COVID-19: Πώς η ρεμδεσιβίρη ωφελεί τα συστήματα Υγείας

Το φάρμακο ρεμδεσιβίρη (remdesivir) που χορηγείται για την αντιμετώπιση της λοίμωξης COVID-19, δεν ωφελεί μόνο τους ασθενείς, αλλά και τα συστήματα Υγείας, καθώς μειώνει σημαντικά τις νοσηλείες στην εντατική και επομένως το κόστος της νοσηλείας, σύμφωνα με μία νέα μελέτη.

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε στην Ιταλία, μία από τις χώρες που έχει πλήξει περισσότερο ο νέος κορωνοϊός. Επιστήμονες από το Διεθνές Πανεπιστήμιο Επιστημών Υγείας Άγιος Καμίλλιος (Uni Camillus) και άλλα τέσσερα κορυφαία ιταλικά πανεπιστήμια, υπολόγισαν ότι μέσα σε μόλις 5 μήνες η ρεμδεσιβίρη αποτρέπει κατά μέσον όρο 17.000 νοσηλείες σε μονάδα εντατικής θεραπείας και 7.000 θανάτους ασθενών. Ταυτοχρόνως, μειώνει κατά 430 εκατ. ευρώ το κόστος για το ιταλικό Εθνικό Σύστημα Υγείας. 

Η ρεμδεσιβίρη είναι το πρώτο αντιϊικό φάρμακο που εγκρίθηκε σε Ευρώπη και ΗΠΑ για την αντιμετώπιση της νόσου COVID-19. Στην Ευρώπη εγκρίθηκε τον Ιούλιο του 2020 για ενήλικες και εφήβους (ηλικίες 12 ετών και άνω) με πνευμονία εξαιτίας του νέου κορωνοϊού, οι οποίοι χρειάζονται συμπληρωματικό οξυγόνο, αλλά όχι διασωλήνωση. Η έγκαιρη χορήγησή της έχει διαπιστωθεί ότι μειώνει την ανάγκη για διασωλήνωση και συνακολούθως την ανάγκη για νοσηλεία στην εντατική, γεγονός που επιβεβαιώνουν και τα νέα ευρήματα.

Τα οφέλη αυτά είναι εξαιρετικά σημαντικά σε μια εποχή που τα συστήματα Υγείας «γονατίζουν» από τη συρροή κρουσμάτων της λοίμωξης COVID-19. Το παράδειγμα της Ιταλίας των 60 εκατ. κατοίκων είναι χαρακτηριστικό για το πλήγμα που έχει επιφέρει ο νέος κορωνοϊός. Ο επικίνδυνος ιός έχει ανιχνευθεί σε τουλάχιστον 2,8 εκατ. ανθρώπους στη γειτονική χώρα, ενώ περισσότεροι από 95.500 έχουν χάσει τη ζωή τους.

 

Ο σχεδιασμός της νέας μελέτης

Η νέα μελέτη βασίστηκε σε ένα προγνωστικό μοντέλο που δημιούργησαν οι ερευνητές και σε δύο διαφορετικά σενάρια για την πορεία της πανδημίας στην Ιταλία σε χρονικό ορίζοντα 20 εβδομάδων. 

Το προγνωστικό μοντέλο βασίσθηκε στα επιδημιολογικά δεδομένα και τη μεταδοτικότητα (τον δείκτη Rt) του νέου κορωνοϊού, όπως καταγράφονταν σε καθημερινή βάση στην Ιταλία τον περασμένο Οκτώβριο. 

Στα επιδημιολογικά δεδομένα συμπεριλαμβάνονταν ο αριθμός των νοσηλευομένων ασθενών, οι εισαγωγές στην εντατική και οι θάνατοι. Όπως γράφουν οι ερευνητές στο επιστημονικό περιοδικό ABOUT Open HTA & Market Access, όπου δημοσιεύεται η μελέτη τους, από τους ασθενείς που μολύνει ο νέος κορωνοϊός στην Ιταλία το 6,6% χρειάζονται εισαγωγή στο νοσοκομείο, το 0,6% χρειάζονται εισαγωγή στην εντατική, ενώ η θνησιμότητα κυμαίνεται από 0,6% έως 2,4%. 

