Δυο μέρες στην Τήνο είναι λίγες, όμως χωράνε την απίθανη τηνιακή εμπειρία

Νησί εκπληκτικό, προσεγμένο ως την τελευταία του λεπτομέρεια, νησί βουνίσιο και θαλασσινό, με ιστορία, γαστρονομία και μοναδικές νοστιμιές που παράγονται με τις ίδιες μεθόδους από τα βάθη της αρχαιότητας, νησί με αρχιτεκτονική δικιά του και χωριά που κρατούν καθένα ατόφιο τον μοναδικό του χαρακτήρα, νησί με κατοίκους που ξέρουν να συνεργάζονται και να μοιράζονται, βάζοντας πάνω απ’ όλα την αγάπη για τον τόπο τους, η Τήνος αποκλείεται να μη σε συγκινήσει. Δύο μέρες φαντάζουν και είναι λίγες. Μπορούν, όμως, να χωρέσουν πολλά αρώματα μιας ιδιαίτερης Κυκλάδας, στην οποία θα αφήσεις την ψυχή σου για να την αναζητήσεις στο –οπωσδήποτε– επόμενο ταξίδι.

Το θαύμα της Παναγιάς

Από τις διηγήσεις όσων αγάπησαν την Τήνο πριν από μένα, είχα καταλάβει πως η Χώρα είναι μια παρένθεση που ανήκει στην Παναγία και σε όσους έχουν έναν λόγο για να συνδιαλλαγούν μαζί της. Στην πραγματικότητα, η ίδια η Ευαγγελίστρια είναι από μόνη της ένα θαύμα, που συνοψίζει όλη την ιστορία του ελληνισμού, από την Τουρκοκρατία ως σήμερα. Φτιαγμένη από μάρμαρο της Δήλου, ποτέ καμία τρίκλιτη βασιλική με τρούλο δεν συνταίριαξε τόσο στην αρχιτεκτονική της το κυκλαδίτικο χρώμα και τον καθολικισμό σε ένα μοναδικό, παιχνιδιάρικο, γεμάτο ζωή θρησκευτικό μνημείο. Αξίζει πίσω από τα τείχη της να αντικρίσεις το ρόδινο ηλιοβασίλεμα, να νιώσεις την κατάνυξη του Εσπερινού μέσα στην πλουμιστή εκκλησιά, να επισκεφτείς το Μουσείο, το μοναδικό Σκευοφυλάκιο, την έκθεση εικόνων και την Πινακοθήκη, με έργα του Ν. Λύτρα και του Ν. Γύζη. Αν θέλεις πραγματικά να νιώσεις τον μοναδικό σφυγμό της Τήνου, από τη Βαγγελίστρα θα ξεκινήσεις, για να κατηφορίσεις στα γραφικά καλντερίμια ως τη θάλασσα, πλάι σε χρώμα εκτυφλωτικό, βουκαμβίλιες και γιασεμιά, να διασχίσεις τα στενά του εμπορικού κέντρου, ανακαλύπτοντας νοστιμιές αλλά και ξεχωριστά μαγαζιά καλλιτεχνών που απαρνήθηκαν την πόλη αναζητώντας εδώ μια καινούρια πατρίδα.

Οι στάσεις που αξίζουν στην Τήνο

*Στον Χάλαρη θα δοκιμάσεις και θα ψωνίσεις όλη την γκάμα των ντόπιων αμυγδαλωτών, τα γλυκά τηνιακά τυροπιτάκια και τη σπεσιαλιτέ του, τα «ψαράκια» με μέλι και καρύδι.

*Στον Μεσκλιέ θα βρεις τα ίδια αμυγδαλωτά και όλη την γκάμα των τοπικών γλυκών αλλά και εξαιρετικό χειροποίητο παγωτό, από παλιά οικογενειακή συνταγή.

*Στον δρόμο της Μεγαλόχαρης θα βρεις το κατάστημα του Αγροτικού Συνεταιρισμού της Τήνου ή αλλιώς, το ιδανικό μέρος για να ψωνίσεις πετρωτό, γραβιέρα, μυζήθρα, κοπανιστή, βούτυρο και όλα τα τοπικά τυριά, μαζί με κάπαρη, το ιδιαίτερο ψιλόσπερμο ρεβίθι του νησιού, λιαστό ντοματάκι, πετιμέζι και ό,τι άλλο αγνό και ντόπιο.

