Το ΠΑΣΟΚ αρχηγός των ατάκτων

Τις τελευταίες εβδομάδες παρακολουθούμε δύο ξεχωριστές πολιτικές αναμετρήσεις. Η πρώτη, η οποία κορυφώθηκε με την πρόταση δυσπιστίας, είναι ανάμεσα στην κυβέρνηση και στην «Ηνωμένη Αντιπολίτευση». Δεν έχει βγάλει νικητή. Η κυβέρνηση έχει υποστεί σημαντική φθορά, παραμένει ωστόσο η κυρίαρχη πολιτική δύναμη. Η αντοχή της οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Ο πρώτος και πιο σημαντικός είναι η κυβερνησιμότητα. Η Νέα Δημοκρατία σήμερα είναι το μοναδικό κόμμα το οποίο μπορεί αξιόπιστα να ισχυριστεί ότι έχει τα στελέχη και το πρόγραμμα για να κυβερνήσει. Έτσι, παρά τις αστοχίες και τα μεγάλα λάθη, προηγείται με διαφορά στις δημοσκοπήσεις.

Ο δεύτερος παράγοντας είναι φυσικά η κατάσταση στην αντιπολίτευση, κυρίως στα αριστερά της, εκεί δηλαδή όπου ανάμεσα σε sui generis φορείς συνωστίζονται και τα δύο κόμματα τα οποία έχουν κυβερνήσει στο πρόσφατο παρελθόν. Όχι μόνο δεν έχουν καταφέρει να συγκροτήσουν έναν εναλλακτικό πόλο, αλλά αντίθετα αποτελούν ένα ετερόκλητο συνονθύλευμα το οποίο περισσότερο σύγχυση προκαλεί παρά εμπιστοσύνη για το αύριο. Μπορεί σε μια δημοσκόπηση πάνω από το 50% να θέλει εκλογές, πλην όμως αυτό δεν λέει τίποτα, τουλάχιστον για τους μετριοπαθείς ψηφοφόρους του Μητσοτάκη. Άλλωστε μόλις χθες, το 60% ήθελε να καταγγείλουμε τη συμφωνία με την Ευρώπη.

Η δεύτερη πολιτική αναμέτρηση βέβαια διεξάγεται στο εσωτερικό της αντιπολίτευσης. Στην πραγματικότητα πρόκειται για πολλές αναμετρήσεις με διαφορετικά επίδικα. Το πρώτο ήταν ποιο από τα δύο κόμματα, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ, θα πάρει κεφάλι. Αυτή η αναμέτρηση μάλλον έχει λήξει υπέρ του ΠΑΣΟΚ. Μόνο που η νίκη του αποδεικνύεται Πύρρειος. Στο άγχος του να μην κατηγορηθεί ότι χαρίζεται στην κυβέρνηση υιοθέτησε μια ρητορική που του κοστίζει δημοσκοπικά την ίδια στιγμή που το κόμμα της Ζωής Κωνσταντοπούλου αποκτά πολιτική επιρροή. Αν θεωρήσουμε λοιπόν ότι η δεύτερη αναμέτρηση αφορά τη στρατηγική της αντιπολίτευσης, τη μάχη αυτή μοιάζει να την χάνουν ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ και να την κερδίζει η Πλεύση Ελευθερίας. Δεν είναι τυχαίο ότι από τη συμμαχία των 4, το δικό της κόμμα είναι το μόνο που εμφανίζει κέρδη.

Φυσικά θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι όλα αυτά είναι αποτέλεσμα της συγκυρίας και της φόρτισης στην κοινή γνώμη. Θα αλλάξουν όσο θα πλησιάζουμε στις εκλογές και θα αποκρυσταλλώνονται οι προτιμήσεις των ψηφοφόρων. Έτσι είναι. Μόνο που συμβαίνουν πάνω σε ένα υπόστρωμα τεκτονικών μετακινήσεων στο πολιτικό σύστημα. Μετακινήσεις που δημιουργούν νέα πολιτικά δεδομένα.

Το 2015 είχαμε την εντύπωση ότι στο πλαίσιο του δικομματισμού ο ΣΥΡΙΖΑ θα αντικαθιστούσε το ΠΑΣΟΚ. Σήμερα γίνεται όλο και πιο φανερό ότι ο δικομματισμός βρίσκεται σε κώμα και ότι έχουμε μπει, ενδεχομένως αμετάκλητα, στον αστερισμό του πολυκερματισμού. Ενός πολυκερματισμού με κοινωνικό υπόβαθρο καθώς ένα μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων έχει γυρίσει την πλάτη του στα  κόμματα εξουσίας. Μπορεί να μην εκδηλώθηκαν στις πρόσφατες εκλογές, να προτίμησαν την αποχή, είναι εκεί όμως και μπορούν να ανατρέψουν τους σημερινούς συσχετισμούς. Αυτό έχει πολλαπλές συνέπειες. Μια πρώτη είναι ότι εκτός από τη αντιπαράθεση αριστεράς δεξιάς, μιλάμε πλέον για τη διάκριση ανάμεσα σε θεσμικά και αντισυστημικά κόμματα. Μια δεύτερη, εξίσου σημαντική, είναι ότι οι αυτοδυναμίες έχουν γίνει πολύ πιο δύσκολες και η προοπτική είναι να περάσουμε σε κυβερνήσεις συνεργασίας.

