Το μάθαμε πια. Κάθε πέντε χρόνια εμφανίζεται μια νέα θαυματουργή δίαιτα για να αντικαταστήσει την προηγούμενη. Και κάθε φορά προσπαθούν –και καταφέρνουν– να μας πείσουν ότι μέχρι χθες όλα τα κάναμε λάθος. Ότι αυτή τη φορά, αυτή η νέα διατροφή είναι το φάρμακο και η θεραπεία για όλα όσα πάνε στραβά στο σώμα μας, τον οργανισμό μας και τη ζωή μας.
Αντιφλεγμονώδης διατροφή: Η νέα τάση στη διατροφή
Η τελευταία μεγάλη τάση είναι η αντιφλεγμονώδης διατροφή. Και αυτή τη φορά μπορεί να έχει κάτι καλό και χρήσιμο να μας πει. Δεν πρόκειται για κάποια αυστηρή και συγκεκριμένη δίαιτα. Περισσότερο είναι μια κατεύθυνση που προτρέπει να τρώμε υγιεινά, να αποφεύγουμε τη ζάχαρη και τις επεξεργασμένες τροφές και να στραφούμε στους σπόρους, τους ξηρούς καρπούς, τα φρούτα, τα λαχανικά και τα καλά λιπαρά. Θυμίζει πολύ τη Μεσογειακή διατροφή.
Όλα καλά. Έχει όμως όνομα βαρύγδουπο και δυσοίωνο, και μας κάνει ξαφνικά να ανησυχούμε ότι κάτι πάθαμε, ότι το σώμα μας είναι γεμάτο φλεγμονές που πρέπει να εξαλείψουμε. Η φλεγμονή, βέβαια, δεν είναι κάτι κακό. Είναι μια πάρα πολύ χρήσιμη άμυνα του σώματος. Όταν καιγόμαστε, τραυματιζόμαστε ή κολλάμε κάποιο μικρόβιο, το σώμα στέλνει ενισχύσεις στην περιοχή που απειλείται, το ιππικό, ώστε να αυξήσει τη ροή του αίματος και να μας θεραπεύσει. Αυτή είναι υγιής αντίδραση. Η φλεγμονή είναι καλή, είναι καλοδεχούμενη και τη θέλουμε. Απλώς δεν είναι ευχάριστη – προκαλεί πρήξιμο, κοκκινίλες, μελάνιασμα, πόνο. Όταν θεραπευτούμε, όλα αυτά τα ενοχλητικά, και η φλεγμονή μαζί τους, υποχωρούν.
Τα τελευταία χρόνια, οι έρευνες εστιάζουν στις χρόνιες φλεγμονές, κατάσταση όπου το σώμα φέρεται σαν να βρίσκεται σε συναγερμό για μήνες ή και χρόνια, ακόμη κι όταν δεν έχει πραγματική απειλή ν’ αντιμετωπίσει. Οι χρόνιες φλεγμονές μπορεί να προκληθούν από επίμονες μολύνσεις, αλλά και από την έλλειψη ύπνου, την καθιστική ζωή, το κάπνισμα, την παχυσαρκία και, βέβαια, το άγχος. Επειδή τα συμπτώματά τους είναι ασαφή –ημικρανίες, πονάκια ή κατάθλιψη– είναι δύσκολο να διαγνωστούν. Σχετίζονται δε με ένα σωρό παθήσεις, από αυτοάνοσα και καρδιοαγγειακά, μέχρι Πάρκινσον, Alzheimer, διαβήτη και καρκίνο. Όχι, αυτές τις φλεγμονές, τις χρόνιες, δεν τις θέλουμε.