*Πάνω στον παραλιακό δρόμο, η στενή, διακριτική είσοδος δεν προμηνύει με τίποτα τη μαγική αυλή με τα ψηλά δέντρα και τις πρασινάδες στο Taxidi. To μαγικό εσωτερικό από τσιμεντοκονία, ξύλο και μάρμαρο κρύβει ένα ιδιαίτερο concept store, με αξεσουάρ, έργα τέχνης, επιλεγμένες εκδόσεις και ρούχα Ελλήνων και Γάλλων σχεδιαστών. Μια ζεν, βέρι κοσμοπόλιταν παρένθεση, όπου έρχεσαι για καφέ, κοκτέιλ και κάτι να τσιμπήσεις, με το λάπτοπ σου για να δουλέψεις ή απλά για να χαζέψεις ομορφιές, να συναντήσεις την καλλιτεχνική ελίτ του νησιού ή να κοινωνήσεις το εξαιρετικό σύμπαν που έχουν δημιουργήσει ο Μάνθος Καλούμενος του πάλαι ποτέ Area και η Γαλλίδα σύζυγός του Virginie Muys, επίσης κορίτσι με διεθνή καριέρα στον χώρο της μόδας.

*Μια παρέα μπορεί να μεταμορφώσει έναν τόπο. Και κάτι τέτοιο συμβαίνει με τη συντροφιά της Μάρας Δεσύπρη και άλλων φωτεινών παιδιών της ελληνικής μόδας και των περιοδικών που πήραν την απόφαση να υιοθετήσουν την Τήνο. Στην ίδια παρέα και η στιλίστρια Άννα Ζιτσένκο με την Katsika της, ένα κουκλίστικο αιγαοπελαγίτικο concept store. Κοσμήματα του Άρη Γκελντή, που διαπρέπει στο Παρίσι, καφτάνια και μεταξωτά από την Ινδία και το Βιετνάμ, ψάθινες αφρικάνικες τσάντες, σαγιονάρες που σχεδιάζει η ίδια και τα σανδάλια Ria Menorca, τα αγαπημένα του Πικάσο (Δρόσου 3).

*Παιδί της αποκέντρωσης και η Γεωργία, με ένα Κάρο γεμάτο χειροποίητα σαπούνια που φτιάχνονται από αγνά υλικά. Αν θέλεις, θα σου μάθει να κάνεις κι εσύ, στα σεμινάριά της. (Αγ. Παρασκευής 15)

*Το βιτρό είναι μια δύσκολη και σχεδόν ξεχασμένη πια τέχνη, που η Στέλλα Ζαλώνη γνωρίζει πολύ καλά. Αφήνοντας πίσω στην Αθήνα μια καριέρα στη γραφιστική, άνοιξε στην Τήνο ένα ατελιέ-μούρλια μαγαζάκι, όπου το βιτρό γίνεται κόσμημα, διακοσμητικό αντικείμενο, φωτιστικό, ρολόι και ό,τι απρόσμενο φανταστείς (στη Μαλαματένια).

*«Ήταν ένα μικρό καράβι» που θάλασσα δεν έβλεπε, αν και πάνω στην παραλία, που όμως, αυτό το μικρό καράβι βρήκε να αράξει στην πιο απίστευτη, την πιο μαγική αυλή της Χώρας. Ο Αντώνης Ψάλτης, «παιδί» του Χριστόφορου Πέσκια και με προϋπηρεσία σε όλα τα μαγαζιά του, επέστρεψε ως Οδυσσέας στο νησί του, όπου, μαζί με την αδελφή του, τη σγουρομάλλα Σταματούλα, άνοιξαν το πιο δημιουργικό, το πιο stylish εστιατόριο, πλάι στο παλιό χαμάμ, το οποίο εξυπηρετεί γευσιγνωσίες τυριών και οινογνωσίες. Τα παιδιά, από τους πρωτεργάτες των Tinos Paths –των γαστρονομικών φεστιβάλ του νησιού που άφησαν εποχή–, μαγειρεύουν με μια προσγειωμένη δημιουργικότητα ό,τι αγνότερο παράγει το νησί και οι μικροί παραγωγοί του, δίνοντας έμφαση και στα κρασιά των Κυκλάδων. (2283022812)