Οι ερευνητές συνυπολόγισαν επίσης στοιχεία από τη μελέτη (λέγεται NIAID-ACTT-1) στην οποία βασίσθηκε η έγκριση της ρεμδεσιβίρης. Το κύριο συμπέρασμά της ήταν πως η ρεμδεσιβίρη μειώνει κατά τουλάχιστον 5 ημέρες την ανάρρωση των ασθενών και κατ' επέκταση τη νοσηλεία τους.

Στο προγνωστικό μοντέλο εισήχθησαν επίσης στοιχεία για το κόστος της νοσηλείας, όπως προσδιορίζεται από το ιταλικό Γενικό Λογιστήριο του Κράτους (Ragioneria Generaledello Stato). Το κόστος αυτό ανέρχεται σε 674 ευρώ για νοσηλεία σε κοινή κλίνη και σε 1.654 ευρώ σε κλίνη ΜΕΘ. Όσον αφορά το κόστος της ρεμδεσιβίρης, αυτό είναι κοινό σε όλες τις βιομηχανικώς ανεπτυγμένες χώρες, γράφουν οι ερευνητές. Ανέρχεται σε 390 δολάρια  (περίπου 322 ευρώ) ανά φιαλίδιο. Η διάρκεια θεραπείας με ρεμδεσιβίρη υπολογίσθηκε σε πέντε ημέρες (έξι αμπούλες).

Η έγκαιρη χορήγηση θεραπείας με ρεμδεσιβίρη στον ασθενή έχει διαπιστωθεί ότι μειώνει την ανάγκη για διασωλήνωση και συνακολούθως την ανάγκη για νοσηλεία στην εντατική. 

Αισιόδοξο και απαισιόδοξο σενάριο

Τα προαναφερθέντα δεδομένα χρησιμοποιήθηκαν για να γίνουν οι υπολογισμοί για την πορεία της πανδημίας στην Ιταλία, με βάση δύο σενάρια. Το ένα από αυτά ήταν πιο αισιόδοξο και το άλλο απαισιόδοξο. 

Στο απαισιόδοξο σενάριο οι ερευνητές έκαναν την υπόθεση ότι ο δείκτης R θα ήταν 1,1 έως την 12η εβδομάδα και ύστερα θα μειωνόταν στο 1 για τις εβδομάδες 12 έως 20. Στο αισιόδοξο σενάριο έκαναν την υπόθεση ότι ο δείκτης R θα μειωνόταν κατά 0,2 μονάδες κάθε εβδομάδα αρχίζοντας από την 4η και ότι θα παρέμενε σταθερός στις 0,9 μονάδες από την όγδοη εβδομάδα έως την 20η.

Στο απαισιόδοξο σενάριο, σε χρονικό ορίζοντα 20 εβδομάδων θα μολύνονταν 5,4 εκατομμύρια άνθρωποι, οι 62.500 εκ των οποίων θα χρειάζονταν νοσηλεία στην εντατική και οι 27.159 θα έχαναν τη ζωή τους. Με την προσθήκη της ρεμδεσιβίρης, όμως, θα  μειώνονταν κατά 25.750 οι εισαγωγές στην εντατική, κατά 15.047 οι νεκροί και το ιταλικό σύστημα υγείας θα εξοικονομούσε 512 εκατομμύρια ευρώ. 