Μπροστά σε αυτά τα νέα δεδομένα η Νέα Δημοκρατία είχε και έχει ένα σημαντικό πλεονέκτημα. Είναι το κόμμα χωρίς το οποίο είναι σχεδόν αδύνατον να σχηματιστεί κυβέρνηση. Έτσι μπορεί να υποστηρίζει ότι η υπεράσπιση της πολιτικής της είναι ταυτόχρονα υπεράσπιση της σταθερότητας και των θεσμών. Αντίθετα το ΠΑΣΟΚ, στο μέτρο που θέλει να είναι κόμμα εξουσίας, καλείται να κάνει δύσκολες ασκήσεις ισορροπίας. Ήταν και είναι υποχρεωμένο να δίνει έναν διμέτωπο αγώνα, να ασκεί κριτική στην κυβέρνηση την ίδια στιγμή που θα έχει ανοιχτό μέτωπο με τα αντισυστημικά κόμματα στα αριστερά του. Στα Τέμπη έχασε τον βηματισμό του. Όχι μόνο δεν διατήρησε την ξεχωριστή του φυσιογνωμία, αλλά κατάφερε να ταυτιστεί με τον Φάμελλο, τη Ζωή Κωνσταντοπούλου και τον Χαρίτση. Είδε το τυρί, την ανάγκη των 50 υπογραφών για την πρόταση δυσπιστίας, και δεν είδε τη φάκα.

Σχετικό Άρθρο

Πολιτικη & Οικονομια Ανδρουλάκης: Χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις βρίσκονται σε πολύ δύσκολη θέση

Newsroom 23.02.2025, 14:49

Προφανώς δεν ήταν τυχαίο, ήταν μια πολύ συνειδητή επιλογή. Μια επιλογή με παρελθόν: είναι η δεύτερη φορά που το ΠΑΣΟΚ τάσσεται υπέρ πρότασης δυσπιστίας, ουσιαστικά για το ίδιο θέμα. Έχει δείξει με κάθε τρόπο πως προτεραιότητά του είναι να υπερκεράσει τους κληρονόμους του Τσίπρα ξεπερνώντας τους σε αδιαλλαξία. Έτσι όχι μόνο υιοθέτησε την πιο ακραία εκδοχή για τα Τέμπη μιλώντας για συγκάλυψη με σχέδιο και μάλιστα προσωπικά από τον Μητσοτάκη, αλλά ήταν και στην πρωτοπορία της αμφισβήτησης της δικαιοσύνης και του νέου προέδρου της Δημοκρατίας. Σε μια περίοδο συνολικής αμφισβήτησης του πολιτικού συστήματος και των θεσμών, όταν πολλοί μιλούν ακόμα και για κρίση εκπροσώπησης, το ΠΑΣΟΚ κατάφερε να βρεθεί με την πλευρά της αμφισβήτησης.

Το ότι του κοστίζει δημοσκοπικά είναι το έλασσον. Το μείζον είναι ότι διαμορφώνονται συνθήκες αποσταθεροποίησης για τη χώρα. Όποιος παρακολούθησε τη συζήτηση στη Βουλή δεν μπορεί να μην ένιωσε ανησυχία για το αύριο. Ποιες είναι εκείνες οι δυνάμεις που θα μπορέσουν να συνεννοηθούν όχι μόνο για τον σχηματισμό κυβέρνησης το 2027 αλλά και για τις κρίσιμες αποφάσεις που έχουμε μπροστά μας; Ποιοι και πώς θα υπερασπιστούν το πολιτικό σύστημα από τον πόλεμο φθοράς που υφίσταται από τα άκρα; Πώς θα προχωρήσουν οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις όχι τόσο στη Βουλή όσο στην κοινωνία χωρίς να υπάρξει κλίμα ευρύτερων συναινέσεων;  Ποιοι και πώς θα διασφαλίσουν τη διεθνή θέση της χώρας στα νέα αρνητικά γεωπολιτικά δεδομένα;

Η κυβέρνηση με τα λάθη της και τους απαράδεκτους ορισμένες φορές χειρισμούς της κυρίως στις υποκλοπές και στην εξεταστική για τα Τέμπη, έχει κι αυτή μεγάλη  ευθύνη. Το ΠΑΣΟΚ ωστόσο αντί να αντιπαρατεθεί πολιτικά, αντί να αντιπαρατάξει ένα σχέδιο θετικής διεξόδου, προτίμησε την χωρίς όρια καταγγελία και την ηθική και θεσμική απαξίωση. Έκανε μια τακτική επιλογή ευκολίας, ιδανική για τις αντιπαραθέσεις στα πρωινάδικα, η οποία ωστόσο του δημιουργεί στρατηγική ασφυξία. Επιλέγοντας να γίνει αρχηγός των ατάκτων στερεί από τον εαυτό του την προοπτική της εξουσίας. Στερεί και από τη χώρα την ισχυρή και αξιόπιστη αντιπολίτευση που έχει ανάγκη.