Συμβουλές για υγιή κύστη και λιγότερες ουρολοιμώξεις

Συνήθως δεν πολυασχολούμαστε με την υγεία της ουροδόχου μας κύστης, εάν δεν εκδηλώσουμε κάποιο πρόβλημα. Ωστόσο έχει ζωτική για την επιβίωση του οργανισμού, αφού καθημερινά παράγουμε ούρα για να απαλλάξουμε το σώμα μας από επικίνδυνες τοξίνες και να διατηρήσουμε την ισορροπία των υγρών και των ηλεκτρολυτών.

Η κύστη είναι ένα ρηχό, μυώδες όργανο που μοιάζει με μπαλόνι: διαστέλλεται καθώς γεμίζει με τα ούρα που παράγουν οι νεφροί και συστέλλεται όταν αδειάσει από το περιεχόμενό της με την ούρηση.

«Η υγεία της ουροδόχου κύστεως είναι πολύ σημαντική διότι μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την καθημερινότητα, ιδίως όταν εκδηλώσει κανείς προβλήματα όπως οι ουρολοιμώξεις και η ακράτεια ούρων», λέει ο χειρουργός-ουρολόγος Δρ. Ηρακλής Πούλιας, τ. πρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας.

Καθώς μεγαλώνουμε, η ουροδόχος κύστη αλλάζει. Το τοίχωμά της παύει να είναι τόσο ελαστικό όσο παλαιότερα, με συνέπεια να κατακρατά λιγότερα ούρα και έτσι να πρέπει να πηγαίνουμε πιο συχνά στην τουαλέτα. Επιπλέον, εξασθενούν το τοίχωμά της και οι μύες του πυελικού εδάφους, με συνέπεια δυσκολίες στην πλήρη κένωση της κύστης και διαφυγή ούρων. Ωστόσο η συνεχής παραμονή μικρής ποσότητας ούρων μέσα στην κύστη αυξάνει τον κίνδυνο ουρολοίμωξης, κυρίως στις γυναίκες.

Τα καλά νέα είναι πως όλοι μπορούμε να λαμβάνουμε ορισμένα μέτρα, που βελτιώνουν την υγεία της κύστης και μας προστατεύουν από τις ουρολοιμώξεις. Ο κ. Πούλιας έχει μερικές συμβουλές που μπορεί να βοηθήσουν:

Να πίνετε άφθονα υγρά, κυρίως νερό. Ο οργανισμός φυσιολογικά παράγει κάτι λιγότερο από 1,5 λίτρα ούρα την ημέρα, ενώ έχει μεγάλες απώλειες σε υγρά και μέσω της αναπνοής και της εφίδρωσης. Επομένως οι περισσότεροι υγιείς άνθρωποι χρειάζονται καθημερινά 6-8 ποτήρια υγρών (των 230 ml το καθένα), αναλόγως βέβαια και με το επίπεδο της δραστηριότητάς τους και την εποχή του χρόνου.

Το νερό είναι η καλύτερη επιλογή. Αρκετές ποσότητες υγρών όμως λαμβάνουμε και από τη διατροφή, κυρίως όταν τρώμε άφθονα φρούτα, λαχανικά, όσπρια και σούπες.

Οι πάσχοντες από ορισμένα προβλήματα υγείας (π.χ. νεφρική ανεπάρκεια, καρδιοπάθεια) μπορεί να χρειάζονται λιγότερα υγρά. Επομένως, αν έχετε χρόνια προβλήματα υγείας ρωτήστε τον γιατρό σας πόσα υγρά πρέπει να καταναλώνετε κάθε μέρα.

Περιορίστε αλκοόλ και καφεΐνη. Οι ουσίες αυτές ασκούν διεγερτική δράση και μπορεί να επιδεινώσουν τυχόν ουρολογικά προβλήματα ή να αυξήσουν την ανάγκη για ούρηση. Επομένως να πίνετε και να τρώτε με μέτρο οτιδήποτε περιέχει αλκοόλ ή καφεΐνη (π.χ. ποτά, καφέ, τσάι, σοκολάτες, αναψυκτικά τύπου κόλα κ.λπ.).

Να θυμάστε ακόμα ότι και μερικά όξινα φρούτα (λ.χ. πορτοκάλια, γκρέιπφρουτ, λεμόνια, μοσχολέμονα) και φρουτοχυμοί μπορεί να δράσουν διεγερτικά στην κύστη. Ο περιορισμός της κατανάλωσής τους μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την υγεία της.

Μην καπνίζετε. Τα προβλήματα της κύστης είναι πιο συχνά στους καπνιστές, οι οποίοι διατρέχουν και αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο της κύστης.

