ΗΠΑ: Η σταθερή άνθηση της αυτοκινητοβιομηχανίας και οι αναπροσαρμογές εξαιτίας των δασμών και της ηλεκτροκίνησης
Φέτος η αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία κινείται σε ένα σύνθετο τοπίο που διαμορφώνεται από μερικές αλλαγές στην εμπορική πολιτική, από τις εξελισσόμενες στρατηγικές παραγωγής και από τη σταδιακή μετάβαση στα ηλεκτρικά οχήματα (EVs). Η κατάσταση θυμίζει εκείνη της δεκαετίας του 1980, όταν πολλές εργοστασιακές μονάδες μετεγκαταστάθηκαν στο Μεξικό και σε άλλες χώρες προκειμένου να μειώσουν τις δαπάνες παραγωγής. Έκτοτε, η παγκοσμιοποίηση άλλαξε την έννοια του αμερικανικού αυτοκινήτου: αν και η τελική συναρμολόγηση γίνεται συνήθως στις ΗΠΑ, τα διάφορα εξαρτήματα προέρχονται από διεθνείς αλυσίδες εφοδιασμού.
Εκτός του ότι μεγάλες εταιρείες όπως η GM και η Ford έχουν εργοστάσια στο Μεξικό, πολλοί κινητήρες, κιβώτια ταχυτήτων, ηλεκτρονικά μέρη και καλώδια κατασκευάζονται επίσης στο Μεξικό, ενώ στην Κίνα κατασκευάζονται αισθητήρες, μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων και πλαστικά εσωτερικά εξαρτήματα. Από τον Καναδά έρχονται κινητήρες και κιβώτια ταχυτήτων (ιδίως για GM και Ford), από τη Γερμανία αξεσουάρ υψηλής ποιότητας που προορίζονται για πολυτελή μοντέλα (π.χ. Cadillac), από την Ιαπωνία ηλεκτρονικά συστήματα, μπαταρίες, εξαρτήματα ασφαλείας, από τη Νότια Κορέα οθόνες, συστήματα infotainment, εξαρτήματα μπαταριών, κυρίως σε συνεργασία με τη Hyundai-Kia και την GM Korea. Έτσι, ένα Ford F-150 μπορεί να έχει transmission από το Μεξικό, αισθητήρες από την Κίνα, ηλεκτρονική μονάδα από τη Ν. Κορέα, και να συναρμολογείται στο Μίσιγκαν. Τα Tesla χρησιμοποιούν μπαταρίες από την Panasonic (Ιαπωνία/Νεβάντα) και μικροτσίπ από την Ταϊβάν.
Τον Απρίλιο του 2025 η διοίκηση του Ντόναλντ Τραμπ επέβαλε δασμούς 25% στις εισαγωγές οχημάτων και εξαρτημάτων, με στόχο την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής και της εθνικής ασφάλειας. Αν και η πολιτική έχει στόχο την ενίσχυση της παραγωγής εντός ΗΠΑ, δημιουργεί προβλήματα για τις αυτοκινητοβιομηχανίες, όπου εδώ και δεκαετίες δεν εφαρμόζονται οι παλιές μέθοδοι του φορντισμού: όπως είπα, το αμερικανικό αυτοκίνητο είναι παγκοσμιοποιημένο και ενσωματώνει τεχνογνωσία και εργασία από πολλές χώρες.
Απορεί κανείς που η αμερικανική κυβέρνηση δεν καταλαβαίνει ότι οι σημερινές συνθήκες της αυτοκινητοβιομηχανίας διαφέρουν ριζικά από εκείνες της Studebaker στο Σάουθ Μπεντ της Ιντιάνα στα βάθη του 20ού αιώνα. Εν πάση περιπτώσει, στις 29 Απριλίου εκδόθηκε εκτελεστικό διάταγμα που προέβλεπε προσωρινά μέτρα ελάφρυνσης: οι κατασκευαστές με παραγωγή στις ΗΠΑ μπορούν να λάβουν πιστώσεις έως 15% της αξίας ενός οχήματος για να αντισταθμίσουν το κόστος των εισαγόμενων εξαρτημάτων. Επίσης, οι δασμοί σε χάλυβα και αλουμίνιο δεν θα προστίθενται στους δασμούς αυτοκινήτων.
Ωστόσο, φαίνεται ότι η αμερικανική ηγεσία δεν κατανοεί καθόλου πόσο έχει προχωρήσει η παγκοσμιοποίηση· καλλιεργεί στον λαό αίσθημα νοσταλγίας για την ένδοξη εποχή της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας και γενικότερα της κουλτούρας bluecollar. Tο να νοσταλγεί κανείς το παρελθόν είναι νόμιμο και σε πολλές περιπτώσεις δικαιολογημένο· όμως, το όνειρο της επιστροφής στη δευτερογενή παραγωγή, ενώ οι ΗΠΑ έχουν εξελιχθεί σε ψηφιακό γίγαντα παραδίδοντας μεγάλο μέρος της βιομηχανίας σε άλλες χώρες, είναι άπιαστο. Για να υλοποιηθεί πρέπει να αλλάξει ολόκληρος ο κόσμος.