Εκδρομή στον σεληνιακό Βώλακα

Στον βουνίσιο Βώλακα, πρώτα θα σε υποδεχτούν τα ολοστρόγγυλα, δυσθεώρητα σε μέγεθος, περίφημα βράχια του. Να ’ταν κάποιος μετεωρίτης που έπεσε; Να ’ταν οι Τιτάνες που πολέμησαν εδώ με τους Θεούς πετώντας αυτές τις σμιλεμένες πέτρες ο ένας στον άλλο; Δεν χρειάζεται να δώσεις απάντηση. Απολαμβάνεις τη θέα σου και μετά μπαίνεις στο χωριό των καλαθιών, στα εργαστήρια που ακόμη τα πλέκουν στα χέρια, αλλά και στο χωριό των ποιημάτων. Πάνω στους ολόλευκους τοίχους, καλλιτεχνικά γραμμένα με το χέρι θα διαβάσεις όσα ποιήματα του Ρίτσου, του Σεφέρη και του Αναγνωστάκη δεν διάβασες ποτέ σου, σε ένα χωριό σαν σκηνικό, όπου όλα στέκουν πεντάμορφα, στολισμένα και πεντακάθαρα, περιμένοντας, θαρρείς, την παράσταση ν’ αρχίσει.

Πρώτα, όμως, (και οπωσδήποτε) καλό είναι να ξεκινήσεις με μια επίσκεψη στο Μοναστήρι των Ουρσουλινών Μοναχών στα κοντινά Λουτρά. Εδώ όπου οι Γαλλίδες Αδελφές ίδρυσαν το 1862 το πρώτο σχολείο για κορίτσια στις Κυκλάδες. Πλούσιες και φτωχές, ευγενείς και πληβείες, φοίτησαν εδώ ως το 1984, σε ένα ξεχωριστό σχολειό, που τις προετοίμαζε για τη ζωή, διδάσκοντας όχι μόνο μαθήματα αλλά και τέχνη, μουσική, στοιχειώδη οικονομικά, όλων των ειδών τις χειροτεχνίες και τις τέχνες. Μια επίσκεψη που σε συνταράζει, καθώς όλα μιλούν, ακόμη ζωντανά, τα εργαστήρια, οι κουζίνες, τα ατελιέ, η τραπεζαρία, το ιατρείο, οι βιβλιοθήκες... Σχεδόν ακούς τα κορίτσια, που λες και τα άφησαν όλα στη θέση τους για να βγουν στο διάλειμμα και να επιστρέψουν μόλις φύγεις.

Από δω, ο Βώλαξ είναι λίγα λεπτά δρόμος και σίγουρα σου έχει ανοίξει η όρεξη για κάτι δροσερό και κάτι να τσιμπήσεις. Το Καφέ-Ναι, της Άννας και του Αργύρη είναι ο πιο κουκλίστικος καφενές, με ένα κόζι μπαλκονάκι στο λευκό σοκάκι και ένα δροσερό εσωτερικό με τα μαρμάρινα τραπέζια του, τις παλιές αστικές ξύλινες καρέκλες και τον χρυσό καθρέφτη, σαν τραπεζαρία παλιού αρχοντικού. Θα σου φτιάξουν σπιτική λεμονάδα, παχουλή ομελέτα με ντόπιες αγκινάρες, θα σου τηγανίσουν μούρλια πατάτες στη στιγμή και ντάκο με ντόπια μυζήθρα. Αν το «λέει» η παρέα, έχει για τη μέση μια υπέροχη ποικιλία με όλα τα καλούδια του νησιού: χοιρομέρι, καρίκι, αγκιναράκια, λούζα, λουκάνικο σκορδάτο, γραβιέρα, μπουρεκάκια με πέτρωμα, παξιμάδι με μυζήθρα, κολοκυθοκεφτεδάκια.