Οι υπέρμαχοι της νέας τάσης λένε ότι μια διατροφή πλούσια σε φρούτα, όσπρια, ψάρια, καρπούς και λαχανικά μειώνει τη φλεγμονή. Αντίθετα, δίαιτες με πολλές θερμίδες, κατεργασμένο κρέας, βούτυρο και εξευγενισμένα άμυλα την επιβαρύνουν. Η Νο1 φλεγμονώδης τροφή είναι ομόφωνα η ζάχαρη. Ακολουθούν τα τρανς και κορεσμένα λιπαρά, το αλκοόλ και τα επεξεργασμένα τρόφιμα. Τα τελευταία περιέχουν συνήθως κοκτέιλ από σούπερ φλεγμονώδη συντηρητικά, πρόσθετα και μικροπλαστικά. Φλεγμονώδες θεωρείται και το πολύ αλάτι. Τα αλλαντικά είναι εκτός συζήτησης, αφού έχουν και κορεσμένα λιπαρά και συντηρητικά και πολύ αλάτι. Από το κρέας, το πιο επίφοβο είναι το κόκκινο. Το τηγάνισμα και το μαγείρεμα σε υψηλές θερμοκρασίες ευνοούν τις φλεγμονές, προτιμάμε το μαγείρεμα στον ατμό και το βράσιμο.
Και τώρα τα καλά φαγητά. Η βασική γραμμή είναι ότι οι τροφές που είναι πλούσιες σε φυτικές ίνες είναι καλές και χρήσιμες. Βλέπε: σπόροι, όσπρια, φρούτα και λαχανικά. Οι φυτικές ίνες προστατεύουν το μικροβίωμα του εντέρου κι αυτό με τη σειρά του δίνει σήμα να καταπραΰνει τη φλεγμονή. Το ίδιο κάνουν και οι αντιοξειδωτικές τροφές: πράσινα λαχανικά όπως το σπανάκι, το κέιλ και το μπρόκολο, φρούτα, ειδικότερα τα μήλα και κάθε είδους μούρα, όσπρια όπως τα φασόλια, οι φακές και η σόγια.
Ο ακριβής μηχανισμός μέσω του οποίου οι τροφές αυτές μας προστατεύουν δεν είναι ακόμη απόλυτα κατανοητός. Όλοι ωστόσο συμφωνούν ότι τα αποτελέσματα της αντιφλεγμονώδους διατροφής δεν προέρχονται από ένα φαγητό, αλλά από τον συνδυασμό πολλών και διαφορετικών. Ο γενικός κανόνας, λοιπόν, είναι να τρώμε ποικιλία – ιδανικά, 30 τροφές στο διάστημα μιας εβδομάδας.
Είναι εύκολο να ακολουθήσεις αντιφλεγμονώδη διατροφή;
Μοιάζει εύκολο να ακολουθήσεις την αντιφλεγμονώδη διατροφή. Θυμίζει άλλωστε την μεσογειακή και λες, στην Ελλάδα είμαστε, σιγά το πράγμα, το ’χω. Σαρδελίτσα, χωριάτικη και καρπουζάκι, σωστά; Τα λόγια είναι εύκολα. Όταν όμως προσπαθήσεις να τη βάλεις σε εφαρμογή, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά, εξαιτίας, κυρίως, των περιορισμών που θέτει.
Πρώτος περιορισμός: εξευγενισμένα άμυλα. Αυτό σημαίνει ότι καταργείς τελείως το λευκό αλεύρι. Τέρμα τα κορν φλέικς, το λευκό ψωμί, οι τυρόπιτες και ό,τι έχει λευκό ζυμάρι, τα μακαρόνια, η πίτσα και πολλά άλλα. Μετά είναι η απαγόρευση της ζάχαρη: βγάζουμε από το μενού γλυκάκια, πτιφουράκια, παγωτάκια και βάλε. Μαζί φεύγουν και τα αναψυκτικά με ζάχαρη, το αλκοόλ, οι συμπυκνωμένοι χυμοί – μην τα πω όλα και μας πιάσει στενοχώρια. Τουλάχιστον μας μένει ο καφές και το τσάι!
