Για τον Τιτανικό που χάθηκε στα γαλήνια νερά του Αιγαίου, χωρίς παγόβουνα

Η «Liberation» είχε πρωτοσέλιδο μια όμορφη γαλάζια θάλασσα και υπότιτλο «Leur Cimetiere» («το κοιμητήριο τους»), μήπως ξυπνήσει τις κοιμισμένες ψυχές των Ευρωπαίων. Πιο παλιά το 2016 με το μεγάλο προσφυγικό κύμα, έγραψα την παρακάτω επιστολή, παραφράζοντας το γράμμα του A. Camus σε έναν Γερμανό φίλο.

Βρετανός διάσημος δημοσιογράφος είχε γράψει στους Times (Κασιμάτης, Καθημερινή 15/2/2016) πως η μόνη λύση για το προσφυγικό είναι να βυθίζονται τα πλοιάρια χωρίς να περισυλλέγονται οι άνθρωποι, για να δώσουν ένα μήνυμα αυστηρότητας στους απελπισμένους του πολέμου και της πείνας, πως η «όαση» Ευρώπη είναι μόνο για τους τυχερούς κατοίκους της.

Στην αρχή έλεγε η ανθρωπότητα θα σοκαριζόταν αλλά μετά θα το αποδεχόταν αφού η αποτρεπτική δύναμη αυτής της τακτικής θα έκοβε την όρεξη σε κάθε μετανάστη και πρόσφυγα να παραβιάσει τα σύνορα της ευτυχούς Ευρώπης.

Κανείς νέος πια απελπισμένος δε θα τολμούσε να επιλέξει τον βέβαιο θάνατο και θα έμενε στην κατεστραμμένη χώρα του παίζοντας την ζωή του κορώνα γράμματα αλλά τουλάχιστον θα ήταν ζωντανός.

Ο Camus αμέσως μετά την απελευθέρωση της Γαλλίας έγραψε ένα γράμμα σε έναν Γερμανό φίλο (το φίλος σε πολλά εισαγωγικά αφού υπονοούσε ένα Γερμανό Ναζί): «Μου λέγατε το μεγαλείο της χώρας μου είναι ανεκτίμητο, οτιδήποτε το πραγματώνει είναι καλό, και σε ένα κόσμο χωρίς νόημα όσοι έχουν την τύχη όπως εμείς οι νεαροί Γερμανοί να βρουν ένα νόημα, στο μέλλον του έθνους τους, οφείλουν να θυσιάσουν σε αυτό τα πάντα.» Μήπως η στάση πολιτών και πολιτικών  στην Ευρώπη σήμερα απέναντι στους πρόσφυγες, από τον κυνικό Ούγγρο φασίστα πρωθυπουργό μέχρι τις συγκαλυμμένες φωνούλες άλλων φασιστοειδών, που τον ακολουθούν δεν μοιάζει με τη στάση του Γερμανού φίλου του Camus;

Ο Camus απαντούσε στον φίλο του, «όχι δε μπορώ να πιστέψω ότι πρέπει να υποτάσσουμε τα πάντα στον σκοπό που επιδιώκουμε, υπάρχουν μέσα για τα οποία δεν υπάρχει συγχώρεση. Και θα ήθελα να αγαπώ τη χώρα μου, αγαπώντας παράλληλα και τη δικαιοσύνη. Δεν επιζητώ για τη χώρα μου ένα μεγαλείο και μια ασφάλεια αν αυτά προέρχονται από χυμένο αίμα, ψευτιά και υποκρισία. Μου απαντούσατε αγαπητέ φίλε Γερμανέ “δεν αγαπάτε τη χώρα σας” και εγώ σας απαντούσα πως ναι, δεν αγαπάω την χώρα μου, εάν το να μην αγαπάς σημαίνει να καταδικάζεις ότι δεν είναι δίκαιο σε αυτό που αγαπάς και ας λέγεται πατρίδα, έθνος και σύνορα. Δεν αγαπάω τη χώρα μου αν με το να μην την αγαπάς σημαίνει να απαιτείς από αυτήν να εξομοιώνεται με την ομορφότερη εικόνα που κρατάς για το μεγαλείο της και να περιφρονείς την βαρβαρότητα σε όλες τις εκφάνσεις της».

Οι σημερινοί «φίλοι» του Camus, δηλαδή οι Ευρωπαίοι ηγέτες και οι Ευρωπαίοι πολίτες, αγαπούν μόνο την πατρίδα τους και την ασφάλεια της και χτίζουν τοίχους στα σύνορα για να μην περάσουν οι βρώμικοι, οι αλλόθρησκοι και οι κυνηγημένοι ∙ ο Πάπας Φραγκίσκος είχε πει για τον Trump ότι ένα πρόσωπο που σκέφτεται να χτίσει τοίχους στα σύνορα της χώρας του και όχι γέφυρες, δε μπορεί να ονομάζεται χριστιανός. Το ίδιο θα έλεγε υποψιάζομαι και για πολλούς Ευρωπαίους ηγέτες αλλά και πολίτες που θέλουν την Ευρώπη των πολλών πολιτισμών να την κάνουν γκέτο καθαρόαιμων χριστιανών, όπως οι Δανοί που κλέβουν τα χρυσαφικά των προσφύγων, όπως παλιά το έκαναν οι «καθαροί» της Ευρώπης χριστιανοί που έστελναν στους φούρνους τους Εβραίους.