Έτσι, η πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ, όπως κάθε πολιτική που στηρίζεται σε ανορθολογισμό και ευσεβείς πόθους, είναι βολονταριστική και υπεραπλουστευτική: μια έρευνα του Κέντρου Έρευνας Αυτοκινητοβιομηχανίας εκτιμά ότι οι αμερικανικές επιχειρήσεις ενδέχεται να επιβαρυνθούν με πρόσθετο κόστος έως και 108 δισεκατομμύρια δολάρια, κι ότι η Ford, η General Motors και η Stellantis ίσως πληγούν περισσότερο. Kαθώς η Stellantis είναι ένας από τους μεγαλύτερους παγκόσμιους ομίλους (υπενθυμίζω ότι δημιουργήθηκε από τη συγχώνευση της Fiat Chrysler Automobiles και του γαλλικού συμπλέγματος Peugeot Société Anonyme), αν πληγεί, θα σημειωθούν αυξήσεις τιμών σε πολλές δημοφιλείς μάρκες: Fiat, Lancia, Alfa Romeo, Maserati, Abarth, Peugeot, Citroën, DS Automobiles, καθώς και τις αμερικανικές Jeep, Chrysler, Dodge και Ram.
Όπως ήταν φυσικό, οι αυτοκινητοβιομηχανίες αντέδρασαν, αν και χλιαρά, στην πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ. Ο Τζιμ Φάρλι, ο CEO της Ford, τόνισε ότι το πλεονέκτημα της εταιρείας έγκειται στο ότι πάνω από το 80% των πωλούμενων οχημάτων στις ΗΠΑ συναρμολογείται εντός της χώρας. Αν άλλες εταιρείες εφάρμοζαν αυτή την τακτική, θα μπορούσαν να παραχθούν 4 εκατομμύρια επιπλέον οχήματα ετησίως στο αμερικανικό έδαφος, δημιουργώντας εκατοντάδες χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας. Η GM αναμένει επιβάρυνση 4 έως 5 δισ. δολαρίων λόγω των δασμών και αναθεώρησε την πρόβλεψη της κερδοφορίας της. Τώρα, σχεδιάζει να ενισχύσει την παραγωγή στις ΗΠΑ, ιδίως στο εργοστάσιο της Ιντιάνα, και να επεκτείνει τη συναρμολόγηση μονάδων μπαταριών EVs εντός της χώρας. Όσο για τη Stellantis, προχώρησε σε αναστολή των εργασιών της στις μονάδες του Καναδά και του Μεξικού και απέλυσε 900 εργαζομένους στις ΗΠΑ. Αυτές τις μέρες η εταιρεία επανεξετάζει την εφοδιαστική της αλυσίδα και τις στρατηγικές παραγωγής.
Προστίθεται η μετ’ εμποδίων ανάπτυξη των ηλεκτρικών οχημάτων. Αλλά, παρά τα εμπόδια, η αγορά EVs δεν φαίνεται να επιβραδύνεται: το ηλεκτρικό Cadillac Escalade IQ της GM βγήκε στην αγορά από τα τέλη του 2024, διαθέτοντας μπαταρία 24 μονάδων, άνω των 200 kWh και αυτονομία άνω των 400 μιλίων. Η νεοφυής επιχείρηση Slate Auto (την οποία υποστηρίζει ο Τζεφ Μπέζος) παρουσίασε το Slate Truck, ένα ηλεκτρικό pickup με τιμή μικρότερη των $27.500 (προ κρατικών επιδοτήσεων), που μπορεί να μετατραπεί σε πενταθέσιο SUV με κιτ που εγκαθιστά ο ίδιος ο πελάτης.
Η μεγαλύτερη ανησυχία είναι η τάση αύξησης των τιμών που μπορεί να καταστήσει πολύ δύσκολη την αγορά αυτοκινήτου. Σε αναρτήσεις στο Reddit αναφέρεται πως ένα Toyota Tacoma του 2013 πωλείται σήμερα για 20.000 δολάρια, ενώ φαίνεται πως οι προσιτές επιλογές λιγοστεύουν στην αγορά μεταχειρισμένων. Παρ’ όλα αυτά, οι πωλήσεις ελαφρών οχημάτων αναμένεται να φτάσουν τις 16,2-16,4 εκατομμύρια μονάδες το 2025. Θα δούμε. Η διαμόρφωση των τιμών εξαρτάται, μεταξύ πολλών παραγόντων, από την έκταση της αυτοματοποίησης κι από το αν η ενθάρρυνση της εγχώριας παραγωγής θα την αυξήσει. Το εργοστάσιο των $7,6 δισ. της Hyundai στη Σαβάνα της Τζόρτζια χρησιμοποιεί αυτόνομα ρομπότ για logistics και έχει στόχο παραγωγή 500.000 οχημάτων και 8.500 θέσεις εργασίας. Από την πλευρά της η Ένωση Εργαζομένων UAW τάσσεται υπέρ της αυτοματοποίησης που βελτιώνει την ασφάλεια αλλά ζητά συμμετοχή στον σχεδιασμό για την ενσωμάτωση των ρομπότ και γενικότερα των τεχνολογικών καινοτομιών.
