Επιστρέφεις με τη βεβαιότητα πως οι διακοπές και το καλοκαίρι έχουν τελειώσει, όμως αυτό ισχύει για τους ανθρώπους κι όχι για τα κτίρια, τα αμάξια και την Εγνατία, που ζέχνει φωτιά και λάβρα. Γιατί τα κτίρια, τα αμάξια και οι δρόμοι δεν έχουν ψυχή, δεν τους κυνηγούν απλήρωτοι λογαριασμοί ή δουλειές κι επιούσιοι που εξαιτίας τους πρέπει να τρέξεις, είναι μόνο όγκοι ή αντικείμενα φτιαγμένα με προδιαγραφή να μεταμορφώνουν τον αστικό Σεπτέμβρη σε πύρινη κόλαση.
Κι έτσι μια νύχτα, από αυτές που στο στρατό αποκαλούσαμε «νύχτες προσαρμογής», κατέβαινα την καμένη λόγω φλογοβόλας ζέστης και υγρασίας πλατεία Αντιγονιδών μπας και βρω καμιά καλή ιστορία, φάση ή καλό άνθρωπο που θα με κεράσει θέματα για την πρώτη ανταπόκριση από Θεσσαλονίκη. Και το σιντριβάνι της σε σχήμα μεταλλικού χταποδιού άλλαζε χρώματα – πράσινα, μπλε, κίτρινα, κόκκινα, μοβ νερά, το μόνο υγρό και δροσιστικό για το μάτι θέαμα. Θα το γράψω αυτό, σκέφτηκα, ωραίος πρόλογος, είναι Σεπτέμβρης, δεν έχει δροσιά και το σιντριβάνι της πλατείας Αντιγονιδών είναι το μόνο που με φτιάχνει αυτή την κακιά νύχτα που η Θεσσαλονίκη ξαναγέμισε κι όλοι μιλάνε για την «Καντίνα Τροπικάνα» μέσα στη στοά της Αγοράς Κολόμβου, το νέο place to be, το μπαρ new entry, που το ψάχνω.
Η είσοδος της στοάς-Αγοράς Κολόμβου είναι στο νούμερο 31 της Εγνατίας, απέναντί της σαν μελαγχολικές μαρκίζες σε πίνακες του Χόπερ φεγγοβολούν τα νέον γράμματα των φτηνών ξενοδοχείων. Τα ρολόγια του Τσελεπίδη, τα κοσμήματα Γκιοτλή, τα δερμάτινα του Τσιολάκη, εμπορικά καταστήματα αισθητικής μιας άλλης εποχής και προπερασμένων δεκαετιών είναι όλα αυτά που διασχίζεις μέχρι να βρεις την «Καντίνα Τροπικάνα».
«Και γιατί τη βγάλατε έτσι;» ρωτάω τον Στέφανο, το συνονόματο συνιδιοκτήτη και μου το διηγείται το ποίημα: «Γιατί η στοά Κολόμβου δεν ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του Χριστόφορου που ανακάλυψε την Αμερική, αλλά προς τιμήν του Τζουζέπε Κολόμπο, του Ιταλού μάγειρα που η καντίνα του στις αρχές του 20ού αιώνα τάιζε όλους τους εργάτες που μοχθούσαν για να ενώσουν τις ράγες ανάμεσα σε Θεσσαλονίκη και Βελιγράδι, ώστε να πάρει μπρος ο βαλκανικός σιδηρόδρομος. Εξού και το μπαρ μας το ονομάσαμε Καντίνα, όσο για το Τροπικάνα το βλέπεις, δεν θέλει περαιτέρω».
Τη βλέπω την «Καντίνα Τροπικάνα»! Μακριά αλλά και μια ανάσα ταυτόχρονα από τον απαράδεκτο βόμβο της οδού Βαλαωρίτου! Ένα υπέροχο αίθριο, μια φιλόξενη μπάρα, ένα καταπληκτικό ψυγείο, παλιοκαιρίσιο και βινταζιάρικο όπως εκείνα που εντός τους πάγωναν τα αναψυκτικά και τα αλκοολούχα μπουκάλια σε ουζερί και ζυθεστιατόρια, και μια μουσική τριζάτη, αφού εδώ παίζουν παιχταράδες. Και πάνω που πανηγυρίζω γιατί βρήκα την πρώτη μου ιστορία για την πρώτη ανταπόκριση από Θεσσαλονίκη, ξενερώνω αφάνταστα όταν κάποιος με ρωτάει αν θα υπογράψω για τη διάσωση του κρατικού ραδιοσταθμού 9,58 FM που συγχωνεύεται με τον εξίσου κρατικό 102 FM και τόσοι «καλοί συνάδελφοι» θα χάσουν τη δουλειά τους και ω τι πλήγμα για τον «πολιτισμό», αφού το ραδιόφωνο ήταν «Σταθμός στον πολιτισμό». «Το μόνο που θα υπογράψω είναι η συγχώνευση να αρχίσει από αύριο» ξεκαθαρίζω στο φίλο που με ρωτά. Και ξηγιέμαι.