Το άχαστο πρωινό της Τήνου

Αν θέλεις να ξεφύγεις από τα συνηθισμένα, μόνο στο πουθενά της Αγίας Βαρβάρας, που είναι μια δρασκελιά δρόμος από την πόλη, σε περιμένει το 2Ε ή αλλιώς ο νεωτεριστής φούρνος του Ειρηναίου Αράθυμου, τον οποίο οι ντόπιοι θα σου συστήσουν κυρίως για το τραγανό του μουστοκούλουρο. Αρτοποιητής νέας γενιάς και λογικής, ο Ειρηναίος ζυμώνει κυρίως, βαριά, προζυμένια ψωμιά από αλεύρι του πετρόμυλου και προζύμι που ωριμάζει ως και 120 ώρες. Καρβέλι λαδιού, ημίλευκο ζυμωτό, μπαγκέτα, αραχωβίτικο από κίτρινο αλεύρι αλλά και κάποια ιδιαίτερα ψωμιά, όπως το σμυρνέικο με το βούτυρο, αυτό με τη γραβιέρα Τήνου και το μαύρο σκόρδο ή το ημίγλυκο με μούστο. Φτιάχνει θεϊκές όλων των λογιών τις πίτες, κοτόπιτα και μπουγάτσα με κιμά, σάντουιτς με τα φοβερά ψωμιά του και ονειρεμένα γλυκά ταψιού, όπως η καρυδόπιτα με φύλλο, το εκμέκ, το ραβανί με κρέμα και η πορτοκαλόπιτα. Κάνει και μπάρες, κουλουράκια, μπισκοτάκια, κέικ και καριόκες και έχει απίστευτο εσπρέσο. Τα δοκιμάζεις όλα επιτόπου και με θέα στις τηνιακές εξοχές. (2283021004)

Νοστιμιές στα Δυο Χωριά

Τα Δυο χωριά, που με τον χρόνο ενώθηκαν μεταξύ τους, ψηλά στις πλαγιές του Κεχροβουνίου, είναι ένα χωριό δροσερό, με τα πλατάνια και τα νερά του και μια κουκλίστικη πλατεία, ιδανική για ένα γαλήνιο, αυθεντικά νησιώτικο πρωινό. Στην εσχατιά του χωριού και πάνω στο φρύδι του, τα Δυο Χωριά στήνουν τα τραπεζάκια τους κάτω από το αιωνόβιο πλατάνι που μετρά 140 χρόνια ζωής και πλάι στα κελαρυστά νερά των πηγών του χωριού και τη μαρμάρινη κρήνη. Κάτω, το πέλαγο, σε θέα απεραντοσύνης, που κόβει την ανάσα και γαληνεύει την ψυχή.

Η Τήνος πλέον, έχει μπει για τα καλά στο μονοπάτι της γαστρονομίας, με εστιατόρια δημιουργικά και σεφ ξεχωριστούς, που ανεβάζουν τον πήχη και την κατατάσσουν στους γαστρονομικούς προορισμούς του Αιγαίου. Όταν, όμως, είσαι στο νησί, όση δημιουργικότητα και να μοσχοβολά πλάι σου, εντός σου κάτι αποζητά το ντόπιο, το λιτό, το αληθινό, το χωρίς πολλά λόγια, κάτι, κυρίως, το αυθεντικά πεντανόστιμο. Τα Δυο Χωριά δεν είναι η παλιά, οικογενειακή ταβέρνα. Είναι δημιούργημα νέων παιδιών με… παλιά ψυχή και αυτό αποτυπώνεται στα σουπλά, στην αρ ντε λα ταμπλ γενικότερα αλλά και στο ελαφρύ, προσεγμένο μαγείρεμα, που ψήνει τον μουσακά και αβγοκόβει τα άπαιχτα ντολμαδάκια τη στιγμή της παραγγελίας που ένθερμα σου συνιστώ.

Κρέας και ντόπια λαχανικά, τυριά, όλα τηνιακά είναι σ’ αυτό το πλούσιο, το γενναιόδωρο τραπέζι και αμέσως το καταλαβαίνεις από τη νοστιμιά και τη ζωντάνια της χωριάτικης με την ντόπια μυζήθρα, τις ελιές και την κάπαρη. Τα ρεβίθια στο πήλινο, μελωμένα, με μπόλικο κρεμμύδι και μυρωδικά, το λεμονάτο κατσικάκι στην κατσαρόλα όνειρο, με τις χρυσές τηγανητές πατάτες του, υπέροχα και τα μοσχαρίσια μάγουλα, που εμείς τα πήραμε με πουρέ μελιτζάνας. Χώρος δεν έμεινε για τον κρασάτο κόκορα με το χοντρό μακαρόνι και αξέχαστοι μας έμειναν οι κρεμμυδοντολμάδες με τα πλούσια αρώματά τους. Έχει και κρεατικά στη σχάρα και πιάτα της ημέρας, όλα ξελογιαστικά, να μην ξέρεις τι να πρωτοδιαλέξεις. (Επαρχιακή οδός Τριανταριά-Φαλατάδου, 2283041615)