Παρά τις αναταράξεις, ο δυναμισμός της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας δεν πρέπει να υποτιμάται. Οι αυτοκινητοβιομηχανίες επενδύουν σε οχήματα οριζόμενα από λογισμικό, ενσωματώνοντας AI και διασυνδεσιμότητα. Η Stellantis και η Mercedes-Benz χρησιμοποιούν πλέον το Chat gtp για την αλληλεπίδρασή τους με τους επιβάτες. Κι εδώ χρειάζεται προσοχή: η υπερβολική χρήση οθονών αφής οδηγεί σε διάσπαση της προσοχής και σε κινδύνους. Πολλοί κατασκευαστές επαναφέρουν τα κουμπιά για τις βασικές λειτουργίες.
Οι διεθνείς αντιδράσεις στην πολιτική της αμερικανικής κυβέρνησης είναι εντονότερες από εκείνες στο εσωτερικό των ΗΠΑ. Η Porsche που σημείωσε μείωση 40% στα κέρδη και η Volvo που σημείωσε πτώση 59% –καταστροφή δηλαδή– προειδοποιούν για τις αυξήσεις τιμών στις ΗΠΑ. Τέλος, οι ιαπωνικές αυτοκινητοβιομηχανίες εξετάζουν τη μεταφορά παραγωγής στις ΗΠΑ για να περιορίσουν τις επιπτώσεις των δασμών, ανησυχώντας για πιθανή μείωση στις πωλήσεις τους.
Υπάρχει συμπέρασμα; Δεν ξέρω! Αυτό που ξέρω είναι ότι το 2023 και το 2024 οι αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες είχαν καλές επιδόσεις. Το 2023 η General Motors πούλησε 2,7 εκατομμύρια οχήματα στις ΗΠΑ, σημειώνοντας αύξηση 4% σε σχέση με το 2022. Το 2024 οι πωλήσεις παρέμειναν σταθερές. Οι πωλήσεις EVs αυξήθηκαν κατά 50% το 2024 (114.432 μονάδες), με κορυφαίο μοντέλο το Chevrolet Equinox EV. Ομοίως, η Ford πούλησε 2,08 εκατομμύρια οχήματα το 2023, σημειώνοντας αύξηση 4% σε σχέση με το 2022. Και για τη Ford οι πωλήσεις παρέμειναν σταθερές το 2024.
Στον τομέα των ηλεκτρικών και υβριδικών οι πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 38% το 2024, φτάνοντας τις 285.291 μονάδες, με τα Mustang Mach-E και F-150 Lightning να σημειώνουν σημαντική άνοδο. Πράγματι, το πρώτο τρίμηνο του 2025, τα καθαρά κέρδη μειώθηκαν κατά 64%, κυρίως εξαιτίας ζημιών στον τομέα των ηλεκτρικών οχημάτων και εξαιτίας των νέων δασμών. Όσο για τη Stellantis, το 2023 πούλησε περίπου 1,5 εκατομμύρια οχήματα στις ΗΠΑ, σημειώνοντας μείωση 1,2% σε σχέση με το 2022. Το 2024 οι πωλήσεις της παρέμειναν σταθερές.
Η Stellantis αντιμετωπίζει δυσκολίες στην υιοθέτηση της ηλεκτροκίνησης και στην ανανέωση των μοντέλων της. Τέλος, το 2023 η Tesla πούλησε περίπου 674.000 οχήματα στις ΗΠΑ, σημειώνοντας αύξηση 25,4% σε σχέση με το 2022, αλλά το 2024 παρουσίασε μείωση, για πρώτη φορά από το 2011, λόγω ελάττωσης της ζήτησης για ηλεκτρικά οχήματα και βεβαίως λόγω των πολιτικών παραγόντων που συνδέονται με τον Έλον Μασκ. Πάντως, η συνολική αγορά στις ΗΠΑ ανθίζει: 15,6 εκατομμύρια καινούργια οχήματα το 2023 –αύξηση 12,3% σε σχέση με το 2022– συν τα ηλεκτρικά, οι πωλήσεις των οποίων, παρά τις τσουχτερές τιμές, αυξήθηκαν κατά 47% το 2023, φτάνοντας τα 1,19 εκατομμύρια οχήματα. Ο αριθμός των τροχοφόρων αυξάνεται περίπου 8-9% ετησίως: αν το 2015, ο αριθμός των εγγεγραμμένων οχημάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν 263,6 εκατομμύρια, σήμερα είναι 290 εκατομμύρια.
Σε 14 ή σε 9 μήνες οι Κινέζοι μπορούν να κατασκευάσουν ένα υπερσύγχρονο εργοστάσιο που παράγει πολύ υψηλού επιπέδου προϊόντα με απίθανη σχέση ποιότητας-τιμής
Ο πρωταθλητής του WRC του 2019 ανακοίνωσε ένα διάλειμμα από τους αγώνες ράλι, τερματίζοντας μια καριέρα 18 ετών, λίγες ώρες μετά την ολοκλήρωση του FORUM8 Ράλλυ Ιαπωνίας
15°
