τα άλλα, τα παλιά εγκλήματα των λευκών αποίκων στο νησί — ιστορίες που όλοι θέλουν να ξεχάσουν… εκτός ίσως από το ίδιο το χώμα της Νέας Ζηλανδίας, που βράζει κάτω από την όμορφη, ήρεμη επιφάνεια. Μας άρεσε πάρα πολύ αυτό το βιβλίο, και γιατί είναι ένα καθαρόαιμο crime, αλλά και γιατί τρέφουμε μεγάλο σεβασμό για τους Μάορι και τον ιδιαίτερο πολιτισμό τους. Όσοι αγαπάτε τα αστυνομικά θρίλερ, πάρτε το.
Διαβάστε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το βιβλίο:
«Οι πρόγονοί μας γνώριζαν πως στη φύση ισχύει ο νόμος της ισορροπίας. Δεν υπάρχει ισορροπία για ένα λαό που του έκλεψαν όλα όσα αγαπούσε. Που του πήραν όλα όσα ήταν πολύτιμα και ιερά».
Η ηρεμία της φωνής προκαλεί έκπληξη στον Γουινιάτα. Αυτά τα λόγια δεν είναι το διαταραγμένο παραλήρημα ενός βασανισμένου, ασταθούς μυαλού. Ακόμα και μέσα στο φόβο του, ο δημοσιογράφος μπορεί να δει την ηρεμία, τη διαύγεια στα μάτια του ομιλητή. Ο λόγος του είναι εμπεριστατωμένος. Βαθυστόχαστος. Ευφραδής.
«Μας επέβαλαν ένα σύστημα που δεν ενδιαφέρεται για την ισορροπία. Ένα νομικό σύστημα μεταφυτεύτηκε εδώ από είκοσι χιλιάδες μίλια μακριά, ένα σύνολο νόμων που υπάρχουν όχι για να φέρουν ισότητα, και ανταμοιβή, και τιμή, και ισορροπία, αλλά για να εξασφαλίσουν πως η μία πλευρά ευδοκιμεί και η άλλη παραμένει στο βόθρο. Το δεχτήκαμε αυτό, σαν αρνάκια». Ο Πόατα Ράκι πλησιάζει ένα βήμα στο φακό. Το πρόσωπό του γεμίζει την οθόνη του τηλεφώνου. «Η εποχή των αμνών τελείωσε», λέει. «Με τις πράξεις μου, άναψε η σπίθα. Είναι καιρός να επιστρέψουμε στους παλιούς τρόπους. Στο utu. Να εκδικηθούμε γι’ αυτά που δεν εκδικηθήκαμε ποτέ. Να πάρουμε πίσω όσα μας έκλεψαν τους τελευταίους δύο αιώνες».
Μια σταγόνα αίμα πέφτει από τα δεμένα χέρια του Γουινιάτα. Το στόμα του έχει στεγνώσει.
«Καλύτερα το αίμα αθώων, παρά καθόλου αίμα».
Νά και το οπισθόφυλλο:
Η Μάορι ντετέκτιβ Χάνα Γουέστερμαν προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στην ανατροφή της κόρης της, την ενδημική προκατάληψη και την πίεση από τη δουλειά της στο τμήμα διερεύνησης εγκλημάτων του Όκλαντ. Οδηγημένη σε έναν τόπο εγκλήματος από ένα μυστηριώδες βίντεο, ανακαλύπτει έναν άντρα κρεμασμένο με τελετουργικό τρόπο σε ένα κρυφό δωμάτιο. Έπειτα από έναv δεύτερο, φαινομενικά άσχετο φόνο, αποκαλύπτεται μια ανατριχιαστική σύνδεση με ένα ιστορικό έγκλημα: εκατόν εξήντα χρόνια πριν, στη διάρκεια του βάναυσου και αιματηρού αποικισμού της Νέας Ζηλανδίας, μια μονάδα Βρετανών στρατιωτών εκτέλεσε έναν Μάορι αρχηγό. Η Χάνα αντιλαμβάνεται πως οι φόνοι είναι utu ―ακολουθούν δηλαδή την παράδοση των Μάορι για να αποκαταστήσουν την ισορροπία για το έγκλημα που διαπράχτηκε οχτώ γενιές πριν– και ότι κυνηγάει τον πρώτο σίριαλ κίλερ στην ιστορία της Νέας Ζηλανδίας. Όταν όμως η καταδίωξη γίνει τρομακτικά προσωπική, θα συνειδητοποιήσει πως το μοναδικό κλειδί για να φτάσει στο δολοφόνο είναι οι ρίζες της και οι γνώσεις της για το παρελθόν.
Και ένα βιογραφικό του συγγραφέα:
Ο Μάικλ Μπένετ είναι βραβευμένος Νεοζηλανδός σεναριογράφος, σκηνοθέτης και συγγραφέας. Το πρώτο του βιβλίο, που πραγματεύεται την αληθινή ιστορία του Τέινα Πόρα, της χειρότερης δικαστικής πλάνης της Νέας Ζηλανδίας, «In Dark Places», απέσπασε το βραβείο Καλύτερου Μη Λογοτεχνικού Έργου των Ngaio Marsh Awards 2017. Το δεύτερο βιβλίο του, «Helen and the Go-Go Ninjas», είναι ένα γκράφικ νόβελ με θέμα το ταξίδι στο χρόνο, το οποίο δημιούργησε σε συνεργασία με τον Αντ Σανγκ. Το «Καλύτερα το Αίμα», το πρώτο του θρίλερ με πρωταγωνίστρια τη Χάνα Γουέστερμαν, απέσπασε το βραβείο Καλύτερου Πρώτου Μυθιστορήματος των Ngaio Marsh Awards 2023, καθώς και πολλές άλλες διακρίσεις. Οι μικρού και μεγάλου μήκους ταινίες του έχουν βραβευθεί διεθνώς και έχουν προβληθεί σε πολλά φεστιβάλ, όπως αυτά των Καννών, του Τορόντο, του Βερολίνου, το Λοκάρνο, της Νέα Υόρκης, του Λονδίνου και της Μελβούρνης. Έχει επίσης τιμηθεί με το Te Aupounamu Māori Screen Excellence Award για το 2020, που απονέμεται σε μέλη της κινηματογραφικής κοινότητας των Μάορι που έχουν συμβάλει σε υψηλού επιπέδου αφηγήσεις στη μεγάλη οθόνη. Ζει στο Όκλαντ της Αοτεαρόα (Νέας Ζηλανδίας), με τη σύντροφό του Τζέιν και τα παιδιά του Τίχεμα, Μάχινα και Ματαρίκι.
Βρείτε το εδώ, ή στο βιβλιοπωλείο της γειτονιάς σας, ή όπου αλλού σάς αρέσει να προμηθεύεστε τα βιβλία σας.
Εκείνον τον χειμώνα (18 Νοεμβρίου - 5 Δεκεμβρίου του 1984), ο Ψυχρός Πόλεμος μαινόταν ακόμα, και οι Σοβιετικοί, ακάθεκτοι, χρησιμοποιούσαν την ισχύ και την υπεροπλία τους στο άθλημα
17°
