Ιός HPV: Η χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη εμπόδιο στην εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας
Η 4η Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως Διεθνής Ημέρα Ευαισθητοποίησης για τον HPV, μια σημαντική ευκαιρία για ενημέρωση και δράση. Η χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη στη χώρα μας υπογραμμίζει την ανάγκη για ενίσχυση των προσπαθειών ενημέρωσης και αύξησης της πρόσβασης στον εμβολιασμό. Η ευαισθητοποίηση του κοινού, η ενίσχυση των προληπτικών ελέγχων και η επίτευξη των στόχων του ΠΟΥ είναι ζωτικής σημασίας για τη μείωση της θνησιμότητας και την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας στην Ελλάδα.
Ιός HPV
Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) είναι μία από τις συχνότερες ιογενείς λοιμώξεις παγκοσμίως, επηρεάζοντας τόσο γυναίκες όσο και άνδρες. Υπολογίζεται ότι πάνω από 8 στους 10 ανθρώπους θα εκτεθούν σε κάποιο στέλεχος του ιού κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Ο HPV ευθύνεται για περίπου το 5% όλων των καρκίνων παγκοσμίως, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οι καρκίνοι του τραχήλου της μήτρας (όπου αποτελεί την κύρια αιτία), του κόλπου, του αιδοίου, της κεφαλής και του τραχήλου, του πέους και του πρωκτού.
Η σημασία του εμβολιασμού: Ένα ισχυρό όπλο πρόληψης
Η πρόληψη μέσω του εμβολιασμού έναντι του HPV είναι καθοριστικής σημασίας για τη μείωση της νοσηρότητας και θνησιμότητας από τους σχετιζόμενους καρκίνους. Στην Ελλάδα, το εμβόλιο που διατίθεται παρέχει προστασία από το 90% των καρκίνων που προκαλούνται από τους υψηλού κινδύνου τύπους HPV, καθώς και από καλοήθεις αλλοιώσεις όπως τα κονδυλώματα και η αναπνευστική θηλωμάτωση. Ο εμβολιασμός συνιστάται από την ηλικία των 9 ετών έως τα 26 έτη και αποτελεί ένα ασφαλές και αποτελεσματικό μέτρο δημόσιας υγείας.
Το βάρος της HPV σχετιζόμενης θνησιμότητας στην Ελλάδα
Το 2022 στην Ελλάδα καταγράφηκαν 443 θάνατοι από 11 διαφορετικούς καρκίνους που σχετίζονται με τον HPV, μεταξύ αυτών οι καρκίνοι του στοματοφάρυγγα, του πρωκτού, του λάρυγγα, του τραχήλου της μήτρας, του κόλπου και του πέους. Παρότι οι θάνατοι από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας αποτελούσαν το 60,5% της συνολικής θνησιμότητας, άλλοι καρκίνοι, όπως του κόλπου (13,2%) και του πρωκτού (9,6%), είχαν επίσης σημαντική επίπτωση.
Επιπλέον, το 16,1% των HPV-σχετιζόμενων θανάτων αφορούσε άνδρες, γεγονός που αναδεικνύει ότι ο HPV δεν είναι μόνο ζήτημα υγείας των γυναικών. Σε ορισμένες μορφές καρκίνου, όπως του πρωκτού και του ρινοφάρυγγα, η θνησιμότητα στους άνδρες ξεπερνά εκείνη των γυναικών.
Αυτοί οι θάνατοι, που θα μπορούσαν να είχαν προληφθεί μέσω εμβολιασμού, αντιστοιχούν σε 6.388 χαμένα έτη ζωής, με μέσο όρο 14,4 έτη ζωής που χάνονται πρόωρα. Το 11,2% αυτών αφορά άνδρες.
Η χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη εμπόδιο στην εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας
Στην Ελλάδα, ο εμβολιασμός κατά του HPV εισήχθη το 2008 για τα κορίτσια. Ωστόσο, τα ποσοστά εμβολιασμού παραμένουν χαμηλά, φτάνοντας το 55,4% για τις ηλικίες 11-18 ετών και το 43,8% για τις ηλικίες 11-14 ετών, ποσοστά σημαντικά χαμηλότερα από τον στόχο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), που στοχεύει σε 90% κάλυψη έως το 2030 για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Από τον Μάρτιο του 2022, ο εμβολιασμός κατά του HPV εντάχθηκε στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών τόσο για τα αγόρια όσο και για τα κορίτσια από την ηλικία των 9 ετών. Επιπλέον, ο εμβολιασμός αποζημιώνεται για ανεμβολίαστες γυναίκες και άνδρες που ανήκουν σε ομάδες αυξημένου κινδύνου έως τα 45 έτη, καθώς και για ανεμβολίαστες γυναίκες που έχουν υποβληθεί ή πρόκειται να υποβληθούν σε κωνοειδή εκτομή του τραχήλου λόγω προκαρκινικών αλλοιώσεων.
Ο στόχος του ΠΟΥ για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας
Λόγω της σοβαρότητας της νόσου αλλά και της ύπαρξης αποτελεσματικής πρόληψης, ο ΠΟΥ έθεσε το 2018 τον στόχο της εξάλειψης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας ως πρόβλημα δημόσιας υγείας. Ο στόχος αυτός βασίζεται στο μοντέλο «90-70-90» έως το 2030:
90% των κοριτσιών να έχουν εμβολιαστεί πλήρως με το εμβόλιο κατά του HPV έως την ηλικία των 15 ετών.
70% των γυναικών να έχουν υποβληθεί σε προληπτικό έλεγχο σε ηλικία 35 και 45 ετών.
90% των γυναικών με προκαρκινικές αλλοιώσεις ή καρκίνο να λαμβάνουν την απαραίτητη θεραπεία.
Εάν η Ελλάδα επιτύχει αυτούς τους στόχους έως το 2030, εκτιμάται ότι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας θα εξαλειφθεί ως πρόβλημα δημόσιας υγείας έως το 2047. Σε βάθος 100 ετών (μέχρι το 2125), η επίτευξη αυτών των στόχων θα μπορούσε να αποτρέψει 8.000-9.500 θανάτους.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για τον HPV, ας αναλάβουμε δράση για να προστατεύσουμε τις επόμενες γενιές από έναν ιό που μπορεί να προληφθεί μέσω του εμβολιασμού και της έγκαιρης διάγνωσης.
15°