Ο μεγαλύτερος περιορισμός είναι τα επεξεργασμένα τρόφιμα. Αυτό δεν βγάζει από την εξίσωση μόνο τα πατατάκια, τα τυρογαριδάκια, τα πιτσίνια, τις γκοφρέτες και τα μπισκοτάκια. Αλλά και τα χάμπουργκερ, τα κρουασάν, τις μπάρες, την έτοιμη μαγιονέζα. Το τυρί κρέμα είναι επεξεργασμένο; Το τυρί του τοστ; Οι έτοιμες σος; Όσο προχωράμε, οι επιλογές μειώνονται. Το ψυγείο αδειάζει. Τι μένει τελικά; Μόνο σαρδέλα, χωριάτικη και καρπούζι θα τρώμε;
Όχι, υπάρχουν πολλές επιλογές, αρκεί να έχεις την όρεξη να τις επινοήσεις. Και τη διάθεση να κλέψεις λιγάκι, όχι την αντιφλεγμονώδη διατροφή, αυτό δεν θα ήταν έξυπνο, αλλά τον εαυτό σου. Αντί για κορν φλέικς το πρωί, νιφάδες βρόμης με σταφίδες. Αντί για λευκά ζυμαρικά, κινόα, καφέ ρύζι και φαγόπυρο. Αντί για κριτσίνια, ρυζογκοφρέτες ολικής. Αντί για πίτσα, σαλάτα με όσπρια, αυγό, τόνο και λαχανικά. Αντί για χάμπουργκερ, τορτίγια ολικής με κοτόπουλο και λαχανικά. Ξηρούς καρπούς για σνακ. Και πάντα μια χούφτα σπόρους –ηλιόσπορο, κολοκυθόσπορο, λιναρόσπορο ή όποιον άλλο θέλεις– στη σαλάτα.
Υπάρχει ένα ολόκληρο σύμπαν γεύσεων πέρα από τα έτοιμα και τα επεξεργασμένα φαγητά. Αν το ψάξεις, θα βρεις κάποια που θα σου αρέσουν. Αλλά, χαλαρά. Η αντιφλεγμονώδης διατροφή δεν είναι αγώνας ταχύτητας. Θέλει χρόνο. Δεν είναι καν διατροφή, εδώ που τα λέμε, αλλά τρόπος ζωής. Δεν περιέχει κάποιο μαγικό φαγητό ή μυστικό. Έχει όμως να μας δώσει κάποιες πολύ καλές συμβουλές.
Κι έχω κι εγώ, χωρίς να είμαι ειδικός, να δώσω τις δικές μου. 1) Αν δεν θέλεις να χαθείς στον κυκεώνα τού ποιο φαγητό είναι καλό και ποιο κακό, τρώγε απλά σπιτικό φαγητό. Που έχει ελληνικό όνομα, κάτι που καταλαβαίνεις χωρίς να χρειάζεται ν’ ανοίξεις λεξικό. 2) Φρόντισε να κοιμάσαι και να κινείσαι αρκετά, διότι κι αυτά είναι αντιφλεγμονώδη. 3) Μη σκας πάρα πολύ για το ποια δίαιτα/πρόγραμμα/διατροφή ακολουθεί ο διπλανός σου, δεν έχει καμιά σημασία. 4) Αν μια μέρα παρεκτραπείς και εξοκείλεις κάνοντας τα δικά σου, δεν πειράζει, δεν χάθηκε κι ο κόσμος, μία μάχη δεν κρίνει τον πόλεμο κ.λπ., κ.λπ. Οι ειδικοί το ξέρουν και προτείνουν τον κανόνα 80 προς 20, 80% από τις αντιφλεγμονώδεις τροφές και 20% από όλες τις άλλες… να βγούμε και για κανένα ποτό. 5) Μην αγχώνεσαι υπερβολικά για το σώμα σου, τις φλεγμονές, τα κιλά, τα λάθη σου, τα ραφιναρισμένα άμυλα και τα σωστά και λάθος λιπαρά. Το άγχος προκαλεί φλεγμονές, δεν το είπαμε; Όλα θα πάνε καλά.
14°