Καταπολεμήστε τη δυσκοιλιότητα. Η δυσκοιλιότητα μπορεί να οδηγήσει σε συσσώρευση κοπράνων στο έντερο, με συνέπεια να πιέζει το έντερο την κύστη και να την εμποδίζει να διασταλεί. Για να αποφύγετε αυτό το πρόβλημα, να τρώτε άφθονα τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες (φρούτα, λαχανικά, όσπρια, δημητριακά ολικής κ.λπ.), να πίνετε πολύ νερό και να είστε σωματικά δραστήριοι.

Διατηρήστε υγιές σωματικό βάρος. Τα περιττά κιλά κυρίως στην περιοχή της κοιλιάς ασκούν πρόσθετες πιέσεις στην ουροδόχο κύστη. Μελέτες έχουν δείξει πως με το σωστό αδυνάτισμα μπορεί να βελτιωθεί έως και κατά 50% η λειτουργία της.

Να γυμνάζεστε καθημερινά. Η συχνή άσκηση συμβάλλει στην πρόληψη των προβλημάτων της κύστης, καθώς και της δυσκοιλιότητας. Μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να αποκτήσετε ένα υγιές σωματικό βάρος.

Να κάνετε ασκήσεις του πυελικού εδάφους. Περισσότερες από μία στις τέσσερις γυναίκες, συνήθως στις ηλικίες πάνω από 40 ετών, πάσχουν από δυσλειτουργία του πυελικού εδάφους, δηλαδή του μυϊκού στρώματος που καλύπτει εσωτερικά το κάτω τμήμα της πυέλου.

Για να είναι γερό αυτό το στρώμα και να λειτουργούν ομαλά τα όργανα που στηρίζονται πάνω του (όπως η ουροδόχος κύστη) φροντίστε να κάνετε καθημερινά ειδικές ασκήσεις (λέγονται ασκήσεις Kegel). Μελέτες έχουν δείξει πως με την ενδυνάμωσή του περιορίζεται η διαφυγή ούρων όταν φταρνίζεστε, βήχετε, σηκώνετε βαριά αντικείμενα, γελάτε ή νιώθετε επιτακτική ανάγκη για ούρηση.

Να πηγαίνετε στην τουαλέτα όποτε νιώθετε την ανάγκη. Η κύστη πρέπει να αδειάζει αμέσως μόλις δημιουργείται η ανάγκη για ούρηση. Είναι μεγάλο λάθος να προσπαθεί κάποιος να κρατηθεί γιατί θέλει να τελειώσει πρώτα κάτι που κάνει. Η συγκράτηση των ούρων εξασθενεί τους μυς της κύστης και αυξάνει τον κίνδυνο ουρολοίμωξης. Άλλες πιθανές συνέπειες είναι η ακράτεια ούρων ή ακόμα και η βλάβη των νεφρών. Ο υγιής άνθρωπος που πίνει αρκετά υγρά πρέπει να ουρεί περίπου 6 φορές τις ώρες που είναι ξύπνιος.

Μην διακόπτετε την ούρηση. Η διακοπή της ούρησης (επειδή π.χ. βιάζεστε) επίσης είναι μεγάλο λάθος. Δυστυχώς, όταν διακόπτεται η ούρηση η κύστη δεν αδειάζει εντελώς από τα ούρα. Τα ούρα που λιμνάζουν, όμως, δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη βακτηρίων και μπορεί να οδηγήσουν στην ουρολοίμωξη.

Προσέξτε πως σκουπίζεστε. Οι γυναίκες πρέπει πάντοτε να σκουπίζονται από εμπρός προς τα πίσω, για να μην εισβάλλουν βακτήρια του εντέρου στην ουρήθρα και προκαλέσουν ουρολοίμωξη.

Να ουρείτε μετά το σεξ.  Άνδρες και γυναίκες πρέπει να ουρούν σύντομα μετά το σεξ, για να αποβάλλουν βακτήρια που μπορεί να εισήλθαν στην ουρήθρα στη διάρκειά του. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να αποφύγουν την ουρολοίμωξη.

Να φοράτε βαμβακερά εσώρουχα και άνετα ρούχα. Τα βαμβακερά, άνετα εσώρουχα επιτρέπουν καλό αερισμό της περιοχής των γεννητικών οργάνων και έτσι μένει στεγνή η περιοχή γύρω από την ουρήθρα. Αντιθέτως, τα νάιλον ή συνθετικά εσώρουχα και τα στενά παντελόνια παγιδεύουν υγρασία στην περιοχή και διευκολύνουν την ανάπτυξη βακτηρίων. Για τον ίδιο λόγο οι σερβιέτες και τα σερβιετάκια που φορούν οι γυναίκες πρέπει να είναι βαμβακερά.