Σχόλιο για την απόφαση που δεν πήρε η κυβέρνηση και την πρόταση μομφής που κατέθεσε η αντιπολίτευση.
Φάνηκε και στην Αττική Οδό. Θα φταίει πάντα το γενικευμένο μπάχαλο που ποτέ δεν πεθαίνει - οι αλληλοσυγκρουόμενες αρμοδιότητες, η έλλειψη συντονισμού, ο λαβύρινθος της γραφειοκρατίας, η ανευθυνοϋπευθυνότητα. Αλλά εάν το επιτελικό κράτος εγκλωβίστηκε σε μια απόφαση που απλώς δεν πήρε; Εάν το στοίχημα, το ρεαλιστικό στοίχημα, δεν ήταν να μείνει κι αυτός και άλλοι δρόμοι ανοικτοί αλλά να κλείσουν εγκαίρως; Και εάν είναι έτσι, τι έκανε την κυβέρνηση να επιλέξει την αναμέτρηση με μια χιονοστιβάδα; Γιατί προτίμησε το μπάχαλο των πολλών που υποτίθεται πως θα κρατούσαν ανοικτή την Αττική Οδό από την απόφαση του ενός να την κλείσει για μερικές ώρες;
Η μία εξήγηση είναι ψυχολογική. Αν και μικρή, αυτή η χώρα πάσχει από ένα σύνδρομο μεγαλείου που την υποχρεώνει σε έναν ιδιότυπο πρωταθλητισμό. Στο συλλογικό φαντασιακό δεν είναι «αυτή η Ελλάδα», όπως είχε πει κάποτε ο Κώστας Σημίτης. Θα έπρεπε να είναι μια άλλη. Να μαζεύει παγκόσμια κύπελλα σαν τη Βραζιλία στο ποδόσφαιρο και να πληρώνει μισθούς σαν το Λουξεμβούργο στο Δημόσιο. Να διαθέτει κοιτάσματα φυσικού αερίου σαν την Ρωσία και να καθαρίζει τα χιόνια από τους δρόμους σαν τη Σουηδία. Οτιδήποτε κάτω από αυτό είναι τραγωδία, η δήλωση μιας εθνικής αποτυχίας που καταρρακώνει το συλλογικό μας Εγώ - μα να μην μπορούμε ούτε έναν δρόμο να κρατήσουμε ανοικτό, τόσο άχρηστοι, τόσο ανίκανοι;
Δεν χρειάζεται να ξαπλώσει κανείς στο ντιβάνι του Φρόιντ για να καταλάβει πώς το σύνδρομο του μεγαλείου αποτυπώνεται στην κοινωνική συνείδηση και το πολιτικό σύστημα. Στη χώρα με τον περισσότερο ήλιο ζει ο πιο μίζερος λαός της Ευρώπης. Στις έρευνες της Eurostat οι Έλληνες είναι οι λιγότερο ευτυχισμένοι με τον παρόν τους και οι περισσότερο απαισιόδοξοι για το μέλλον τους. Τίποτε δεν πηγαίνει καλά, η χώρα «κινείται προς τη λάθος κατεύθυνση», όπως λένε μονίμως οι περισσότεροι στις μετρήσεις στην ερώτηση που δεν κουράζονται να επαναλαμβάνουν οι δημοσκόποι. Και αν η μοναδική εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα ήταν εκείνο εξάμηνο της «περήφανης διαπραγμάτευσης», αν μόνο τότε τα πράγματα κινούνταν στη σωστή κατεύθυνση, τότε αντιλαμβάνεται κανείς πως η χώρα αυτή διψά απελπισμένα για μια ψευδαίσθηση - θα τον μεθύσουμε τον ήλιο, θα σκίσουμε τα μνημόνια με ένα άρθρο, θα λιώσουμε τα χιόνια.
Αλλά πώς; Σκίζονται τα μνημόνια με τα χέρια του Τσίπρα; Λιώνουν τα χιόνια με το βλέμμα και τα χνώτα του Πατούλη; Ούτε τα μνημόνια σκίζονται ούτε τα χιόνια λιώνουν. Και τότε γιατί δεν έκλεισε προληπτικά ο δρόμος; Η πολιτική ψυχολογία αναγνωρίζει ένα σημείο καμπής σε κάθε κυβέρνηση. Κι αυτό εντοπίζεται εκεί όπου μια κυβέρνηση αρχίζει να πολιτεύεται με την πίεση ή τον φόβο της αντιπολίτευσης. Όταν τον περασμένο χρόνο οι υπεύθυνοι έκλεισαν προληπτικά τη Νέα Οδό, η αντιπολίτευση κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι με αυτόν τον τρόπο παραδόθηκε στα ιδιωτικά συμφέροντα. Με άλλα λόγια, όχι μόνο κατηγορήθηκε ως ανίκανη να κρατήσει τον δρόμο ανοικτό, αλλά και ως επίορκη - η ερώτηση που κατέθεσαν οι 48 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ δεν άφηνε καμία αμφιβολία.
Εύκολα μπορεί να φανταστεί κανείς πως και αυτή τη φορά θα διατυπωνόταν η ίδια ένσταση για τον «ακριβότερο δρόμο της Ελλάδας». Τι τα πληρώνουμε τόσα διόδια; Για να κλείνει ο δρόμος με το πρώτο χιόνι για χάρη της εταιρίας; Ο δρόμος έκλεισε τελικά με πολύ περισσότερο χιόνι και με χιλιάδες εγκλωβισμένους οδηγούς. Και η κυβέρνηση μοιάζει να εγκλωβίστηκε στο πρώτο αντιπολιτευτικό φύσημα. Από το λελογισμένο ρίσκο της απόφασης να κλείσει προληπτικά τον δρόμο προτίμησε να τον κρατήσει ανοικτό με ένα ριψοκίνδυνο μπάχαλο. Και τώρα έχει να διαχειριστεί το δράμα των εγκλωβισμένων, την υστερία που προκαλεί άλλη μια «εθνική αποτυχία» και μια πρόταση μομφής.
Από τα τρία, η πρόταση μομφής είναι η πιο εύκολα διαχειρίσιμη. Τρεις μέρες συζήτηση στη Βουλή, ή μάλλον η λούπα μιας συζήτησης που έχει γίνει ξανά και ξανά, για να βγει στο τέλος η κοινοβουλευτική ομάδα της ΝΔ πιο συμπαγής από πριν και με το αίτημα της παραίτησης του πρωθυπουργού και της πρόωρης προσφυγής στις κάλπες καμένο. Η πρόταση μομφής, με άλλα λόγια, είναι εύκολα διαχειρίσιμη γιατί είναι μια κίνηση απελπισίας από ένα κόμμα που χάνει όλο και περισσότερο έδαφος κάτω από τα πόδια του. Συγχρόνως όμως η πρόταση αντανακλά στην ψυχολογία της ίδιας της κυβέρνησης - μιας κυβέρνησης που φθείρεται και επειδή φθείρεται έχει αρχίσει να πιέζεται.
Το λάθος από αυτήν την άποψη θα ήταν να επιχειρήσει να ρεφάρει με έναν «εθνικό θρίαμβο». Κι αυτό επειδή στα μονίμως τσιτωμένα νεύρα αυτής της χώρας, οι θρίαμβοι μετατρέπονται εύκολα σε πανωλεθρίες. Αλλά αντίθετα από τα χιόνια που λιώνουν, οι πανωλεθρίες αφήνουν στάμπες.
11°