Και αλήθεια φίλε Ευρωπαίε, αν ήσουν ιερέας και δικαστής που θα αποφάσιζες για την ζωή και τον θάνατο ενός ανθρώπου ποιόν θα γλύτωνες, αυτόν που κυνηγημένος από τον πόλεμο παλεύει για τη ζωή του ή τον άλλον που κατασκευάζει τοίχους για να μείνουν οι ζωντανοί νεκροί του πολέμου απ’ έξω, για να μην αλλοιωθεί η «καθαρότητα» του έθνους του και της πατρίδας του.

Ξέρω πως το δίλημμα αυτό είναι έξω από τη λογική σου που αντλεί επιχειρήματα από την άσπλαχνη σκέψη, που έχει την ιδιότητα της απάθειας και του εγωισμού που ναρκοθετεί οτιδήποτε ουμανιστικό και ευγενές μάθαμε από την ιστορία των αγώνων των ανθρώπων σε τούτη την κουρασμένη από πολέμους Ευρώπη.

Αυτή η άσπλαχνη σκέψη οδηγεί στα φαντάσματα που μας κυνηγούν σαν ερινύες από την εποχή του Ολοκαυτώματος, όταν ολόκληρη η ανθρωπότητα παρακολουθούσε το δράμα των Εβραίων, των Ούγγρων, των Τσεχοσλοβάκων, απαθής και αδιάφορη αφού το κακό ήταν εκτός των συνόρων της αγαπημένης τους πατρίδας.

«Αγαπώ πολύ την πατρίδα μου, έλεγε κάποιος, για να είμαι εθνικιστής και να χτίζω συρματοπλέγματα και τοίχους για τους διωκόμενους».

Αν θυμάστε ακόμα, την εποχή των ναζί τους κυνηγημένους Εβραίους καμία χώρα δεν τους δεχόταν και κατέληξαν στο Ολοκαύτωμα.

Η ιστορία επαναλαμβάνεται με τους Σύριους πρόσφυγες και τους μετανάστες από εμπόλεμες και πεινασμένες χώρες. Με την Ευρώπη της Ευτυχίας να τους κλείνει τις πόρτες.

Έγραφε ο Camus στον Γερμανό φίλο τότε κάτι που θα μπορούσε να γράψει κανείς σήμερα και στον Ευρωπαίο «φίλο»: «Οι μεγάλες αρετές μας κουράζουν τελικά. Η νόηση μας κάνει να ντρεπόμαστε και φανταζόμαστε που και που μια καλοδεχούμενη βαρβαρότητα όπου η αλήθεια δε θα απαιτούσε προσπάθεια».

Η καλοδεχούμενη βαρβαρότητα σήμερα είναι το κλείσιμο των συνόρων που καλλιεργείται από πολιτικές ελίτ αλλά και από τους υποτακτικούς τους, που τη μιζέρια της ζωής τους τη μετατρέπουν σε ξενοφοβικά σύνδρομα εν ονόματι της ασφάλειας -που δεν έχουν βέβαια και δεν θα έχουν και ποτέ- τουλάχιστον αυτό δείχνει η ιστορία της υγιούς Ευρώπης εδώ και αιώνες.

Η νίκη της Ενωμένης Ευρώπης δεν ήταν τα κλειστά σύνορα και τα συρματοπλέγματα που ξέρουμε όλοι που οδήγησαν τον τελευταίο αιώνα. Η δικαιότερη Ευρώπη, το άνοιγμα των συνόρων θα είναι ίσως η πιο σπουδαία νίκη της δημοκρατικής Ευρώπης και η ήττα της μισαλλοδοξίας και της ξενοφοβίας, που καλλιεργείται ύπουλα και έντονα από τα πιο σκοτεινά μυαλά δήθεν Ευρωπαίων ηγετών.

Είναι πανεύκολο να τρέχεις προς το μίσος και τη μισαλλοδοξία γιατί δεν απαιτούν σκέψη, αφού όπου φωλιάζει ο πρωτόγονος μας εαυτός, η καρδιά και το πνεύμα πεθαίνουν. Τα τείχη για τους απελπισμένους δεν αφήνουν καμία ελπίδα διάσωσης της ανθρώπινης ύπαρξης από τη μοναξιά που θέλετε να την φυλακίσετε.

Αγαπητοί φίλοι Ευρωπαίοι, αν περιφρονήσετε την πίστη στον άνθρωπο -και δεν υπάρχει κανένα είδος στην ζωή που να είναι πιο άνθρωπος από τον άνθρωπο- θα πεθάνετε μόνοι και εγκαταλελειμμένοι από κάθε ελπίδα να αποκτήσετε το ιερό πρόσωπο που στον καθρέφτη σας θα μοιάζει με μια πιο οικεία μορφή από το τέρας που καραδοκεί πάντα εντός μας.