Έχω ακριβώς 958 λόγους για τους οποίους δεν ρίχνω ούτε ένα δάκρυ για το τέλος του 9,58, αλλά ο χώρος μου στην εφημερίδα είναι περιορισμένος. Τη Δευτέρα ξεκίνησαν οι εκπομπές μου στο Republic 100,3. Απόγευμα, 4 με 6. Έπαιξα το ρεμίξ των Whiskey Barons στο «Seven Days Fool» της Έτα Τζέιμς και μίλησα για το μέγα ντετέκτιβ Ντοκ Σπορτέλο, ήρωα του τελευταίου βιβλίου του Τόμας Πίντσον. Μετά έβαλα κάτι από Auditors Domination, τη νέα μπαντάρα της πόλης που παίζει μοναδικό nuevo tango και στο καπάκι μνημόνευσα τον Ρέι Λένοξ, εξίσου καμένο ντετέκτιβ ήρωα στο «Έγκλημα» του Ίρβιν Γουέλς. Είπα ακόμα για τη Μόνα Χατούμ και τις άλλες μεγάλες κυρίες που εκτίθενται στο πλαίσιο της έκθεσης «Ανησυχητικές Μούσες» στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης στο λιμάνι. Πολιτισμός είναι κι αυτά, αλλά αν δεν τα πω όπως πρέπει και δεν με ακούσει κανένας, στο τέλος του μήνα θα ψάχνω για δουλειά.
Πολιτισμό διακονούσε τόσα χρόνια με γκράντε επιχορηγήσεις και ανταποδοτικά τέλη που πληρώνουμε όλοι κι ο κρατικός 9,58. Και τον άκουγαν μόνο οι συγγενείς αυτών που έκαναν εκπομπές, αφού οι μετρήσεις ακροαματικότητάς του ήταν υπό, αυτό που λέμε «χιτς» (στα θρακιώτικα σημαίνει «ούτε ψυχή»). Και ποτέ κανείς δεν μας εξήγησε με τι κριτήρια προσλαμβάνονταν όλοι αυτοί οι «καλοί συνάδελφοι» και οι διευθυντές τους, πόσες ώρες δούλευαν, πόσο αμείβονταν. Γιατί επομένως να τον κλάψω τον 9,58 και να προσυπογράψω τη διαιώνιση της ίδιας κατάστασης; Και τι θα μου λείψει; Το μέχρι ύπνωσης αργόσυρτο, βαρύ, χαζοκουλτουρέ κι εκτός τόπου και χρόνου πρόγραμμά του; Ποια θα νοσταλγήσω ακριβώς από τις δράσεις του; Γιατί να τον πληρώνω στην τελική, αφού δεν τον ακούω; Δεν υπογράφω, δεν υπογράφω, δεν υπογράφω. Και γιατί σαν μωρές παρθένες να μυξοκλαίμε και να συντασσόμαστε με πρωτοβουλίες διάσωσης πραγμάτων που τα πληρώσαμε ένα κάρο λεφτά στη Θεσσαλονίκη τόσα χρόνια για να βολεύονται ημέτεροι και οι υπόλοιποι του ιδιωτικού τομέως να τραβάμε χίλια ζόρια και μύρια άγχη στις δουλειές μας, για να γινόμαστε ευφυέστεροι, καλύτεροι, πρωτότυποι και πάντα στην κόψη της πρωτοπορίας, γιατί κανένα κράτος-πατερούλης δεν μας επιδοτεί ή φροντίζει να πέφτει στην ώρα της η μηνιαία αμοιβή μας;
Και μιας και μιλάμε για πολιτισμό στην πρώτη ανταπόκριση για την εφημερίδα αλλά και στην πρώτη μου εκπομπή για το Republic, ας διαβάσουμε κι ένα ποίημα του Γιώργου Αλισάνογλου, 36 χρονών, κοινωνιολόγου και ιδιοκτήτη του βιβλιοπωλείου «Σαιξπηρικόν». Η συλλογή «Jesu Christiana - Μια μελλοντική προσευχή» κυκλοφορεί από τον ανεξάρτητο εκδοτικό οίκο Το Μαγικό Κουτί & Fata Morgana. Δύσκολες λέξεις όπως δύσκολη είναι και κάθε επιστροφή, λέξεις γιρλάντες, λέξεις αλχημεία, λέξεις εξαγνισμού, λέξεις σαν δαμασκηνί προσευχές, σαν καθρέφτες, σαν επίμονοι πύργοι: «Πρέπει να σε ανακαλύψω ξανά/ πρέπει να με συντρίψεις ξανά […] στη λάθος πόλη - και πάντα σε λάθος πόλη/ να περιφέρομαι σε δρόμους - στάβλους/ να κυλιέμαι στο χώμα θρηνώντας στον πολύ ήλιο».
19°