Αντίστοιχα, στο αισιόδοξο σενάριο θα μολύνονταν 1,3 εκατομμύρια άνθρωποι, θα υπήρχαν 25.000 νοσηλείες στην εντατική και 8.670 άνθρωποι θα έχαναν τη ζωή τους. Ωστόσο με την προσθήκη της ρεμδεσιβίρης θα μειώνονταν κατά 12.500 οι νοσηλείες στην εντατική, κατά 4.800 οι θάνατοι και κατά 294 εκατομμύρια ευρώ το κόστος για το ιταλικό ΕΣΥ.
Τα ευρήματα επιβεβαιώνουν το κλινικό όφελος του φαρμάκου, σημειώνουν οι ερευνητές, υπογραμμίζοντας τη σημασία της χορήγησής του νωρίς στην πορεία της νόσου COVID-19, ώστε να μειωθούν οι νοσηλείες στην εντατική και κατ' επέκταση να εξοικονομηθούν πολύτιμοι πόροι για το Σύστημα Υγείας. 

Η Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος Γαρυφαλλιά Πουλάκου σχολιάζει τα αποτελέσματα της νέας μελέτης για τη ρεμδεσιβίρη.

«Στον αγώνα μας να υποστηρίξουμε τον βαρέως πάσχοντα ασθενή με COVID-19, αναζητούμε όλο και περισσότερες κλίνες ΜΕΘ. Συχνά όμως ξεχνάμε ότι σημαντικότερος ίσως στόχος είναι η αποτροπή της ανάγκης για υποστήριξη της μηχανικής αναπνοής και άρα εισαγωγής σε ΜΕΘ. Τα ευρήματα από την ιταλική μελέτη στοχεύουν ακριβώς σε αυτό το σημείο και αποδίδουν με επιτυχία και την οικονομική παράμετρο της επιτυχίας της ρεμδεσιβίρης. Τα αποτελέσματα είναι πολύ ενθαρρυντικά χρησιμοποιώντας δύο διαφορετικά επιδημιολογικά σενάρια. Εναρμονίζονται δε πλήρως με τα δεδομένα δύο κέντρων από τη χώρα μας με μεγάλη και συνεχή παρουσία στην COVID-19, όπως τα αναλύσαμε και υποβάλαμε στο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Κλινικής Μικροβιολογίας και Λοιμώξεων. Συγκεκριμένα, σε αναδρομική μελέτη ασθενών με COVID-19 που εκπόνησε η Γ’ Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική του ΕΚΠΑ και η Παθολογική Κλινική του ΠΓΝ Αλεξανδρούπολης, φάνηκε ότι η ρεμδεσιβίρη, εφόσον χορηγηθεί ως την 7η ημέρα από την έναρξη των συμπτωμάτων, συνοδεύτηκε με μείωση της ανάγκης για μηχανική υποστήριξη της αναπνοής (διασωλήνωση) άρα και της ανάγκης για κλίνη ΜΕΘ κατά 53% σε σχέση με αυτούς που δεν έλαβαν το αντιϊικό αυτό φάρμακο. Η ανάλυση των τοπικών δεδομένων δίνει την απαιτούμενη πληροφορία για τη θέση που μπορεί να έχει κάποιο φάρμακο στις συγκεκριμένες επιδημιολογικές συνθήκες και τα εργαλεία για την έκδοση τοπικών αλγορίθμων θεραπείας. Στην Ελλάδα είναι προφανές ότι πρέπει να στοχεύσουμε στη πρώιμη θεραπεία της πνευμονίας από COVID-19. Η κινητοποίηση της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας φροντίδας υγείας και η προσωποποιημένη συμβουλευτική του ατόμου που διαγιγνώσκεται με COVID-19, και παραμένει κατ’ οίκον για την έγκαιρη και πρώιμη προσέλευση στο νοσοκομείο για έναρξη αντιϊικής θεραπείας, είναι πολύ μεγάλης σημασίας».

Η Γαρυφαλλιά Πουλάκου είναι Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος, Επίκουρη Καθηγήτρια ΕΚΠΑ, Γ’ Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική ΕΚΠΑ, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ΓΝΝΘΑ «Η ΣΩΤΗΡΙΑ»,