Το show της Adidas στο Ζάππειο με drones και η εικόνα με φόντο τον βράχο της Ακρόπολης.
Χρειάστηκε να περάσουν σαράντα περίπου χρόνια από τότε που ο Χάρρυ Κλυνν αποδεικνυόταν, για μια ακόμα φορά, προφητικός στις σατιρικές του επινοήσεις. Στο δίσκο του «ΜΑΛΑΚΑ πιο μαλακά» που κυκλοφόρησε το 1984 και στο εμβληματικό, λόγω του πολιτικού κλίματος της εποχής, τραγούδι «Ελλάδα η χώρα του πράσινου ήλιου» είχε προβλέψει ουσιαστικά τον σημαντικό ρόλο που έμελε να παίξει η Adidas στις πολιτικές και πολιτιστικές εξελίξεις της χώρας. Το σατιρικό πάντρεμα της πατρίδας και της θρησκείας με το σουβλάκι, το Χάνι της Γραβιάς και τη διάσημη φίρμα αθλητικών ειδών περιέγραφε με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο το κοινωνικό αλαλούμ που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Το διαφημιστικό τμήμα της Adidas είχε την έμπνευση να δημιουργήσει ένα φαντασμαγορικό show στο Ζάππειο με drones που θα σχημάτιζαν στον αέρα το σχήμα του προϊόντος της εταιρείας. Ιδέα πρωτότυπη και οικονομικά συμφέρουσα, όπως αποδείχτηκε από το κόστος της ενοικίασης του απαιτούμενου υπαίθριου χώρου τουλάχιστον ο όποιος είχε στρωθεί με κόκκινο τάπητα και οριοθετηθεί περιμετρικά από μέρες, για την προετοιμασία του επικοινωνιακού event. Όλα προχώρησαν βάσει του αρχικού σχεδιασμού και το παπούτσι της Adidas «πέταξε», με τη βοήθεια της τεχνολογίας, στον Αττικό ουρανό πάνω από την Αθήνα. Ως εδώ, όλα καλά και σύμφωνα με τον νόμο.
Μια φωτογραφία -καθόλου αθώα διαφημιστικά- που συνέλαβε τα drones να υπερίπτανται με φόντο τον βράχο της Ακρόπολης και αποθανάτισε το φωτεινό παπούτσι να εμφανίζεται πάνω από τον Παρθενώνα στάθηκε αρκετή για να ξεσπάσει καταιγίδα πανεθνικής οργής. Οι ηγεσίες των «συναρμόδιων»-αναρμόδιων κατά τα ίδια-υπουργείων σήκωσαν το λάβαρο της επανάστασης. Αγωγές, μηνύσεις, εισαγγελικές παρεμβάσεις και προαναγγελίες μεταρρυθμίσεων μέχρι και των σχετικών τιμοκαταλόγων δημιούργησαν εκρηκτική ατμόσφαιρα. Το κάλεσμα προβεβλημένου στελέχους της αντιπολίτευσης σε μποϋκοτάζ των προϊόντων της Adidas αγγίζει τα όρια της γραφικότητας.
Ποια πρέπει να είναι επομένως η απάντηση της χώρας σε τέτοιες ή ανάλογες έξυπνες κινήσεις της αγοράς; Το ΠΑΣΟΚ υπενθυμίζει στη σχετική ανακοίνωσή του την ανάγκη για «ξεκάθαρα θεσμικά όρια και σεβασμό απέναντι στην πολιτιστική μας κληρονομιά». Είναι φανερό ότι το θεσμικό οπλοστάσιο της χώρας πρέπει να προσαρμοστεί στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης αν και παραμένει αμφίβολη η αποτροπή ολογραμμάτων της Ακρόπολης και άλλων μνημείων για εμπορική χρήση οπουδήποτε στον κόσμο. Η επίσημη απαγόρευση από την Ουνέσκο των πολιτιστικών της μνημείων από ανάλογες προκλητικές κινήσεις θα ήταν σημαντική απόφαση. Για να γνωρίζουν προκαταβολικά οι ενδιαφερόμενοι ότι παρανομούν και ότι θα έχουν διεθνείς επιπτώσεις.
Το event της Adidas προσφέρεται ωστόσο για την επανεξέταση της στάσης της χώρας απέναντι στην πολιτιστική της κληρονομιά και σε άλλες περιπτώσεις. Ανταποκρινόταν άραγε στην ανάγκη σεβασμού της Ακρόπολης η απόρριψη της αίτησης του Γιώργου Λάνθιμου να κάνει ορισμένα γυρίσματα της νέας του ταινίας στο χώρο του μνημείου; Να είχαν μήπως συνειδητοποιήσει οι «φύλακες» του αρχαίου μας πολιτισμού την παγκόσμια προβολή της Ελλάδας ακόμα και σε κοινά που δεν έχουν ακόμα καμμιά επαφή με τη χώρα μας; Πιστεύει άραγε κανείς ότι ο αρχαίος πολιτισμός μπορεί να παραμείνει ζωντανός αν δεν αξιοποιήσει, με την σημασία, την αξία και την ιδιαιτερότητά του, τις ευκαιρίες που του παρέχει η σύγχρονη πραγματικότητα;
Καθώς θα καταλαγιάζει η σκόνη των αντιδράσεων για την εμπορική «απρέπεια» της Adidas καλό θα είναι να αναπτυχθεί ένας γόνιμος προβληματισμός γύρω από το θέμα της προστασίας και προβολής των μνημείων του αρχαίου πολιτισμού. Όχι επειδή είμαστε «ανάδελφο έθνος» αλλά επειδή σεβόμαστε την ιστορική μας κληρονομιά -όπως και αυτή των άλλων λαών- και θέλουμε να την σέβονται και οι άλλοι το ίδιο. Κι αυτό δεν μπορεί να γίνει παρά με θεσμικό και συναινετικά αποδεκτό -σε εθνικό και διεθνές επίπεδο- πλαίσιο και κανόνες που να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες συνθήκες.
Εκτός κι αν σκέφτονται κάποιοι να αποφασίσουμε να καταρρίπτουμε όλα τα drones που θα πετάνε στην περιοχή της Αθήνας με τα καινούργια μας Rafales καθώς και να απαγορεύεται οποιαδήποτε, έστω και χιουμοριστική, αναφορά στην Ακρόπολη όπως εκείνη που έκανε για παράδειγμα, πριν μερικά χρόνια, η «Πρόταση πολιτισμού» του συγκροτήματος Χατζηφραγκέτα ενθουσιάζοντας με τους στίχους της τους νέους και τις νέες:
Να τραγουδήσουμε μια νύχτα στην Ακρόπολη
Το πελεκούδι να καεί στο Παρθενώνα
Να ζωντανέψουν να χορέψουν οι Καρυάτιδες
Απ’ τα μπουζούκια μας και να μερακλωθούνε
13°
